روزنامه ایران
1400/06/01
ضرورت آزادسازی منابع ارزی ایران در ژاپن
گروه سیاسی/ «توشیمیتسو موته‌گی»، وزیر امور خارجه ژاپن روز گذشته با پیامی برای صلح و امنیت به تهران آمد و با مقام‌های بلندپایه کشور از جمله رئیس جمهوری، وزیر امور خارجه، دبیر شورای عالی امنیت ملی و رئیس مجلس شورای اسلامی دیدار و گفتوگو کرد. وزیر خارجه ژاپن در آستانه سفرش در یادداشت کوتاهی که برای خبرگزاری جمهوری اسلامی نوشت بر لزوم ایجاد صلح و ثبات در منطقه خاورمیانه تأکید کرد و درباره پیام سفر خود به تهران نوشت: «ما تلاش‌های دیپلماتیک و فعالانه خود را برای تنش‌زدایی و برقراری ثبات اوضاع در خاورمیانه ادامه خواهیم داد و همچنین تلاش می‌کنیم تا روابط دوجانبه میان ژاپن و ایران را تقویت کنیم.»تأکید وزیر خارجه ژاپن بر لزوم تقویت روابط تهران - توکیو در آغاز دوره دولت سیزدهم در حالی که او بر مهیا شدن شرایط برای تحقق این هدف و ادامه روابط مبتنی بر احترام و دوستی تأکید داشت، می‌تواند نشان دهنده آن باشد که ژاپن سعی دارد با در نظر گرفتن سابقه همکاری‌های دو کشور و تلاشی که برای کمک به ایران در بحبوحه بیماری کرونا با ارسال واکسن جهت مبارزه با این بیماری انجام داد، زمینه را جهت همکاری همه جانبه با دولت ابراهیم رئیسی فراهم سازد.
رابطه تاریخی و پرفراز و فرود ایران و ژاپن از قدمتی حداقل 150 ساله برخوردار است و پشتوانه روابط دیپلماتیک 90 ساله به همراه دارد. این روابط در سال‌های اخیر و به‌دنبال سفر «آبه شینزو» نخست‌وزیر پیشین ژاپن به تهران و سفر حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران به توکیو ورود به مرحله جدیدی را تجربه کرد.
ژاپن به‌عنوان یکی از شرکای آسیایی امریکا از موافقان توافق هسته‌ای به شمار می‌آید که بعد از حاصل شدن این توافق کوشید، روابط با ایران را تقویت کرده و از فرصت‌های اقتصادی پیش رو برای تعمیق مراودات تجاری و تبادلات انرژی بهره ببرد. این کشور که به‌دلیل بهره‌مندی ایران از منابع نفتی گسترده همواره خواهان ورود به بازار ایران بویژه بعد از برجام بوده است، بعد از خروج یکجانبه امریکا از این توافق و تحریم‌های گسترده نفتی ناگزیر به عقب نشینی از خریداری انرژی مورد نیاز خود از ایران و در نهایت توقف آن شد.
این در حالی است که روی کار آمدن «جو بایدن» در امریکا و تصمیم او برای بازگشت به برجام زمینه را برای ترغیب شرکای آسیایی این کشور جهت نزدیکی دوباره به تهران و استقبال از فرصت‌های اقتصادی جدید فراهم کرده است. در این میان اگرچه مذاکرات احیای برجام هنوز به نقطه روشنی نرسیده و اختلافات باقی مانده، پیش‌بینی‌ها برای رسیدن به توافق دوباره را دشوار کرده است با وجود این ژاپن در تلاش است از این فرصت تلاش‌های دیپلماتیک بهره ببرد و با دولت جدید ایران روند تازه‌ای را در عرصه مناسبات دوجانبه آغاز کند. وزیر خارجه ژاپن که پیشتر بر آمادگی توکیو برای همکاری با دولت آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی تأکید کرده، سفر جاری خود را از ۲۴ مرداد ماه و از قاهره آغاز کرده است و تهران، تل‌آویو، امان، دوحه و آنکارا در برنامه سفر او قرار دارد. او تشکیل دولت جدید در ایران و کابینه جدید در فلسطین اشغالی به نخست‌وزیری «نفتالی بنت» را دلیل مهمی برای انجام تبادل نظر منطقه‌ای با هدف همکاری برای ایجاد و ترویج صلح و ثبات منطقه دانسته است.
