روزنامه ابتکار
1400/05/14
طرح‌های فصلی کتاب در طول 6 سال برگزاری، چقدر موفق بودند؟ آخرین امید کتاب‌خوان‌ها
فاطمه امینالرعایادهم بهمن سال 1394 بود که سیدعباس صالحی، معاون فرهنگی وقت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از اجرای فاز دوم طرح «کتابفروشی به وسعت ایران» با نام «عیدانه کتاب» خبر داد. اما طرح «کتابفروشی به وسعت ایران» چه بود؟ در حقیقت طرح «توزیع یارانە کتاب از طریق کتابفروشان» با هدف تقویت جریان توزیع و فروش کتاب از طریق چرخە حرفه‌ای و اصولی نشر، در معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شکل گرفت و نخستین دورە‌اش با عنوان «کتابفروشی به وسعت ایران» در پاییز سال 94 اجرا شد.
این طرح آبان‌ماه همان سال با هدف تشویق مردم به حضور در کتابفروشی‌ها و خرید کتاب و کمک به این واحدهای فرهنگی از طریق یارانه‌ای که توسط وزارت ارشاد برای اجرای این طرح اختصاص داده شده بود، برگزار شد که با استقبال خوبی هم از سوی مردم روبه‌رو شد. به گفته مدیرعامل وقت موسسه «خانه کتاب» این طرح در هفته کتاب سال 95 انجام شد و زمان اجرای آن حدود دو هفته به طول انجامید و در فاز اول آن ۲۱۵ کتابفروشی ثبت‌نام کردند که از حدود ۱۰۵ کتابفروشی در قالب یارانه حمایتی برای فروش کتاب‌هایشان با تخفیف، حمایت شد. به گفته او، در مدت اجرای این طرح ۱۴ هزار و ۴۳۵ نفر توانستند با استفاده از مزیت موجود در این طرح، کتاب‌های خودشان را از کتابفروشی‌های یادشده خریداری کنند.
حالا در حالی که 6 سال از این طرح می‌گذرد و وزیر ارشاد که خود مبدع این طرح بود، در آخرین روزهای وزارت به سر می‌برد، طرح تابستانه کتاب زودتر از زمان همیشگی برگزار شد. در طرح «تابستانه کتاب ۱۴۰۰» خریداران می‌توانند تا جمعه ۱۵ مرداد با مراجعه به کتابفروشی‌های عضو طرح، کتاب‌های عمومی، کودک و نوجوان و دانشگاهی را با افزایشی 50 درصدی اعتبار، تا سقف 300 هزار تومان با یارانه ۲۰ درصدی خریداری کنند.
یکی از هدف‌های این طرح، حمایت از کتابفروشی‌ها و سوق دادن مخاطبان از نمایشگاه‌ها به سوی کتابفروشی‌ها آن هم در 4 فصل سال بود. اما مردم چقدر از این طرح استقبال کردند؟ حمیدرضا رضایی، مدیر کتابفروشی «کیهان» استان تهران، در گفت‌وگو با «ابتکار»، در خصوص برگزاری طرح‌های توزیع یارانه کتاب از طریق کتابفروشی‌ها (طرح‌های فصلی فروش کتاب) بیان کرد: برگزاری این طرح در مجموعه طرح‌هایی که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای حمایت از کتابفروشی‌ها برگزار کرده است، بهترین نوع حمایت بوده و اثرگذاری بیشتری دارد. یک مسئله‌ای وجود دارد و آن هم افزایش قیمت کتاب در این روزها است که با توجه به بالا رفتن قیمت کاغذ افزایش داشته است.
وی افزود: در این شرایط دو ناشر متفاوت که هر دو پر مخاطب، معروف و پرفروش هستند یک کتاب را با قیمت‌های مختلفی منتشر کرده و عرضه می‌کنند و این متفاوت بودن قیمت یک کتاب نشان از این دارد که یک ناشر بیشتر هوای مخاطب خود را دارد و دیگری کمتر. به واسطه اجرای طرح‌های فصلی فروش کتاب، سبب میشود این هزینه‌های جانبی و قیمت گران کتاب کمی مناسب‌تر شود و کمکی به مخاطب می‌کند تا خریدهای بیشتری انجام دهند.
