روزنامه ابتکار
1400/06/24
علیرضا صدقی سیاست‌ورزی و «توهم» اخلاقی
شاید ریشه و بن بسیاری از مشکلات، معضلات و کج‌فهمی‌ها نسبت به موضوعات را بتوان در مواجهه تک‌ساحتی با پدیدههای گوناگون اجتماعی جست‌وجو کرد. برخوردی که تاثیر شگرفی در پیچیده‌سازی، لاینحل کردن و دور ساختن اذهان از حلوفصل دقیق، جامع، کارآمد و کارکردی مسائل دارد.گزافه است اگر بار دیگر تکرار شود که تمام یا بخش قابل توجهی از مسائل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، هنری و حتی ورزشی در ایران از منظر سیاست مورد توجه قرار می‌گیرد. اما همین جمله را می‌توان ترجمه‌ای دقیق از مفهوم «سیاست‌زدگی» در جامعه دانست.
موضوع این نوشتار اما بررسی کلیت این ماجرا یا چرایی دلایل بروز این وضعیت نیست بلکه سعی میشود یکی از اصلی‌ترین عارضه‌ها و پیامدهای نامیمون و ناگوار این مسئله و بخش کوچکی از تاثیرات مخرب آن مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد.
تحلیل یکسویه سیاسی نسبت به تمامی پدیده‌ها و رخدادها در حوزه‌های متفاوت، سندروم «توهم فهم حقیقت» نزد سیاست‌ورزان را موجب میشود. سندرومی که می‌تواند هم برای آنها و هم برای جامعه بسیار خطرخیز و نگران‌کننده باشد. نخست آنکه در این وضعیت، اصل منطقی و غیرقابل تغییر «همه چیز را همهکس دانند» به کلی از میان رفته و گروهی از نخبگان سیاسی تصور می‌کنند با عینک سیاست می‌توانند تمامی موضوعات عالم را به تحلیل بنشینند. این در صورتی است که یک سیاستمدار، تنها کارشناس و متخصص مسائل سیاسی است و نمی‌توان و نباید در حوزه‌های غیرتخصصی به اظهارنظر پرداخته و نظریه ارائه کند.
یک سیاستمدار نه استاد اخلاق است، نه فقیه؛ نه کارشناس علوم اجتماعی و نه کارشناس هنری یا ورزشی؛ یک سیاستمدار تنها یک سیاستمدار است که باید برای حلوفصل مسائل و موضوعات جامعه تدبیر کند. او باید بتوانند مشکلات را به حداقل رسانده و زمینه را برای بهبود شرایط و تغییر وضعیت آحاد جامعه مهیا کند.
حال آنکه در یک جامعه «سیاست‌زده» مانند ایران، سیاستمداران تصور می‌کنند کارشناس همه مسائل‌اند و اجازه دارند که نسبت به همه چیز اظهار نظرهای کارشناسی داشته باشند. نخستین پیامد این وضعیت بروز پدیده «نخبه‌کشی» در جامعه خواهد بود. نخبگان حوزه‌های غیرسیاسی که می‌توانند با ایجاد روندهای کارشناسی بسیاری از مسائل و معضلات موجود را مرتفع کنند، کارکرد خود را از دست داده و تمایلی به تغییر وضعیت از خود نشان نمی‌دهند، چرا که صاحبان قدرت ـ سیاستمداران ـ هیچ نقشی برای آنها قائل نیستند.
از دیگر آسیب‌های وارده ناشی از این وضعیت، می‌توان به شکل‌گیری پدیده «دردهای مزمن» در جامعه اشاره کرد. به دلایل پیش‌گفته و از آنجا که موضوعات به صورت تخصصی مورد مطالعه و ارزیابی قرار نمی‌گیرند، هیچ مسئله و معضلی به مفهوم دقیق کلمه و از بن و ریشه حل نمی‌شود. بلکه با اتخاذ و اعمال برخی مسکن‌های کم‌اثر و زودگذر از سوی سیاستمداران سعی میشود، بر تمام آنها سرپوشی گذاشته شود.
نکته نگران‌کننده آنجا است که این «کهنه‌زخم»ها زمانی سر باز می‌کنند و ممکن است با شیوه و روشی ناآرام واکنش نشان دهند. در صورت تجمیع این واکنش‌ها نگرانی‌هایی جدی و اساسی به وجود خواهد آمد. به نظر می‌رسد متصدیان امور و اصحاب قدرت و سیاست باید اجازه دهند تا موضوعات تخصصی با استفاده از رویکردهای علمی و کارشناسی حل شوند. چه این‌که البته به نظر نمی‌رسد اراده‌ای برای این تغییر رویکرد وجود داشته باشد. ارباب و اصحاب سیاست تلاش می‌کنند تا در مسیری که تا به امروز آمده‌اند پیشروی کرده و مسیر را بر دیگر نخبگان اجتماعی ببندند.
سایر اخبار این روزنامه
رئیس قوه قضائیه در نشستی با هیئت رئیسه اتاق بازرگانی و جمعی از فعالان اقتصادی:
با اقتصاد دولتی نمی‌توان به جایی رسید
علیرضا صدقی
سیاست‌ورزی و «توهم» اخلاقی
بچه‌های کوچک چه نیازی به صفحه شخصی در شبکه‌های اجتماعی دارند؟
نگرانی برای کودکان فالوئردار
آیا وزارت ارشاد می‌تواند دوباره بر شبکه نمایش خانگی نظارت کند؟
گره کور شبکه نمایش خانگی
دیدار روسای جمهوری ایران و روسیه به فرصت‌های بعدی موکول شد
گفت‌وگوی تلفنی پوتین و رئیسی درباره برجام
سفارتخانه‌ها در تهران و ریاض بازگشایی می‌شوند؟
ایران و عربستان در مسیر تنش‌زدایی
«ابتکار» تبعات ممنوعیت واردات کالاهای مختلف را بررسی کرد
انحصار یا کمک به تولید داخلی؟
رئیسی در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت:
وزارتخانه‌های صمت و جهاد کشاورزی برای حل مشکلات معیشت روزانه مردم تدبیر کنند
محمد باقر قالیباف:
هیچ اطلاعات جدیدی به آژانس اتمی داده نشده است
آمادگی لبنانی‌ها برای برگزاری جشن استقبال از سوخت ارسالی ایران
ناپدید شدن دو رهبر ارشد طالبان از انظار عمومی و بازار گرم شایعات درباره آنها
تحولات افغانستان؛ افزایش بی‌اعتمادی به آمریکا و پیدایش اتحادها
گزارش نیویورک تایمز از فشار ایران به دولت بایدن برای احیای سریع برجام
معاون امنیتی وزیر کشور:
منع تردد شبانه لغو نشده است
