تقویت نگاه به شرق

آفتاب یزد در این باره با یوسف مولایی و محسن جلیلوند گفتگو کرده است
آفتاب یزد - رضا بردستانی: یک کارشناس حقوق بین‌الملل با اشاره به این موضوع که پیوستن به هر سازمانِ جهانی و منطقه‌ای قطعا می‌تواند منافعی در بر داشته باشد به آفتاب یزد گفت: «این نخستین مرحله از عضویت دائمی و قطعی ایران در سازمان شانگهای است و هنوز باید با تک تک اعضا طی جلساتی دو جانبه رای مثبت آن‌ها اخذ و ملاحظات این کشورها
تامین شود.»
یوسف مولایی ادامه می‌دهد: «شرط لازم پیوستن بود که یک مرحله از آن انجام شد اما شرط کافی موافقت تک تک اعضا است که شاید سه یا چهار سال زمان ببرد!»


محسن جلیلوند، کارشناس مسائل بین‌المللی که تجربه‌ای نیز در حوزه‌ی «اکو» دارد در گفت و شنودی کوتاه به نکته‌ای قابل تامل اشاره می‌کند و این آن که: «اول از خودمان بپرسیم سازمان شانگهای تا قبل از ایران چه قدم‌های مثبتی برای دیگر اعضای خود برداشته است بعد برویم سراغ این موضوع که ببینیم پیوستن و نپیوستنِ ایران چه نفع و ضرری دارد؟!»
این استاد دانشگاه ضمن پیچیده دانستن عرصه‌ی سیاست بین‌الملل به این نکته نیز اشاره می‌کند که: «ایران در تعاملات بین‌المللی وقتی وارد سازمان و پیمانی می‌شود لابد می‌داند ممکن است قطع نامه‌هایی تصویب و صادر شود که اساساً با منافع و سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران در تضاد کامل باشد آن وقت می‌خواهیم چکار کنیم؟»
وی می‌افزاید: «مگر ایران عضو کنفرانس اسلامی نیست؟ چرا در همین کنفرانس که تماماً کشورهای اسلامی حضور دارند، ایران با برخی از اعضای آن اساساً هیچ رابطه‌ای ندارد؟!
> ایران عضو اصلی سازمان همکاری شانگهای شد
در پایان بیست و یکمین نشست سران سازمان شانگهای که در دوشنبه پایتخت تاجیکستان برگزار شد، سران ۸ کشور عضو اصلی سازمان، نظر موافق خود را با تبدیل عضویت جمهوری اسلامی ایران از عضو ناظر به عضو اصلی اعلام و اسناد مربوط به آن را امضا کردند. بر این اساس فرآیند فنی تبدیل عضویت ایران به عنوان یکی از اعضای اصلی سازمان آغاز شده و کشورمان از این پس به عنوان عضو اصلی این سازمان مهم منطقه‌ای با کشورهای عضو همکاری و تعامل
خواهد داشت.
> ایران برای پیوستن به سازمان شانگهای
باید تنش‌زدایی در روابط خارجی را پیش بگیرد
یک نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی با اشاره به حضور ابراهیم رئیسی در اجلاس شانگهای گفت: ایران باید یک روح همکاری‌جویی و تنش‌زدایی را در سیاست خارجی‌اش حاکم کند تا با استقبال در چنین اتحادیه‌هایی مواجه شود. حشمت الله فلاحت پیشه با اشاره به زمینه‌ها و دیدگاه‌های شکل‌گیری سازمان شانگهای گفت: نگاهی که بر اساس آن سازمان شانگهای شکل گرفته است ناشی از یک ساز و کار بین‌المللی و کشورهای بریکس است که اقتصادهای مهمی دارد در حالی که ایران نگاه منطقه‌ای دارد. در ساز و کارهای نومنطقه گرایانه کشورها دنبال افزایش توان چانه‌زنی خود هستند و از حوزه‌های چالش‌برانگیز پرهیز می‌کنند و چون ایران چالش‌های بین‌المللی مختلف دارد، یکی از موانعی که باعث می‌شود ایران سخت‌ترین شرایط را برای پیوستن به اتحادهای منطقه‌ای داشته باشد درگیر بودنش با چالش‌های بین‌المللی است و از این رو کشورهای عضو شانگهای حاضر نیستند تعهداتی را نسبت به ایران بپذیرند و خود را درگیر مسائل ایران کنند ازجمله در بحث برجام و اف‌ای تی اف و غیره. وی ادامه داد: از این رو ایران باید یک روح همکاری‌جویی و تنش‌زدایی را در سیاست خارجی‌اش حاکم کند و وقتی دیگر با خودمان چالش به همراه نمی‌بریم آن وقت با استقبال در این اتحادیه‌ها مواجه می‌شود. خیلی از کشورها روند ناظر بودن‌شان خیلی کمتر از ما طول کشید و به عضویت دائم درآمدند، در حالی که ایران هنوز عضو ناظر است. بخشی از این مسئله به خاطر چالش‌های ناشی از فشار بین‌المللی است و بخشی ناشی از سیاست‌های خود ایران است. این نماینده پیشین مجلس تصریح کرد: امیدوارم ایران هرچه زودتر به عنوان عضو دائم سازمان شانگهای در این اجلاس حضور پیدا کند و بتواند از فرصت‌های این همراهی و همکاری به بهترین شکل در راستای منافع ملی‌اش استفاده کند. فلاحت پیشه خاطرنشان کرد: در عین حال نشست شانگهای حاشیه‌های مهم‌تر از متن هم دارد. نشست‌ها و مذاکراتی در حاشیه آن برگزار می‌شود که می‌تواند شروع خوبی برای سیاست خارجی دولت آقای رئیسی باشد. معتقدم حتی اگر یک روز در تنش‌زدایی تعلل کنیم به منافع ملی خودمان پشت کرده ایم.
