طالبان بیـخ گوش کابل

شریفی- اگر نیروهای مردمی آخرین سد در برابر حملات سریع طالبان برای تصرف کامل خاک افغانستان باشند، این سد نیز در حال فروپاشی است.  ویدئویی از محمد اسماعیل خان، یکی از چهره ‌های مبارز مخالف طالبان منتشر شده است که نشان می‌دهد این مبارز از سوی طالبان پس از تصرف هرات «بازداشت »شده است. محمد اسماعیل خان که سابقه مبارزه علیه اشغالگری شوروی را دارد یک ماه پیش «جبهه مقاومت مردمی» را تشکیل داد و در هرات مستقر شد. مردم هرات از اسماعیل خان، جهادگر ۷۵ ساله با عنوان «شیر هرات» یاد می‌کنند. طالبان در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که علاوه بر محمد اسماعیل خان، عبدالرحمن رحمان، معاون وزارت داخله افغانستان، نبی احمدزی، فرمانده سپاه ظفر، عبدالصبور قانع والی هرات و حسیب صدیقی، رئیس امنیت این ولایت تسلیم طالبان شده‌اند. این در حالی است که نیروهای طالبان در ویدئوهای منتشر شده سرخوشی شان از پیروزی و سرمستی شان از غنیمت ‌های به دست آورده را به نمایش می گذارند. غنیمت هایی که از نیروهای ارتشی فرار کرده از نبرد یا کشته شدگان به دست آمده است.  با وجود هیاهوی این روزهای طالبان، اشرف غنی ، منفعلانه محبوس در ارگ ریاست جمهوری افغانستان، تماشاچی فروپاشی حکومت در این کشور است. پس از تصرف هرات، سومین شهر بزرگ افغانستان، اکنون قندهار دومین شهر و از مناطق کلیدی این کشور نیز به دست طالبان افتاده است. طبق اعلام رسانه‌ها کنترل مراکز ولایت های هلمند، بادغیس و غور هم  در اختیار طالبان است. حالا، تمام ولایت ‌های جنوب ‌غربی و شمالی افغانستان به کنترل طالبان در آمدند. این گروه تاکنون مراکز ولایت‌ های هلمند، هرات، نیمروز، فراه، بادغیس، غور، قندهار، غزنی، سمنگان، سرپل، تخار، بدخشان، بغلان، جوزجان، لوگر و قندوز را تصرف کرده‌اند. براساس گزارش‌های منتشر شده شهر فیروزکوه،  بدون درگیری به تصرف طالبان درآمده است. شهر قلعه‌ نو، مرکز ولایت بادغیس نیز در پی تسلیم فرماندهی ارتش بدون درگیری کاملاً به دست طالبان افتاد. از طرفی، خبرگزاری فرانسه به نقل از یک مشاور ولایت لوگر از تصرف کامل شهر پُلِ عَلم، مرکز این ولایت خبر داده است. به گفته سعید قریب ‌ا... سادات، طالبان تمامی مراکز دولتی این شهر را در اختیار گرفته‌اند و با تسلط کامل بر این شهر درگیری‌ها در آن پایان یافته است. ولایت لوگر همجوار کابل است و شهر پل علم در ۵۰ کیلومتری پایتخت   قرار دارد. در حالی که کابل هنوز به طور مستقیم تهدید نشده است اما ترس از سقوط پایتخت   از پیش در بین شهروندان این شهر دیده می‌شود. با این حال طبق آخرین ارزیابی‌های اطلاعاتی ارتش آمریکا، کابل ممکن است در مدت ۳۰ روز آینده تحت فشار نیروهای طالبان قرار گیرد و اگر روند کنونی ادامه یابد، این نیروها می‌توانند در چند ماه آینده کنترل کامل افغانستان را به دست گیرند. در حالی که پیشروی ‌های طالبان در مناطق مختلف افغانستان ادامه دارد، خبرگزاری فرانسه   به نقل از یک مقام آگاه گزارش کرد که هیئت مذاکره ‌کننده دولت در قطر به طالبان پیشنهاد می‌کند در ازای «شریک شدن در قدرت»، حملات خود را