رضایی با اشاره به این که برگزار شدن طرح توزیع یارانه کتاب از طریق کتابفروشی‌ها به صورت فصلی خوب است، گفت: اما نکته حائز اهمیت اعتبار کتابفروشی‌ها است که باید افزایش پیدا کند یا این که به راحتی قابل تمدید باشد. البته این را هم بگویم سقف اعتبار این دوره از طرح‌های فصلی فروش کتاب که بالا رفته نیز خوب است که در دوره‌های پیشین این میزان کمتر بود.
در این سال‌ها با افزایش قیمت کتاب و بالا رفتن هزینه‌ها چرخاندن یک کتابفروشی کار ساده‌ای نبود، نه تنها در تهران که در شهرستان‌ها نیز کتابفروشی‌ها با مشکلات متعددی روبه‌رو شدند که در نهایت به بسته شدن برخی از آن‌ها انجامید. اما آیا طرح‌های فصلی در شهرستان‌ها نیز توانست مردم را به سمت کتابفروشی‌ها بکشاند؟ حمید شیرازی، مدیر کتابفروشی «شهر کتاب کرج» استان البرز، در گفت‌وگو با «ابتکار»، در خصوص برگزاری طرح‌های توزیع یارانه کتاب از طریق کتابفروشی‌ها (طرح‌های فصلی فروش کتاب) بیان کرد: این طرح‌ها، طرح‌های خوبی است به شرط این‌که در آن وقفه‌ای نباشد و اعتبار کتابفروشی‌ها نیز افزایش پیدا کند، به ویژه فروشگاه‌های بزرگ‌تر و آن دسته از کتابفروشی‌هایی که مردم آن‌ها را به عنوان مرجع در آن شهر یا منطقه می‌شناسند.
وی افزود: «شهر کتاب کرج» به عنوان یکی از کتابفروشی‌های بزرگ استان البرز محسوب میشود و به دلیل استقبال مردم از طرح‌های فصلی فروش کتاب، میزان اعتبار ما در همان روزهای ابتدایی به اتمام می‌رسد و در برخی موارد اعتراض مخاطبان را به همراه دارد.
او در ادامه تصریح کرد: از این رو ما در باقی ایام اجرای این طرح‌ها همان میزان تخفیف را بدون داشتن اعتبار به مردم ارائه می‌دهیم چون در طول سال هیچ طرح و تخفیفی را از سوی کتابفروشی به مخاطب عرضه نمی‌کنیم به همین دلیل مدت زمانی که طرح‌های فصلی فروش کتاب برگزار می‌شوند پس از اتمام اعتبار «شهر کتاب کرج»، همچنان کتاب را با تخفیف به مردم ارائه می‌دهیم.
مدیر «شهر کتاب کرج» با اشاره به افزایش اعتبار کتابفروشی‌ها و سقف خرید مردم در «تابستانه کتاب ۱۴۰۰» اظهار کرد: در این صورت با توجه به رکود یکی دوساله، این طرح می‌تواند جالب باشد. در ایام برگزاری طرح‌های فصلی فروش کتاب همین که مردم وارد کتابفروشی‌ها می‌شوند برای ما امیدوار کننده است. به‌ویژه برای ما که به هیچ عنوان کتاب درسی نمی‌فروشیم حضور افراد کتابخوان و خرید کتاب از سوی آن‌ها مایه خوشحالی است.
وی افزود: تنها خوشحالی من و همکارانم در شهرکتاب این است که در روزهای اجرای طرح‌های فصلی فروش کتاب تعداد مخاطبان افزایش پیدا می‌کند. به ویژه در این ایام که بیماری کرونا، اینترنت، شبکه‌های اجتماعی و… عاملی بازدارنده بوده و همچنین برخی از کتاب‌ها را می‌توان دانلود کرد اما همچنان زمان اجرای این طرح‌ها حضور مردم نیز بیشتر میشود و به‌واقع از آن استقبال می‌کنند.
