روزنامه خراسان

رشد اقتصادی، گروگان نفت

اگر بخواهیم فقط یک شاخص برای مقایسه وضعیت اقتصادی یک کشور طی دوره های مختلف را مدنظر قرار دهیم، رشد اقتصادی را باید ملاک قرار دهیم. رشد اقتصادی نشان می دهد که یک اقتصاد طی یک سال چه مقدار کالا و خدمات تولید کرده است. کاهش رشد اقتصادی به معنای کاهش تولید کالاها و خدمات و تبعات آن افزایش بیکاری، کاهش تولید ثروت و در نتیجه افزایش فقر در جامعه است.برخی اقتصاددانان دهه 90 را به این دلیل دهه از دست رفته اقتصاد ایران می دانند که میانگین رشد اقتصادی در این دهه نزدیک به صفر بود. با این حال مرور رشد اقتصادی در دولت روحانی در سال های 92 تا انتهای 99 نشان می دهد که پس از عبور از رشد اقتصادی منفی سال های 90 و 91 که به دلیل تحریم های آن دوره رخ داد، اقتصاد کشور رشد حداقلی اندکی را در سال های 92 و 93 تجربه کرد ولی سقوط قیمت نفت در سال 94 رشد اقتصادی را به صفر رساند. پس از آن در سال 95 با اجرایی شدن برجام، رشد اقتصادی بدون نفت به نزدیک 10 درصد رسید و رشد اقتصادی با نفت از 14 درصد نیز فراتر رفت. سال 96 نیز با وجود کاهش نرخ رشد، باز هم با رشد مثبت 6 درصد به پایان رسید ولی از سال 97 با بازگشت تحریم ها رشد اقتصادی منفی برای سال های 97 و 98 ثبت شد و سال 99 نیز با توجه به شیوع کرونا، رشد اقتصادی مثبت ولی نزدیک به صفر را تجربه کردیم.   نفت متغیر کلیدی
مروری بر این آمارها نشان می دهد که نفت متغیر اصلی رشد اقتصادی کشور بوده است. تحریم ها از مسیر کاهش صادرات نفت و افت شدید درآمدهای نفتی عامل اصلی کاهش رشد اقتصادی است. این کاهش رشد هم در بخش نفت رخ می دهد هم به دلیل افت درآمدهای دولت در دیگر بخش ها نیز خود را نشان می دهد. سرمایه گذاری مثبت در برجام یکی از مهم ترین اجزای رشد اقتصادی با عنوان «تشکیل سرمایه ثابت ناخالص» به این واقعیت اختصاص دارد که چه مقدار از تولید کالا و خدمات منجر به سرمایه گذاری مولد در قالب ماشین آلات و ساختمان شده است. آمارها نشان می دهد  رشد سرمایه گذاری پس از برجام حتی به مرز 25 درصد نیز رسید که رشد بسیار بالایی است ولی در بقیه سال ها رشد سرمایه گذاری منفی بوده است و نشان می دهد عملا سرمایه گذاری مولد چندانی در ایجاد خطوط تولید جدید و ساختمان سازی انجام نشده است. سقوط آزاد تولید مسکن مسکن به دو دلیل در دهه 90 ناگزیر از افزایش تولید بود. تحولات جمعیتی و رسیدن پیک جمعیتی دهه 60 به سن ازدواج و تشکیل خانواده از یک سو و نقش مسکن در خروج از رکود و تحرک در بیش از 100 رشته فعالیت مرتبط از سوی دیگر  موجب شده بود تا مسکن گزینه اول برای رونق تولید باشد ولی حرکت کند دولت روحانی در تکمیل مسکن مهر و بی عملی در اجرای طرح های جایگزین در زمینه مسکن موجب رکود طولانی مدت و افت شدید تولید مسکن شد به گونه ای که تولید مسکن از بیش از 800 هزار واحد در سال 92 به 400 هزار واحد و حتی کمتر از آن در شش سال متوالی سقوط کرد. تنها در سال 99 با توجه به جدی شدن روند اجرای طرح ملی مسکن، تولید مسکن در 9 ماه نخست سال از 350 هزار واحد فراتر رفت. نوسان صنعت، کشاورزی و نفت صنعت نیز در سال های 92 تا 99 رشد افتان و خیزانی داشت. رشد این بخش در سال‌های 92، 94، 97 و 98 منفی بود. این رشد منفی در شرایطی است که طی سال های اخیر جهش نرخ ارز وضعیت دوگانه ای را برای برخی صنایع پدید آورده است. صنایعی نظیر خودروسازی به دلیل وابستگی به قطعات خارجی با افت تولید به حدود 800 هزار دستگاه مواجه شده اند ولی لوازم خانگی با خروج شرکت های کره ای، توانسته اند حتی از میزان تولید در دوره قبل از تحریم ها نیز فراتر بروند. در بخش فلزات نیز رشد مثبت با صادرات مواد خام همراه شده است که چندان واجد ارزش محسوب نمی‌شود.کشاورزی اگرچه بیشترین رشد را در این دوره داشته ولی در دو سال اخیر دو  عامل تحریم و کاهش واردات نهاده های دام و طیور، تولید در این دو بخش را تحت تاثیر قرار داده است. همچنین خشکسالی و کسری بودجه دولت برای خرید تضمینی نیز در افت تولید برخی محصولات به ویژه گندم موثر بود و موجب شد خودکفایی در این بخش تحت تاثیر قرار گیرد.در بخش نفت نیز وضعیت دوگانه ای وجود دارد. تحریم ها بیشترین آسیب مستقیم را متوجه روند تولید نفت خام کرد ولی در مقابل پالایشگاه ها و پتروشیمی ها با افزایش تولید مواجه شدند. همچنین ایران پس از سال ها توانست در برداشت گاز از پارس جنوبی پیش بیفتد. جزئیات بیشتر در زمینه وضعیت تولید در بخش نفت و گاز را در گزارشی مجزا ارائه می کنیم.  
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) جنگ رسانه‌ای در فضای موشکی (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
رقابت ماجراجویانه نخبه‌ها در دل جنگل التهاب آفرینان بازار مرغ عصر انسان‌های ماشینی  افزایش تعداد کودکان کرونایی بستری در مشهد رئیسی: دولت اختصاص اعتبار برای واکسیناسیون عمومی را در اولویت قرار می ‎دهد دولت سیزدهم ؛ فرا جناحی یا فراسهامی! دانش بنیان ها در آغاز فصل شکوفایی رشد اقتصادی، گروگان نفت وقاحت اروپایی ماجرای پنالتی زدن کاپیتان سکسکه های آقای رئیس جمهور و گفت وگو با بابابرقی 5 متهم کم آبی خوزستان غلبه واکسن کووبرکت بر کرونای هندی رمزگشایی از قتل فرانک 5 ساله شهادت امام باقر(ع) را تسلیت می گوییم