> ایران باید با نگاه به داخل گام بردارد
یوسف مولایی که با آفتاب یزد سخن می‌گفت خاطرنشان کرد: «هر پیمانی منافع و مضار و هزینه و فوایدی دارد اما آن چه مهم و مسلم است این که جمهوری اسلامی ایران باید با نگاه به ظرفیت‌های داخلیِ خود موانع و مشکلات را برطرف سازد در غیر اینصورت طبیعی است که پیوستن و عدمِ پیوستن به این سازمان‌های منطقه‌ای صرفا کارکردهای رسانه‌ای پیدا خواهد کرد.»
این استاد دانشگاه می‌افزاید: «اصلِ تلاشِ ایران برای پیوستن به این سازمان تقویت نگاه به شرق است در حالی که در عرصه‌ی اقتصادی ما دیگر در جهان چیزی به نام شرق و غرب نداریم و تمام اقتصاد در یک ظرف جهانی قابل عرضه است و هر کشوری با توجه به پتانسیل‌ها و ظرفیت‌ها قادر خواهد بود از آن بهره‌برداری کند.»
> مشکل ایران باید ریشه‌ای حل شود
محسن جلیلوند، تحلیلگر مسائل بین‌المللی نیز در گفتگو با آفتاب یزد ضمن دعوت دستگاه سیاست خارجی به برطرف کردن موانع تحریمی و حل مسائلی چون اف. ای. تی. اف خاطرنشان می‌سازد: «تمامی سازمان‌ها و پیمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی ذیل سازمان ملل تعریف می‌شوند یعنی وقتی کشورها درون همین سازمان شانگهای تصویب می‌کنند با کشورهایی که مورد تحریم سازمان ملل هستند نمی‌توان ارتباط برقرار کرد به طور طبیعی عضو هم باشیم موانع تحریمی، اف. ای. تی. اف و از این دست مسائل رهایمان نخواهد کرد پس اول باید بنشینیم و سنگ هایمان را با طرف‌هایی که اختلاف داریم وا بکنیم تا بهتر و موثرتر بتوانیم از این پیمان نامه‌ها و سازمان‌ها بهره‌مند شویم.
> سازمان شانگهای بیشتر امنیتی است تا اقتصادی
یوسف مولایی با ذکر تاریخچه‌ای از «سازمان شانگهای» اظهار می‌دارد: «از بدو امر این سازمان بین فدراسیون روسیه و جمهوری خلق چین برای رویارویی با ناتو شکل گرفت اما اندک اندک به مباحث امنیتی در حوزه‌ی گرو‌ه‌های مذهبی نیز کشیده شد و این اواخر برخی اهداف اقتصادی نیز بدان افزوده شد که می‌تواند در حوزه‌ی نفت، گاز و انرژی فعالیت‌هایی درون این سازمان انجام شود.»
مولایی می‌افزاید: «یکی از مهم‌ترین اهداف تشکیل نشست اخیر، بررسی مسائل رخ داده در افغانستان است و بخشی از دلیلِ پذیرش ایران به عنوان عضو به همین مسائل افغانستان باز می‌گردد که اخیرا اتفاق افتاده و امنیت منطقه را دستخوش نگرانی‌هایی
کرده است!»