برجام، سطحي فراتر از دولت دارد

آرمان ملی- سجاد جنت‌آبادی: دولت روحانی بعد از فراز و نشیب‌های بسیاری بالاخره به پایان رسید. اما میراثی از این دولت باقی مانده که ابراهیم رئیسی باید هرچه زودتر تکلیف آن را مشخص کند. مهمترین و با اهمیت‌ترین فعالیت دولت روحانی و وزارت خارجه مساله برجام بود. پرچمدار دیپلماسی ایران دکتر ظریف در سال‌های گذشته با وجود همه هجمه‌های داخلی و خارجی تلاش کرد تا تحریم‌ها را از سفره ملت ایران بردارد و نفت را بر سر سفره مردم بیاورد، اما این پایان ماجرا نبود و بعد از اینکه ترامپ به قدرت رسید با گستاخی کامل از برجام خارج شد و تحریم‌های ظالمانه‌ای را بر این مردم وضع کرد. حال سوال اینجاست که آیا ابراهیم رئیسی می‌تواند در پاستور با آمریکایی‌ها مانند تیم دیپلماسی ظریف برای رفع تحریم‌ها مذاکره کند و یا سیاست تقابل را پیش خواهد گرفت. در همین رابطه «آرمان ملی» با سید مهدی ذاکریان تحلیلگر ارشد مسائل بین الملل به گفت وگو پرداخته است که در ادامه می‌خوانید:   با حضــور رئــیسی در پــاستــور، آمریکایی‌ها در مذاکــرات برجـــام با ایران محافظه‌کارانه تر برخورد خواهند کرد؟
آمریکایی‌ها در ارتباط با ایران منافع ملی خودشان را در نظر می‌گیرند و برای دولت ایالات متحده فرقی ندارد که رئیس جمهور ایران آقای روحانی و یا رئیسی باشد. آمریکایی‌ها حتی اگر شاه هم در حال حاضر در ایران بود، منافع ملی خودشان را بر همه چیز ترجیح می‌دادند. لذا ایران باید دقت داشته باشد که در مسائل سیاست خارجی از شعاردهی و تبلیغات خودداری کند و بر پایه منافع ملی فعالیت کند.
  دولت رئــیسی در مذاکــرات برجام، تعــامل را در دستـــور کـار خــود قــرار می‌دهد یا شیوه مذاکـره با آمریکایی‌ها را تغییرخواهد داد؟
مساله مذاکرات ایران با کشورهای خارجی از جمله ایالات متحــده اینطور نیست که صرفا از طریق یک رئــیس‌جمهور به نتیجه برسد. رئیس‌های جمهوری که در ایران به قدرت رسیده‌اند، آرزوهای خاص خودشان را داشته‌اند، اما اینکه این آرزوها بخواهد تحقق پیدا کند، امکان‌پذیر نیست. این آرزوها در صورتی تحقق پیدا می‌کند که در سطح کلان کشور سیاست‌ها تغییر پیدا کند و دولت به تنهایی نمی‌تواند درباره مساله هسته‌ای تصمیم گیری کند. اختیار تصمیم گیری درباره مساله هسته‌ای به تنهایی در دستان رئیس جمهور نیست و رهبری انقلاب، شورای امنیت ملی، رئیس قوه قضائیه و همه نمایندگان مجلس درباره مساله هسته‌ای نظر می‌دهند و با توجه به همه این شرایطی که وجود دارد، ما نمی‌توانیم بگوییم که دولت ابراهیم رئیسی می‌تواند به تنهایی درباره مساله هسته‌ای تصمیم گیری کند. البته پیشبرد دیدگاه‌ها و اینکه ما با چه شرایطی با طرف مقابل مذاکره کنیم در دستان مسئولان وزارت خارجه است و آنها هستند که باید در مذاکرات تلاش کنند تا خواسته‌های نظام محقق شود.


