گام مثبت؛ توافق در تهران- مذاكرات در وين

آرمان ملی- حمید شجاعی: شامگاه شنبه بود که رافائل گروسی مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی به‌منظور گفت‌وگو با رئیس جدید سازمان انرژی اتمی و مسائل مطروحه وارد تهران شد و روز گذشته نیز پس از دیدار و گفت و گویی دو ساعته با محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران به توافق رسید و طرفین از ادامه مذاکرات فنی در وین و سپس تهران خبر دادند. با این حال برخی معتقدند که حضور مدیر کل آژانس در تهران نشان دهنده این است که با تغییر دولت در کشورمان شاهد تعاملاتی جدید و جدی از سوی طرفین هستیم  و گروسی نیز بی‌تمایل به ارتباط هدفمند و درست با تهران نیست و سفر او به تهران را در فاصله کمتر از دو هفته به نشست بعدی شورای حکام می‌توان مثبت ارزیابی کرد. البته این سفر چندان بی واکنش هم نبوده، چراکه میخائیل اولیانوف نماینده دائم روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین با انتشار پیامی در توئیتر این سفر را موفقیت‌آمیز توصیف کرده و آورده است: «بدون شک شورای حکام در نشست پیش رو که از روز دوشنبه آغاز می‌شود از این سفر و نتایج آن استقبال خواهد کرد.» ‌باید دید این سفر و توافق گروسی و اسلامی چه تاثیراتی در نشست آتی شورای حکام خواهد داشت.   تعامل با آژانس؛ احیای برجام  احیای برجام دغدغه‌ای است که تقریبا اکثر طرفین توافق به دنبال آن هستند و از هر روندی که بتواند سریع‌تر منجر به توافق مجدد میان طرفین شود استقبال می‌کنند. این در حالی است که برخی اتفاقات و اظهارات باعث شده تا عده‌ای از تحلیلگران روند احیای توافق هسته‌ای را چالش بر‌انگیز  قلمداد کنند. اما آنچه هست عزم طرفین به خصوص ایران برای احیای برجام بر هیچ کسی پوشیده نیست. اما این رویکرد نیز نه شتاب زده و با عجله بلکه با طمانینه و در نظر گرفتن منافع ملی و مصالح ملت است. نوع نگاه دولت سیزدهم نسبت به برجام، مذاکرات و توافق نیز کاملا مشخص است و رئیسی و همراهانش درصدد برقراری مذاکرات، دستیابی به توافق، برداشته شدن تحریم‌ها و در یک کلام احیای برجام هستند. این مهم را می‌توان در اظهارات امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه دید جایی که از مصوبه مجلس یازدهم در مورد برجام به عنوان مانعی بر سر راه مذاکرات احیای آن یاد کرد. چیزی که پیش از این حسن روحانی رئیس‌جمهور سابق و وزیر خارجه‌اش محمد جواد ظریف هم به آن اشاره داشتند که علت اصلی به نتیجه نرسیدن مذاکرات وین نیز همین مصوبه بود. از طرفی در شرایطی که اظهارنظرهای مختلفی در خصوص برجام، راه‌های احیای آن و زمان احتمالی هفتمین دور مذاکرات از سوی مقامات کشورهای عضو برجام صورت گرفته در بعد فنی نیز مساله  ارتباط ایران با آژانس و چگونگی برخورد طی چند روز گذشته بسیار مطرح شده  است. در شرایطی که حدودا دو هفته دیگر نشست آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین برگزار خواهد شد. در همین راستا همانطور که از قبل گفته شده بود شامگاه یکشنبه رافائل گروسی مدیر کل آژانس به ایران سفر کرد تا در گفت و گو با مقامات مسئول چگونگی تعامل ایران و آژانس وارد تهران شد که در بدو ورود مورد استقبال بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی قرار گرفت. گروسی روز گذشته نیز به دیدار و گفت و گو با محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی پرداخت و در خصوص مسائل فنی  و بازدیدها از مراکز و دوربین‌ها به بحث و گفت و گو  پرداخت. برخی معتقدند سفر گروسی به تهران گمانه‌زنی‌های مغرضانه و جانبدارانه برخی کشورها در خصوص عملکرد ایران و تلاش برای صدور قطعنامه‌ احتمالی را با شکست مواجه کرده است. حال باید دید حضور گروسی در تهران و مذاکراتش چه میزان بر نشست آتی شورای حکام و نوع نگاه به  ایران تاثیر خواهد  گذاشت.  