حمید شیرازی با اشاره به این که اجرای طرح‌های فصلی فروش کتاب هر فصل یکبار برگزار شود کافی است و نباید بیشتر از ۴ بار در سال اجرا شود، پیشنهاد کرد: در برخی از طرح‌های گذشته شیوه بدین صورت بود که در کنار ارائه یارانه از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بخشی نیز خود کتابفروشی‌ها در نظر می‌گرفتند که این شیوه از جمله روش‌های جالب و کارآمد بود و اکنون نیز می‌توان چنین کرد.
امید تیموریان، مدیر کتابفروشی «پاتوق کتاب ایلام» استان ایلام، نیز در گفت‌وگو با «ابتکار»، در خصوص برگزاری طرح‌های توزیع یارانه کتاب از طریق کتابفروشی‌ها (طرح‌های فصلی فروش کتاب) اظهار کرد: یکی از ویژگی‌های مثبت این طرح‌ها سوق دادن مشتریان و مردم به سمت کتابفروشی‌ها است. اما سال‌های قبل یکی از مشکلات این بود که مخاطبان گمان می‌کردن این میزان تخفیف را خود ما ارائه می‌دهیم به همین جهت در طول سال و ایام دیگر ماه نیز درخواست ارائه تخفیف داشتند که خوشبختانه اکنون آگاهی در این حوزه بیشتر شده ست.
وی افزود: در ایامی که طرح‌های فصلی فروش کتاب برگزار میشود مردم کتاب‌هایی را که شاید نخوانند نیز می‌خرند و به واقع به صورت غیر تخصصی اثری را انتخاب می‌کنند که گاهی این امر موجب آشنایی هرچه بیشتر مخاطب با کتاب میشود.
امید تیموریان در پایان با اشاره به خوب بودن افزایش میزان سقف خرید مردم در «تابستانه کتاب 1400» گفت: طرح‌های توزیع یارانه کتاب از طریق کتابفروشی‌ها (طرح‌های فصلی فروش کتاب) به بقای کتابفروشی‌ها کمک می‌کند، با توجه به افزایش قیمت کاغذ و در نهایت بالا رفتن قیمت کتاب برگزاری چنین طرح‌هایی بسیار برای مردم مفید است.
تجربه برگزاری موفق 6 سال طرح‌های فصلی فروش کتاب نشان داد با مدیریت یارانه، می‌توان آن را به صورت صحیح به دست مخاطب رساند. اما آیا وزیر ارشاد آینده نیز این طرح را ادامه خواهد داد؟
سایر اخبار این روزنامه
طرح‌های فصلی کتاب در طول 6 سال برگزاری، چقدر موفق بودند؟
آخرین امید کتاب‌خوان‌ها
ژوبین صفاری
قوی سیاه خوشبختی
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت:
رکوردهای پیاپی کرونا در کشور
پرونده محاکمه عاملان انفجار به کجا رسید؟
ابهامات باقی مانده در یک سالگی انفجار بندر بیروت
حسن روحانی چه تابوهایی را شکست؟
از مذاکره با آمریکا تا انتصاب سفیر زن بلوچ
ایران اتهامات را تکذیب کرد
شب مرموز و پرتنش در خلیج فارس
وضعیت بازارهای مالی در دولت رئیسی بررسی شد
اقتصاد در مسیر تازه؟
رئیسی در دیدار وزیر امور خارجه بوسنی و هرزگوین:
سیاست اصولی ایران، دفاع از مظلومان جهان است
سخنگوی وزارت امور خارجه:
بر تعهد قوی خود به ثبات منطقه‌ای و امنیت دریانوردی تاکید می‌کنیم
پیام سرلشکر باقری به ابراهیم رئیسی
لاوروف:
مسکو به دنبال یک سیاست خارجی مسالمت آمیز و مسئولانه است
اهداف تل آویو، لندن و واشنگتن از سناریوی زدن نفتکش اسرائیلی
مسکن مهمترین کالای سبد اقتصادی خانوار ایرانی
