روزنامه آفتاب یزد
1400/05/06
به سوی پزشکی مبتنی بر شواهد
بابک خطی- باید بپذیریم که امروزه روند تشخیص و درمان بیماران به سمت پویایی و چابکی هرچه بیشتر می‌رود به این معنی که از به روز شده‌ترین مطالب پزشکی ارزشمند برای مراحل تشخیص و درمان استفاده می‌گردد.هرچند در نقش محوری و پایه‌ای کتاب‌های رفرنس پزشکی خدشه‌ای وارد نیست اما این مهم طبعا حتی با استناد به روز شده‌ترین کتاب‌های مرجع قابل دسترسی نیست چرا که می‌دانیم این کتاب‌ها حتی در اولین روزهای ارائه شدن ادیشن‌های جدیدشان هم دیگر به روز نیستند وبه نوعی متعلق به گذشته به حساب می‌آیند و سال‌های زیادی است که طب در دنیا از روش مبتنی بر شواهد (evidence based)
استفاده می‌کند.
امکان دسترسی به آخرین و به روزترین مقالات در باب یک مسئله تقریبا به راحتی وجود دارد اما این کافی نیست و امکان دارد بسیاری از این مطالعات و پیپرها کاربردی و یا ارزشمند نباشند.
هنر پزشک حاذق این است که بتواند مقالات مختلف را با روش علمی ارزیابی و بررسی نموده، میزان قابل اعتماد بودن و اعتبار آن را برای استفاده در پروسه‌ی تشخیص و درمان پزشکی، تعیین کند.
مسئله‌ای که البته نیاز به آموزش دارد تا مسائلی مثل ارزشمندی و قدرت انواع مطالعه‌ها و مسائل اولیه‌ی نحوه تحلیل آماری مقاله و مسائل بسیار دیگری که برای زبردست شدن در ارزیابی مطالعات مختلف لازم است، از سوی پزشک آموخته شود.
هر بیمار حتی در صورت بیماری و شرایط مشابه داستان خاص خود را هم دارد. پزشک در این روش علاوه بر آگاهی و اشراف بر کتب مرجع پزشکی، درصورت وجود نیاز، آخرین اطلاعات پزشکی دنیا در مورد بیمار و بیماری مورد نظر خود را مرور کرده و پس از تعیین اعتبار از موارد بدردبخور آن در پروسه درمان استفاده می‌کند.
یک موضوع مهم اما این است که چرا با اینکه تعداد قابل توجهی از پزشکان در برنامه‌های آموزشی مختلف دوران تحصیل خود این آموزش‌ها را فرا گرفته و قادر به اجرای آن هستند، این روش کاربردی هنوز چنانکه باید و شاید مورد استفاده نبوده و جا نیفتاده است.
به نظر نگارنده این مسئله ریشه در نگاه سنتی جامعه به جایگاه یک پزشک داشته، نیاز به آموزش و تغییر دارد.
آنچه در ذهن اکثریت مردم وجود دارد این است که پزشک باید دانا و عالم به کل امور طبی باشد و بهترین تجویزها، در مسائل مختلف را در آن واحد در ذهن داشته باشد.
مواجهه با پزشکی که پس از شرح حال و معاینه به سراغ سرچ، بررسی و بالا و پایین کردن آخرین مقالات و ارزیابی آن‌ها درباب مشکل بیمار در لپ‌تاپ یا اسمارت‌فون خود می‌رود، به مذاق بیمار اصلا خوش نمی‌آید و برعکس برایش بسیار گران آمده و آن را نه از سر دانش و امروزی بودن پزشک که ناشی از بیسوادی او تعبیر می‌کند. تاویلی که جایگاه درمانی پزشک و رابطه‌ی بیمار-پزشک را به عنوان قسمت بسیار مهمی از فرآیند درمان به شدت تهدید، تخریب و بی‌اعتبار می‌کند.
شاید به همین خاطر باشد که بسیاری از پزشکان علیرغم وجود توانایی درمان مبتنی بر شواهد به خاطر نگرانی از وجهه نامناسب آن بین مردم از خیر آن می‌گذرند و همچنان بر روش‌های ماتقدم ابرام میورزند.
در نهایت اما این رویکرد اجتناب و احتراز، به محروم شدن بیماران از درمان‌های به روزتر و گاهی کامل‌تر می‌انجامد و آسیب اصلی در اینجا یعنی اختلال در انتخاب بهترین روش ممکن در موارد بسیاری خود را نشان می‌دهد.
شایسته است که قسمت آموزش وزارت بهداشت و سازمان نظام‌پزشکی که در برابر مردم طبق اساسنامه مسئولیت دارد با اجرا و انجام برنامه‌های آموزشی-فرهنگی خلاق و جذاب، ارزش بالا و ثمرات این روش را فرد به فرد و خانه به خانه و به طور مفصل و از الف تا ی توضیح و توصیف نماید تا ضمن قبح‌زدایی جامعه را به این رویکرد مشتاق نماید و در نهایت از درمانگرانی که در تلاش برای ارائه‌ی خدمات پزشکی برپایه‌ی به روزترین اطلاعات پزشکی هستند، چهره‌ای درخور چنانکه شایسته آن هستند ارائه نماید.
سایر اخبار این روزنامه
کاهش ۲۰ درصدی زاد و ولد طی ۳ سال گذشته
خسته‌ایم اما نمی‌گذاریم
پالس‌های کیهان به ابراهیم رئیسی
پاداش نجومی از جیب ملت
آقای رحمانی فضلی! توضیحی دارید؟
باورِ خروج آمریکا از عراق «ساده لوحانه» است!
آقای قالیباف! واکس زدن با ما مرغ 10 هزارتومانی با شما
دیدار وزیران خارجه عربستان و پاکستان درباره افغانستان
باورِ خروج آمریکا از عراق «ساده لوحانه» است!
به سوی پزشکی مبتنی بر شواهد
پدیده «سالمندان سر راهی» را جدی بگیریم
