روزنامه ابتکار
1400/05/12
از سنگی که مجلس جلوی پای مذاکره‌کنندگان انداخت تا انتقال قدرت گفت‌وگوها به دولت سیزدهم مذاکره در محاق
با وجود آنکه در ابتدا تصور می شد برگزاری گفت‌وگوهای وین می تواند موجب احیای دوباره توافق هسته ای شود، اما حالا اوضاع بسیار پیچیده به نظر می رسد.
کمتر کسی فکرش را می‌کرد که با وجود اینکه بایدن در رقابت های انتخاباتی اش بازگشت به برجام را بخشی از برنامه خود در سیاست خارجی اش اعلام می کرد، کار بازگشت به توافق هسته ای و لغو تحریم های ظالمانه ترامپ علیه کشورمان تا این اندازه پیچیده شود. با شروع مذاکرات وین به نظر می رسید که رسیدن به نتیجه در شرایطی که هر دو طرف به ضرورت بازگشت به توافق هسته ای، معتقدند کار سختی نباشد. اما بعد از گذشت از پنجمین دوره از گفت‌وگوها امیدها برای رسیدن به یک توافق میان تهران و واشنگتن که بر اساس آن ایالات متحده به تعهداتش بازگردد سخت تر به نظر رسید. تا جایی که بعد از برگزاری ششمین دوره عملا دوره بعد گفت‌وگوها ابتدا متوقف و بعد به بعد از انتقال قدرت در ایران موکول شد. اما چرا لغو تحریم ها علیه کشورمان به تعویق افتاده است؟
ایالات متحده توپ را به زمین ایران می اندازد
ایالات متحده میل دارد تا بخشی از تحریم های ایران به ویژه آن دسته که مرتبط با تحریم های نفتی و برخی مقامات و نهادها هستند را بردارد. اما در فهرست باقی مانده تحریم ها به گفته کاظم غریب آبادی، نماینده ایران در سازمان های بین المللی، 500 مورد دیگر باقی مانده که واشنگتن حاضر نیست قید آنها را بزند. کارشناسان معتقدند که حتی اگر دولت بایدن مایل باشد تا دست به چنین اقدامی بزند و همه تحریم‌ها را لغو کند، در سنا به مشکل خواهد خورد و سناتورها چنین رفتاری را نخواهند پذیرفت. از سوی دیگر متحدان منطقه ای ایالات متحده هم تن به قبول چنین موضوعی نخواهند داد. عربستان هرچند حالا مواضع ملایم تری از دوران ترامپ دارد اما سرسختانه از حفظ تحریم ها علیه کشورمان دفاع می کند و تلاویو هم تمام تلاش خود را بر آن گذاشته تا نه تحریمی لغو شود و نه ایالات متحده به برجام برگردد. در چنین شرایطی دیپلمات های دولت بایدن، به دنبال راه حلی بوده اند تا دل همه طرف را به دست بیاورند. اتفاقی که تا امروز نیفتاده است.
در یک هفته گذشته دو مقام در ایالات متحده در لابه لای حرف های خود به موضوع توافق هسته‌ای پرداختند و تلاش کردند تا برای ایران منگنه ای را ایجاد کنند. ابتدا بلینکن وزیر خارجه دولت بایدن، توپ را به زمین تهران انداخت و گفت که روند گفت‌وگوها با ایران بر سر برجام نمی‌تواند به طور «نامحدود» ادامه پیدا کند و اکنون زمان تصمیم‌گیری ایران است. او از حسن نیت و تمایل واشنگتن برای ادامه گفت‌وگوها سخن گفت. این در حالی است که پیش از این، کاظم غریب آبادی به موضوع پانصد تحریمی اشاره کرده بود که ایالات متحده حاضر نیست تا از آنها کوتاه بیاید و گفت که آمریکا بر موضع عنادآمیزش اصرار می‌کند. با این حال برخی از کارشناسان معتقدند گام هایی که آمریکا تا امروز با لغو برخی از تحریم های ایران برداشته به معنای قدمی است که واشنگتن برای بازگشت به جلو برداشته است. معاون سخنگوی کاخ سفید هم کمی بعد از گفته های بلینکن ادعاهای وزیر خارجه کشورش را تایید کرد و با اشاره به آمادگی و تمایل ایالات متحده برای تحقق بازگشت متقابل به پیروی از برجام، مدعی شد که این پیشنهاد به صورت نامحدود روی میز نخواهد ماند.
ژان پییر در این گفت‌وگو البته در مورد زمان بازگشت به گفت‌وگوها اشاره ای نکرد اما گفت که ما بارها نشان داده‌ایم که آماده‌ایم در راه تحقق بازگشت متقابل به پیروی کامل از برجام گام برداریم. وقتی ایران روند انتقالی ریاست جمهوری خود را پشت سر گذاشت، ما آماده‌ایم برای بازگشت‌مان به وین برای ادامه گفت‌وگوهایمان برنامه‌ریزی کنیم.