بی تردید با در نظر گرفتن روابط تاریخی و دوستانه تهران و توکیو و با کنار رفتن ترامپ و تهدید تحریم‌های فزاینده دولت او علیه ایران، ایران و ژاپن فرصت خوبی را برای تقویت روابط دوستانه خود به دست آورده‌اند خاصه آنکه توکیو در ماه‌های اخیر و در بحبوحه شیوع ویروس کرونا با ارسال واکسن‌های اهدایی نشان داده است که چه اندازه مشتاق گرم نگه داشتن روابط با تهران و تعمیق آن در دوره مسئولیت ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی است. چه به گفته «توشیمیتسو موته‌گی»، ژاپن در اواخر ماه ژوئیه حدود ۲.۹ میلیون دوز واکسن ساخت ژاپن را به‌عنوان بخشی از حمایت خود برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا به ایران اهدا کرده است. بزرگترین میزان اهدای واکسن توسط ژاپن برای خارج از کشور بوده است و سریع‌ترین اهدای واکسن در چارچوب کواکس به شمار می‌رود. اقدامی که با حمایت مستقیم وزارت خارجه ژاپن صورت گرفته است تا به حمایت از تقویت روابط دو کشور کمک شود.
امضای موافقتنامه گمرکی تهران و توکیو
وزیر خارجه ژاپن پیش از این دیدار، با محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه دیدار کرده بود. ظریف در توئیتی با انتشار تصاویری از دیدارش با همتای ژاپنی نوشت: «در دیداری که احتمالاً آخرین ملاقاتم با یک همتا در منصب وزیر امور خارجه ایران باشد، ما درباره تقویت روابط دوجانبه، چگونگی احیای برجام و شرایط فاجعه بار مهندسی شده و دست ساخته امریکا در افغانستان بحث و تبادل نظر کردیم.» وزیر خارجه ژاپن همچنین با علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان دیدار کرد.
در این دیدار شمخانی با اشاره به سوابق طولانی روابط میان دو کشور بر ضرورت گسترش کیفی مناسبات فی مابین بدون دخالت و تأثیر‌پذیری از طرف ثالث تأکید کرد. وی حفظ امنیت آبراه‌های بین‌المللی را از راهبردهای اصلی جمهوری اسلامی ایران برشمرد و حضور نیروهای بیگانه در خلیج فارس را مخل ثبات و امنیت پایدار در این منطقه دانست. دبیر شورای عالی امنیت ملی با تبیین رویکردهای کشورمان در خصوص برجام، نقض تعهدات و خروج غیر مسئولانه امریکا از برجام و تداوم سیاست‌های ترامپ توسط دولت بایدن را عامل اصلی شرایط کنونی ذکر کرد و تصریح کرد: راه برون رفت از بن‌بست ایجاد شده توسط امریکا، تأمین حقوق حقه ملت ایران است.
سفارت ژاپن در ایران نیز در توئیتی همزمان با سفر وزیر خارجه ژاپن به تهران از امضای موافقتنامه‌ای در زمینه امور گمرکی بین دولت ژاپن و ایران خبر داد و اعلام کرد: امروز مراسم امضای موافقتنامه بین دولت ژاپن و دولت جمهوری اسلامی ایران درباره کمک و همکاری متقابل اداری در امور گمرکی بین «آیکاوا کازوتوشی» سفیر تام الاختیار و فوق‌العاده ژاپن در ایران و «مهدی میراشرفی» معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی و رئیس کل گمرک جمهوری اسلامی ایران در محل وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران انجام شد. این سفارتخانه هدف از این موافقتنامه را حمایت اداری و همکاری متقابل در امور گمرکی عنوان کرده است.
وزیر امور خارجه ژاپن همچنین با محمدباقر قالیباف رئیس مجلس دیدار و گفتوگو کرد.
رئیس جمهوری: ایران با اصل مذاکره برجام مشکلی ندارد
آیت الله سید ابراهیم رئیسی در دیدار وزیر امورخارجه ژاپن با قدردانی از کمک‌های انسان دوستانه ژاپن برای مقابله با کرونا، ابراز امیدواری کرد که تداوم همکاری‌های دو کشور در این زمینه به ریشه کنی بیماری عالمگیر کرونا در دو کشور و جهان کمک کند. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دولت، رئیسی در این دیدار با تأکید بر ضرورت آزادسازی منابع ارزی مسدود شده ایران در ژاپن خاطرنشان کرد: تأخیر در آزادسازی دارایی‌های ایران در بانک‌های ژاپنی توجیه پذیر نیست.