مذاکره درحاشیه اجلاس وین  محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران و رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از دیدار و گفت و گو با یکدیگر در نشست خبری به اعلام مواضع و صحبت پیرامون مذاکرات دو ساعته خود پرداختند. رئیس سازمان انرژی اتمی با سازنده خواندن مذاکراتش با گروسی اعلام کرد که گروسی در آینده نزدیک برای ادامه مذاکرات مجددا به تهران می‌آید. محمد اسلامی در کنفرانس خبری مشترک با مدیرکل آژانس گفت: مذاکرات سازنده‌ای را انجام دادیم. مسائل فیمابین اساسا فنی است.  محمد اسلامی گفت: تفاهم کردیم در اجلاس آینده شرکت و در حاشیه اجلاس مذاکرات خود را ادامه دهیم. وی افزود: قرار شد مدیرکل آژانس در آینده نزدیک به تهران سفر و مذاکرات را با مقامات انجام دهد. وی همچنین از توافق برای تعویض کارت‌های حافظه دوربین‌های نظارتی خبر داد و  بیان کرد: قرار شد تیم فنی مربوطه بعد از توافق به ایران بیایند تا بتوانند اقداماتی را که باید برای دوربین‌ها به لحاظ فنی انجام بدهند را انجام و کارت‌های حافظه طبق روالی که طبق پادمان است و در ایران نگهداری و پلمب می‌شود همان جا کارت‌های قدیمی را پلمب کنند و کارت‌های جدید حافظه را در دوربین‌ها نصب کنند که روال جاری و طبیعی در سیستم نظارتی آژانس است. وی تاکید کرد: برای ایران آنچه حائز اهمیت  است، اعتمادسازی است و اینکه اعتماد متقابل بین ایران و آژانس وجود داشته باشد و آژانس طبق توافق در جهت پیشبرد برنامه‌های هسته‌ای ایران نقش موثرتری ایفا کند و به پیشرفت فناوری هسته‌ای ایران کمک کند.  لزوم گفت‌وگو میان ایران و آژانس مدیرکل آژانس  نیز بر لزوم گفت و گو میان ایران و آژانس در موضوعات مختلف تاکید کرد و گفت: این بازدید بسیار برای من مهم است چون بعد از روی کار آمدن دولت جدید در ایران است. این بدان معناست که ایران و آژانس باید با هم کار کرده و همکاری خود را گسترش دهند. رافائل گروسی از گفت‌وگوی مثبت و عمیقی که با محمد اسلامی داشته است قدردانی کرد و اظهار داشت: ما باید درباره مسائل مختلف با هم مذاکره و تبادل نظر داشته باشیم. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با اشاره به برگزاری کنفرانس عمومی آژانس ظرف کمتر از دو هفته دیگر در وین بیان کرد: این یکی از رویدادهای مهم در جهان است. خوشحال شدم شنیدم آقای اسلامی سرپرستی هیأت ایرانی را در این کنفرانس دارد و توافق کردیم ادامه مذاکرات را در وین ادامه دهیم و پس از آن من مجددا برای گفت‌وگوی سطح بالا با مقامات ایرانی به ایران برمی‌گردم. گروسی گفت‌وگوهای با هیات ایرانی در سازمان انرژی اتمی را مثبت ارزیابی کرد و ابراز داشت: همکاری مثبت میان ایران و آژانس برای ادامه عملیات تجهیزات فنی آژانس خیلی مهم است و این گارانتی مهمی برای ایران و جهان است تا توافقات مثبت بعدی ادامه یابد.   بیانیه مشترک مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران پس از دیدار و گفت و گو  با انتشار بیانیه‌ای مشترک بر گسترش همکاری‌های فنی ایران و آژانس در زمینه‌های مختلف هسته‌ای تاکید کردند. در این بیانیه آمده است: طرفین، روح همکاری و اعتماد متقابل و اهمیت تداوم آن و همچنین ضرورت رسیدگی به موضوعات فی‌مابین در فضایی سازنده و منحصرا فنی را مورد یادآوری و تاکید مجدد قرار دادند. در بخشی از این بیانیه آمده است: در چارچوب تعاملات و همکاری‌های موجود فی‌مابین، طرفین تصمیم گرفتند دیدارهای متقابل را در سطوح مرتبط تداوم دهند. در همین راستا، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران  در حاشیه کنفرانس عمومی آژانس با مدیرکل دیدار خواهد کرد و مدیرکل نیز در آینده نزدیک به تهران سفر خواهد نمود تا مشورت‌های سطح بالا با هدف تقویت همکاری‌های میان ایران و آژانس در حوزه‌های مختلف و بحث در خصوص موضوعات فعلی مورد علاقه متقابل، با دولت ایران داشته باشد. به بازرسان آژانس اجازه داده می‌شود تا نسبت به سرویس فنی تجهیزات نظارتی مشخص شده و جایگزینی کارت‌های حافظه آنها که تحت مهر و موم مشترک در ایران نگهداری خواهند شد، اقدام نمایند. چگونگی و زمان انجام این اقدام، مورد توافق دو طرف قرار گرفت.