غروب امید در نیمروز و جوزجان

بنفشه غلامی/ چند هفته مانده به خروج نیروهای امریکایی از افغانستان، طالبان پس از بیش از سه ماه حملات بی‌امان در جای جای این کشور، برای نخستین بار سد ارتش در مراکز ولایات را شکست و در کمتر از 24 ساعت شهرهای زرنج مرکز ولایت نیمروز و شبرغان، مرکز ولایت جوزجان را تصرف کرد. تصاویر نیروهای امنیتی کشته شده در زرنج که چشمانشان از حدقه بیرون کشیده شده، بیم کشتارهایی کم سابقه در این شهرها را افزایش داده است.
به‌گزارش سایت شبکه خبری «فرانس 24»، در حالی که تا عصر جمعه شایعاتی در فضای مجازی از استیلای طالبان بر شهر زرنج، مرکز ولایت نیمروز در غرب افغانستان و نزدیکی مرز ایران شنیده می‌شد، روح گل خیرزاد، معاون والی نیمروز سقوط این شهر را تأیید کرد. سخنگوی پلیس در این ولایت دلیل سقوط زرنج را نرسیدن نیروهای تقویتی دانست و شایعات درباره اینکه طالبان بدون درگیری این شهر را تصرف کرد، اشتباه خواند. گزارش «طلوع نیوز» نیز حاکی از مقاومت نیروهای امنیتی افغانستان مقابل طالبان در این شهر و سایر ولسوالی‌های نیمروز بود. بنابر این گزارش طالبان توانسته 3 ولسوالی از 5 ولسوالی نیمروز را تصرف کند و دست به کشتار و شکنجه نظامیان و غیر نظامیان بزند. طوری که اکنون اجساد برخی از کشته شدگان قابل شناسایی نیست و چشمان بسیاری از اجساد نظامیان نیز از حدقه بیرون کشیده شده است. اما طالبان این گزارش‌ها را رد کرده و مدعی است تاکنون هیچ شکنجه‌ای اعمال نکرده است.
سقوط دومین مرکز ولایت در کمتر از 24 ساعت
سقوط زرنج به‌عنوان نخستین مرکز ولایتی که به تصرف طالبان در آمده است، باعث تقویت روحیه سایر نیروهای طالبان در دیگر مناطق افغانستان شد. طوری که در کمتر از 24 ساعت پس از تصرف زرنج، نیروهای این گروه در ولایت جوزجان که 9 ولسوالی از 10 ولسوالی این ولایت را در دست دارند، توانستند وارد شهر شبرغان، مرکز این ولایت و زادگاه ژنرال دوستم از جنگسالاران قدیمی افغانستان شوند. به گزارش «فرانس پرس»، قادر مالیه، معاون والی جوزجان در شهر شبرغان خبر داد، نیروهای دولتی مجبور شدند شهر را تسلیم طالبان کرده و تا فرودگاه این شهر که در حومه آن قرار دارد عقب نشینی کنند. ژنرال دوستم که در این شهر زندگی می‌کند، چندی پیش برای درمان به ترکیه سفر کرد، اما هفته پیش به افغانستان بازگشت و تا عصر دیروز مشخص نشد او به زادگاهش بازگشته و یا هنوز در کابل به سر می‌برد.


منابع مختلف به «فرانس پرس» گفته‌اند که نسبت به زرنج، مقاومت بیشتری در شبرغان صورت گرفت اما در نهایت نیروهای امنیتی افغانستان شکست خوردند و شهر و تمامی مراکز دولتی آن از جمله ساختمان رادیو و تلویزیون آن در اختیار طالبان قرار گرفت. دیروز همچنین کار خبری 15 رسانه فعال دراین شهر متوقف شد.
امنیت فراموش شده، کابل درمانده
در حالی که طالبان تاکنون تنها موفق به پیشروی در مناطق روستایی شده بود، سقوط زرنج و شبرغان به‌عنوان مراکز دو ولایت مهم افغانستان می‌تواند منجر به وخیم‌تر شدن شرایط امنیتی این کشور شود. بویژه که گزارش‌ها حاکی است، یکی از اولین اقداماتی که طالبان در زرنج انجام داد، بازکردن درهای زندان این شهر بود. زندانی که برخی از اعضای طالبان به‌همراه قاتلان و سارقان در آن به سر می‌بردند و اکنون آزادی این افراد می‌تواند بر میزان خشونت‌ها بیفزاید.
دولت افغانستان هنوز هیچ اظهار نظری درباره سقوط این دو شهر نکرده است. اما تصور می‌شود، عقب نشینی ارتش و نیروهای امنیتی از زرنج و شبرغان امیدهای کابل را برای تقویت ارتش با استفاده از غیرنظامیان داوطلب مبارزه با طالبان را کمرنگ کرده باشد. شاید از همین رو بود که همزمان با این رخدادها از اسلام آباد خواست، برای نابودی خطوط تدارکاتی طالبان به افغانستان کمک کرده و به سازو کار مشترکی با افغانستان در این خصوص دست یابد. این در حالی است که پس از سقوط زرنج، واشنگتن و بریتانیا از شهروندان خود خواستند بسرعت از افغانستان خارج شوند.