 فکر می‌کنیـد آقای ظریــف توانســت در مذاکــرات برجــام خــواستــه‌هــای
 سران نظام را محقق کند؟
دکتر ظریف در طول سال‌های گذشته به دنبال این بود که خواسته اصلی ملت ایران یعنی رفع تحریم را محقق کند و برای برآورده شدن این خواسته‌ها تلاش‌های بسیاری انجام داد. ظریف در مذاکرات هسته‌ای بسیار پافشاری کرد تا تحریم‌ها رفع شود و تمامی این اسناد موجود است. برآورده کردن دستورات سران نظام دومین وظیفه‌ای بود که دکتر ظریف باید آن را انجام می‌داد و از حق غنی سازی در کشور دفاع می‌کرد. ظریف با تلاش‌هایی که انجام داد توانست مذاکرات را به نتیجه برساند و حتی تحریم‌ها هم برداشته شد. یکی از دلایل اصلی که ترامپ نتوانست دوباره بر صندلی کاخ سفید بنشیند، همین مساله خروج او از توافق هسته‌ای با ایران است. آمریکایی‌ها با توجه به این در همه تراژدی‌های خود در برابر سایر کشورهای دنیا به پیروزی می‌رسیدند، اما در مذاکرات هسته‌ای بدون اینکه ایران حتی یک گلوله شلیک کند، شکست خوردند. این نزاعی که بین آمریکا و ایران در موضوع برجام به وجود آمد، میان آمریکا، چین و یا آمریکا کره شمالی به وجود آمد که در همه این نزاع‌ها آمریکایی‌ها پیروز شدند. در نزاع آمریکا و چین، آمریکایی‌ها تعرفه گمرکی و محدودیت بر روی کالاهای چینی گذاشتند و چینی‌ها هم نتوانستند در هیچ مجمع بین المللی آمریکایی‌ها را محکوم کنند. کره شمالی هم که با آمریکایی‌ها اسنادی را امضا کرد و در نهایت دیدیم که چه اتفاقی افتاد و یا ترامپ حتی در مواجهه با اتحادیه اروپا هم از پیمان‌های خود مانند توافقنامه پاریس خارج شد. آمریکایی‌ها می‌خواستند که در شورای امنیت علیه ایران قطعنامه‌ای را صادر کنند که با مخالف کشورهای جهان روبه‌رو شد و این قطعنامه رای نیاورد. ایران در دیپلماسی بر منافع ملی مردم پافشاری کرد و سران نظام هم بر غنی سازی 68/3 تا 4 درصد که حق هر کشوری است تاکید دارند. دکتر ظریف اولا در مذاکرات بر منافع ملی کشور اصرار داشت و ثانیا تمامی دستورات نظام را به طرف‌های مذاکره کننده ابلاغ می‌کرد. نباید این مساله را فراموش کنیم که کارگزاران نگاه تعامل با دنیا در دولت یازدهم که رای مردم و تایید مقامات عالی کشور را داشتند در مذاکرات هسته‌ای حرف‌شان این بود که همه حقوق غنی سازی، پیشرفت هسته‌ای، رفع تحریم‌ها و تعامل با دنیا را حفظ کنیم و از طرفی ایران حاضر است نگرانی‌هایی که از سوی هر دو گروه تغییر رژیم در ایران و اذنابش وجود داشت و نیز آنهایی که معتقد به گفت‌وگو با ایران بودند را رفع و به آنها ضمانت دهد.
 از نظر شما حملـه ایران به عین الاسد در عراق برای ایران هزینه‌ای نداشت؟
آمریکایی‌ها یکی از ژنرال‌های مهم ایران را به شهادت رساندند. این مساله هیچ ارتباطی به مذاکرات برجام نداشت و جواب این عمل گستاخانه خود را هم دریافت کردند. هزینه‌ای که ایران در عین الاسد کرد، در واقع پاسخ به جنایت آمریکایی‌ها بود که باعث شهادت سردار سلیمانی شد. آمریکایی‌ها حق نداشتند یک مقام رسمی ایران را در هیچ دادگاه بین‌المللی و یا حتی دادگاه داخلی به شهادت برسانند. هیچ کشوری حتی در دادگاه داخلی هم هیچ حکمی صادر نکرده بود که آنها این عمل گستاخانه را انجام دادند و سردار سلیمانی را به شهادت رساندند.