سنگی که مجلس جلوی پای مذاکره کنندگان انداخت
آذر ماه سال گذشته مجلس شورای اسلامی دولت را ملزم کرد تا تنها در صورتی به تعهداتش در توافق هسته ای بازگردد، که ایالات متحده همه تحریم‌ها علیه تهران را لغو کند. این تحریم‌ها محدود به مواردی که ترامپ با خروج از برجام باعث و بانی اش بود نمی شد بلکه همه تحریم‌های چهاردهه گذشته را مد نظر داشت. در دولت مخالفت های زیادی با این طرح صورت گرفت اما سرانجام خواسته مجلس به کرسی نشست. حسن روحانی در سخنرانی های خود بارها اعلام کرده که چطور این مصوبه مانع به ثمر رسیدن گفت‌وگوها در اسفندماه شده بود. مدتی قبل علی ربیعی سخنگوی دولت هم گفت که حتی پیش نویس یک توافق آماده شد اما به دلیل مخالفت مجلس و مصوبه اش چنین اتفاقی رخ نداد چرا که طبق آن گفت‌وگوها تنها تحریم‌ها مرتبط با برجام لغو می شدند. اما مجلس می گوید به این میزان راضی نیست. نمایندگان معتقدند که چنین مصوبه ای باعث می شود تا دست ایران برای گفت‌وگوها در وین پر باشد. اما عملا در ماه های گذشته اوضاع نشان داده که این درخواست بدون توجه به اینکه گفت‌وگوها در وین تنها در حوزه توافق هسته ای بوده، باعث شد تا این مذاکرات راه به جایی نبرند و در معرض فرسایشی شدن قرار بگیرند. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان این تنها دولت حسن روحانی نیست که از مصوبه مجلس اسیب دیده است. در شرایط فعلی که تحریم ها و کرونا اقتصاد کشور را هدف قرار داده، پافشاری مجلس بر مصوبه اش باعث شده تا گفت‌وگوها در وین به گره‌ای کور مبدل شود. مذاکره کنندگان کشورمان اجازه گفت‌وگو در مورد مسائل دیگری به غیر از برجام را ندارند اما توقع مجلس آن است که بدون مذاکره مسائل چهل ساله بین تهران و غرب حل و فصل شده و آمریکا تمام تحریم‌ها را لغو کند. در چنین شرایطی دولت بعدی هم با مشکلات عدیده ای روبه‌رو خواهد شد. واشنگتن حاضر به پذیرش این شرط نیست و تهران هم نمی‌تواند چانه زنی بیشتر و گسترده‌تری در مورد تحریم‌ها داشته باشد و این موضوع گفت‌وگوها را با ابهام زیادی رو به رو می کند.
انتقال قدرت گفت‌وگوها را به تعویق انداخته
انتقال قدرت در ایران بعد از انتخابات ریاست جمهوری، باعث لغو موقت گفت‌وگوها در وین شده است. تیم فعلی وزارت خارجه عملا گفته است که گفت‌وگوها را به تیم دولت سیزدهم واگذار می کند و به نظر می رسد که از زمان تحلیف ابراهیم رییسی تا بازگشت دیپلمات ها بر سر میز مذاکره زمان ببرد. برای دیپلمات‌های آمریکایی آینده گفت‌وگوها در وین مبهم است. آنها سال ها با دیپلمات های فعلی ایرانی کار کرده اند و از این به بعد و با دولت جدید باید منتظر چهره های جدیدی باشند که احتمالا درمورد گفت‌وگوهای هسته ای و برجام، پیش از این کار نکرده‌اند. از سوی دیگر هرچند که رئیسی پیش از انتخابات از برجام دفاع کرده بود اما تعداد زیادی از کارشناسان پیش بینی می کنند که بعید است دولت بعدی در تهران، مانند دولت دوازدهم پیگیر مذاکرات وین باشد و این تحلیل‌ها هم به فضای مبهم بین تهران و واشنگتن افزوده است.
مجموع عوامل باعث شده تا بازگشت به برجام و لغو تحریم‌ها در هاله‌ای از ابهام باقی بماند. از زمان آغاز گفت‌وگوهای وین تا به امروز، مذاکرات با چنین ابهامی رو به رو نبوده است. اما با پیش رفتن در مذاکرات مشخص شده که راه از آنچه که در ابتدا تصور می شد سخت تر است. به ویژه اینکه سد مهمی در تهران به نام مصوبه مجلس ایجاد شده که انتظاراتش با آنچه که از دست یک توافق بین المللی بر می آید مطابقت ندارد.
سایر اخبار این روزنامه
پیرو پیشنهاد وزیر بهداشت در خصوص تعطیلی به خاطر کرونا انجام شد
دستور رهبر انقلاب به رئیس جمهوری برای بررسی تعطیلی دو هفته ای کشور
جلال خوش چهره
بازی زیرکانه اسرائیل
از سنگی که مجلس جلوی پای مذاکره‌کنندگان انداخت تا انتقال قدرت گفت‌وگوها به دولت سیزدهم
مذاکره در محاق
آیا مشکلات خیابان ولیعصر(عج) برطرف میشود؟
طولانی‌ترین خیابان پایتخت در انتظار ثبت جهانی
مبارزه به سبک تخریب محیط زیست
چرا «پ ک ک» ترکیه را به آتش کشید؟
«ابتکار» از تبعات اجرای طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی گزارش می‌دهد
پایان کسب و کار در فضای صفر و یک؟
تنش‌ها درخصوص حمله به کشتی متعلق به رژیم صهیونیستی بالا گرفت
پاسخ قاطع ایران به ماجراجویی های احتمالی
حسن روحانی در آخرین سخنرانی خود
خیلی حرف‌ها را نمی‌توانم بگویم
دستور رئیس قوه قضائیه:
پرونده‌های اقتصادی، کثیرالشاکی و زندانی دار به سرعت تعیین تکلیف شود
411 نفر جان باختند
رکورد آمار فوتی‌های کرونا
احتمال بازنگری جریان صدر در تحریم انتخابات
حامد کرزای:
آمریکا خیلی وقت است در جنگ افغانستان شکست خورده
فوران آتشفشان کرونای دلتا در کشور