رئیس‌جمهوری در پاسخ به اظهارات وزیر امور خارجه ژاپن مبنی بر ضرورت و اهمیت اجرای برجام به‌عنوان یک توافق بین‌المللی، گفت: ایران به همه تعهدات خود در برجام پایبند بوده واین امریکایی‌ها هستند که به تعهدات خود عمل نکرده و یکجانبه از این توافق بین‌المللی خارج شدند و تحریم‌ها را گسترش دادند. رئیسی با اشاره به اینکه اروپایی‌ها نیز به‌دنبال امریکا از عمل به تعهدات خود در برجام سرباز زده‌اند، تصریح کرد: به طور طبیعی از کشوری که به تعهدات خود پایبند بوده باید تقدیر کرد و اگر کشوری از برجام خارج شده و به تعهدات خود عمل نکرده باید مورد مواخذه قرار بگیرد و امریکایی‌ها باید به افکار عمومی جهان پاسخ دهند که چرا به تعهدات خود در برجام عمل نکرده و از این توافق بین‌المللی خارج شده‌اند. رئیس‌جمهوری با تأکید بر اینکه ایران با اصل مذاکره مشکلی ندارد، تصریح کرد: با چه توجیهی تحریم‌های امریکا علیه ملت ایران باید همچنان ادامه داشته باشد.
رئیسی در بخش دیگری از این گفتوگو با اشاره به تحولات اخیر در افغانستان با استقبال از تلاش‌های ژاپن و دیگر کشورهای منطقه برای کمک به برقراری صلح و ثبات در افغانستان و منطقه، گفت: جمهوری اسلامی ایران همواره از صلح و ثبات در افغانستان حمایت کرده و حمایت می‌کند البته معتقدیم که در افغانستان باید خود افغانستانی‌ها تصمیم بگیرند.
رئیس‌جمهوری با بیان اینکه دخالت بیگانگان باعث شده که مشکلات افغانستان ادامه داشته باشد، تأکید کرد: حضور امریکایی‌ها در کشورهای منطقه از جمله افغانستان نه تنها امنیت ساز نبوده بلکه تهدید آفرین نیز بوده و امروز امریکایی‌ها بعد از ۲۰ سال اعتراف می‌کنند که حضورشان در افغانستان اشتباه بوده است که بی‌تردید در آینده نزدیک در مورد دیگر کشورهای منطقه و همچنین خلیج فارس نیز شاهد این اعتراف خواهیم بود.
رئیسی همچنین تأمین امنیت آب‌های منطقه‌ای و بین‌المللی را به نفع همه دانست و اظهار داشت: ایجاد هرگونه ناامنی در منطقه را برای امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی خطرناک می‌دانیم و با آن مخالفیم.
رئیس‌جمهوری با تأکید بر اینکه اگر قدرت طلبی به هر شکلی در دنیا شکل بگیرد، به نفع هیچ ملت و منطقه‌ای نخواهد بود، گفت: زورگویی امریکایی‌ها، استقلال، آزادی و هویت ملت‌ها را تهدید می‌کند و مقابله کشورها با یکجانبه گری و یکه تازی قدرت‌های زورگو یک ضرورت است. «توشیمیتسو موته گی»، نیز در این دیدار با تبریک آغاز به کار رئیس جمهوری اسلامی ایران، بر توسعه و تعمیق روابط دیرینه دو کشور تأکید کرد و گفت: ایران و ژاپن از دیرباز روابط دوستانه و خوبی داشته‌اند و تردید ندارم که در دوره فعالیت دولت جدید نیز این روابط ادامه داشته و بیش از پیش توسعه خواهد یافت. وزیر امور خارجه ژاپن با تأکید بر تلاش این کشور برای برقراری صلح و ثبات در منطقه، گفت: توکیو همواره از برجام به‌عنوان یک توافق بین‌المللی حمایت کرده و بر این باور هستیم که احیای برجام به نفع همه بوده و می‌تواند به حل و فصل مشکلات از مسیر گفتوگو و مذاکره کمک کند.
موته گی در ادامه با ابراز نگرانی از تحولات اخیر درافغانستان، بر ضرورت توقف خشونت و حفظ جان مردم تأکید کرد و گفت: توکیو از تلاش‌های دیپلماتیک کشورهای منطقه برای تحقق صلح و ثبات و آرامش در منطقه حمایت می‌کند و موضع اصولی ما این است که مشکلات و مسائل را باید از مسیر مسالمت‌آمیز وگفت‌و‌گو حل و فصل کرد.
سایر اخبار این روزنامه