متوقف کند. بر اساس گزارش های اعلام شده از دوحه ، طرح آتش بس شش ماهه در افغانستان تا 95 درصد مورد توافق قرار گرفته و شنیده ها حاکی است که آمریکا ، طالبان و عبدا... درباره رئیس دولت موقت در حال چانه زنی هستند. مواجهه منفعلانه ارگ با سقوط شهرها مسئله قابل تامل در این میان، نحوه واکنش عمل و مواجهه دولتمردان افغانستانی به سقوط شهر ها و ولایت هایشان است. به نوعی شاهد بی تفاوتی و نظاره گری در میان مقامات حاکم در افغانستان هستیم. توئیت وزیر دفاع افغانستان با این مضمون که نیروهای امنیتی و دفاعی همواره آماده دفاع از سرزمین ما هستند؛ گویای بسیاری از مسائل است. این توئیت درست بعد از فتح شهر قندوز از سوی طالبان از طرف ژنرال بسم ا... محمدی منتشر شد که دو برداشت از آن قابل فهم است؛   این که با آگاهی از وضعیت بحرانی دنبال حفظ اعتماد به نفس و انگیزه نیروهای نظامی افغانستان است  یا این که واقعا متوجه پیامد های دومینوی سقوط شهرها نیست و با اعتماد به نفس کاذب و ساده اندیشانه متوجه قدرت نظامی طالبان و سختی بازپس گیری شهرهای سقوط کرده نیست. اظهارات اشرف غنی رئیس جمهوری افغانستان هم در جمع نمایندگان مجلس مبنی بر این که ارتش افغانستان نقطه تمرکزش بر اهداف استراتژیک است؛ نشان  از جدی گرفته نشدن وخامت بحران از سوی عالی ترین مقام اجرایی و تصمیم گیری دولت افغانستان دارد.  پیشروی طالبان و دست های پشت پرده در هیاهوی تحولات لحظه‌ای افغانستان همه یک پرسش دارند: چه اتفاقی دارد می‌افتد؟ شهر ما معامله شده است؟ محمد جواد جاهد که سال‌ها در صفوف نیروهای امنیتی افغانستان کار کرده ،می گوید: «جنگجویان طالبان به همان عقیده انحرافی که دارند متعهدند و برای آن تا پای جان می‌جنگند، اما نیروهای دولتی افغانستان وقتی فساد و تعصب لجام ‌گسیخته را در حکومت می‌بینند، از نبرد و فداکاری دلسرد می‌شوند». جاهد اظهار کرد: «چه کسی حاضر است برای یک نظام آلوده به فساد و تعصب جان خود را فدا کند؟ درست است که مردم افغانستان از طالبان و عقیده منحط این گروه بیزار هستند، اما به همان میزان از عملکرد نظام حاکم در ۲۰ سال اخیر که فرصت‌ های طلایی برای پیشرفت و آرامش را به هدر داده است نیز متنفرند.» نقیب‌ ا... تاتار، منشی شورای ولایتی سمنگان نیز می گوید: شهر آیبک مرکز این ولایت، بدون درگیری به تصرف طالبان درآمد. تاتار که از شهر آیبک متواری شده و خانه‌اش را طالبان غارت کرده است، می‌گوید که حتی اشرف غنی و عبدا...  نمی‌دانند که در افغانستان چه می گذرد. او معتقد است که مردم افغانستان قربانی یک بازی بزرگ شده‌اند، در حالی که رهبران افغانستان مشغول چانه‌زنی برای حفظ امتیازات شخصی شان هستند. به گزارش ایندیپندنت، والی ارزگان نیز گفته است به درخواست بزرگان قومی، دیگر با طالبان نجنگیده است. اعزام نیرو برای خروج شهروندان انگلیسی و آمریکایی همزمان با افزایش ناامنی ها، روز پنج شنبه آمریکا و انگلیس از اعزام نیروی نظامی به افغانستان برای خارج کردن شهروندان خود از این کشور خبر دادند. بن والاس، وزیر دفاع انگلیس با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد، ۶۰۰ نیروی نظامی اضافه برای «حمایت از ادامه حضور دیپلماتیک در کابل، کمک به خروج شهروندان انگلیسی و جا به ‌جایی کارکنان افغانستانی که جان خود را برای همکاری با ما به خطر انداختند» به افغانستان اعزام می‌شوند. شبکه سی‌ان‌ان هم شامگاه پنج شنبه به نقل از یک مقام آگاه در پنتاگون گزارش کرد، حدود ۳هزار نیروی نظامی دیگر برای خارج کردن شهروندان آمریکایی در افغانستان و ادامه فعالیت دیپلماتیک سفارت ایالات متحده در کابل، به این کشور اعزام خواهند شد. همچنین، سه مقام آمریکایی به آسوشیتدپرس گفته‌اند که مذاکره ‌کنندگان آمریکایی در تلاش هستند تا از طالبان اطمینان بگیرند که به سفارت آمریکا در کابل حمله نخواهند کرد. تهدید اروپا به انزوای طالبان جوزپ بورل، رئیس دستگاه سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز  با صدور بیانیه‌ای هشدار داد: «اگر آن‌ها با زور به قدرت برسند و امارت اسلامی را بار دیگر بر پا کنند، حکومت آن مورد شناسایی دیپلماتیک قرار نخواهد گرفت و منزوی خواهند شد، کمک بین‌المللی دریافت نخواهند کرد و با چشم‌انداز یک جنگ طولانی و ناپایداری عمیق در افغانستان روبه‌رو خواهند بود.» تا پیش از حمله آمریکا به افغانستان و فروپاشی حکومت طالبان آن چه «امارت اسلامی افغانستان» خوانده می شد، توسط سه کشور پاکستان، عربستان و امارات متحده عربی به رسمیت شناخته شده بود. اما با آغاز فرایند مذاکرات صلح که در دوران حضور دونالد ترامپ در کاخ سفید کلید خورد، به نظر می رسد در صورت تسلط دوباره طالبان بر حاکمیت افغانستان، این مشروعیت از سوی تعداد کشورهای بیشتری پذیرفته شود.    طالبان به دنبال یک دست ‌‎سازی قومی ؟ گزارش ‌هایی درباره کوچ کردن یک قوم خاص یا قتل ‌عام‌های هدفمند ساکنان یک منطقه و تهیه لیست از زنان بیوه و دختران مجرد و ازدواج اجباری  با سربازان طالبان نیز منتشر شده است. برخی کارشناسان می‌گویند که اگر این اقدامات افزایش یابد، می‌تواند به یک دست‌ سازی و پاک سازی قومی تعبیر شود. شاهدان می‌گویند که بسیاری از بی خانمانان جنگ بعد از تخریب یا تصرف خانه‌هایشان توسط طالبان به کابل آمده‌اند تا زندگی خود و خانواده‌شان را نجات دهند. محی‌الدین مهدی، نماینده پیشین مجلس و پژوهشگر درباره اقدامات طالبان با اقوام در شمال افغانستان به یورونیوز می‌گوید: «اصولا طالبان یک حرکت قومی هستند، بحث شریعت یک ماسک و وسیله برای اقداماتشان است. آن‌ها داعیه قومی از گذشته تا به امروز داشته‌اند. هنوز سخنان عبدالمنان نیازی از خاطر مردم نرفته است که دستور داده بود تاجیک ‌ها به تاجیکستان بروند، ازبک‌ ها به ازبکستان و هزاره‌ها به گورستان بروند. در دهه هفتاد قتل‌ عام یکاولنگ، قتل ‌عام مزار شریف (قتل‌ عام قوم هزاره) و زمین سوخته شمالی و اکنون هم کوچ کردن اجباری ۴۰۰ خانواده بدخشانی و تخاری (تاجیکان) از قندوز سندهای اثبات‌ کننده داعیه قومی طالبان است.» وی می‌افزاید: «طبق بررسی‌ها 60درصد ساکنان افغانستان متشکل از اقوام هزاره و تاجیک زبان مادری شان فارسی است و چون در افغانستان هیچ قومی اکثریت نیست، تطبیق کردن پروژه یک دست‌ سازی قومی و هژمونی قومی آسان نیست.»