خیز دوباره کُره‌ای‌ها برای کلاهبرداری (یادداشت روز)

طی هفته‌های اخیر جریانی در کشور به‌دنبال بسترسازی برای بازگشت شرکت‌های بدسابقه کره‌ای به بازار لوازم خانگی ماست. این جریان با بهره‌گیری از بازوهای رسانه‌ای خود مشغول القای شبهاتی در میان افکار عمومی است تا زمینه را برای برگشت بی‌دردسر و حتی پرسود کره‌ای‌ها به بازار ایران فراهم کند. این شبهات که به‌صورت سریالی در برخی رسانه‌های مکتوب مجازی و کاغذی بازپخش می‌شود عبارتند از‌ تردید در توان تولید داخلی! بی‌کیفیت بودن تولیدات ایرانی! رقابتی نبودن بازار لوازم خانگی در نبود دوقلوهای کره‌ای! از دست رفتن فرصت طلایی برای آزادسازی پول‌های بلوکه‌شده ایران در کره! و... .
پیش از پاسخ به این شبهات، لازم است بدانیم گردش مالی صنعت لوازم خانگی در ایران سالانه بین 6 تا 8 میلیارد دلار برآورد می‌شود. طبیعی است این گردش مالی بالا برای شرکت‌های خارجی بسیار جذاب بوده و آنها به راحتی حاضر به چشم‌پوشی از این بازار پرسود نیستند. در همین رابطه، سال 94، حمیدرضا غزنوی دبیر انجمن صنفی کارآفرینان ایران گفته بود: «بازار ایران برای تولیدکنندگان خارجی لوازم خانگی بعد از آمریکا دومین بازار جهان است و سود زیادی برای شرکت‌های تولیدکننده دارد. واردات لوازم خانگی 7 برابر واردات خودرو است و هیچ کالای صنعتی به اندازه لوازم خانگی به کشور وارد نمی‌شود.» این وضعیت به خوبی نشان می‌دهد چرا کره‌ای‌ها با وجود دوبار بدعهدی با ملت ایران طی 10 سال اخیر و نیمه‌کار گذاشتن تمامی قول و قرارهایشان برای پیشبرد صنعت لوازم خانگی کشورمان باز هم نمی‌خواهند دست از سر ما بردارند و به عناوین مختلف پیگیر تصاحب دوباره بازار پرمنفعت ما هستند.هرچند آنها حتی پس از ‌ترک ایران در سال 97 بازار ما را رها نکردند و این‌بار از طریق قاچاق و دو شرکت مثلا ایرانی که حتی اسم‌شان هم به مشابه خارجی نزدیک است به مونتاژ و فروش کالاهایشان در ایران پرداختند. چشم‌بادامی‌ها با این کار هم از جریمه‌های آمریکا مصون ماندند و هم از پرداخت عوارض گمرکی اندکی که به ما بابت واردات رسمی ‌‌کالاهایشان می‌دادند فرار کردند.
جالب اینکه مقامات کره‌ای هم تلویحا به رها نکردن بازار ایران پس از سال 97 اذعان دارند از جمله قائم‌مقام سفیر کره در تهران اخیرا با‌ اشاره به خروج سامسونگ و ال‌جی از کشور گفته «ما(پس از این خروج) دفاتر خود را در تهران باز نگه داشتیم و کارمندانمان در تهران ماندند!»
حالا کره‌ای‌ها که بیش از 7 میلیارد دلار پول مردم ما را سه سال است به بهانه تحریم‌های آمریکا در بانک‌هایشان بلوکه کرده و سودش را می‌خورند و در واکنش به اعتراض ما هم صرفا می‌گویند «اینکه نمی‌توانیم 7 میلیارد دلار ایران را بدهیم بسیار غم‌انگیز است!» این روزها بی‌آنکه به روی مبارکشان بیاورند مقامات سفارت خود را به شدت فعال کرده‌اند تا با رایزنی‌های متعدد راه را برای حضور مجدد شرکت‌هایشان در ایران هموار کنند؛ از گفت‌وگو و ارتباط‌گیری با رسانه‌های داخلی گرفته تا لابی با مقامات ذی‌ربط و... .


بیان این مقدمه نسبتاً طولانی به دو دلیل ضروری بود اول اینکه اهمیت بازار پرسود لوازم خانگی ایران را نشان می‌داد و به مسئولان و فعالان صنعت یادآوری می‌کرد که در کشور هم پول هست و هم مشتری دست به نقد، اگر مرد میدان کار و عمل هستید فرصت را غنیمت شمارید و با رونق چرخ‌های داخلی صنعت بگذارید این پول‌ها به جیب کارگران و تولیدکنندگان داخلی برود تا بیگانگان. دیگر اینکه رقبای خارجی معطل کم‌کاری ما نمی‌مانند و از هر فرصتی ولو کوچک بهره می‌گیرند تا بازار 85 میلیونی ایران را علی‌رغم سوءسابقه‌شان به چنگ آورند.
اما پاسخ به برخی شبهاتی که در صدر این نوشتار آمد:
1- شاید عده‌ای نگرانند در نبود شرکت‌های خارجی، تولیدکنندگان داخلی توان چندانی برای پرکردن خلأ آنها را ندارند و کالای مورد نیاز مشتری به قدر کافی تولید نمی‌شود.
در پاسخ به این ادعا کافی است اولا سری به بازار لوازم خانگی بزنیم و حجم انبوه کالاهای ایرانی را آن هم در محصولاتی با ساختار به ظاهر پیچیده فنی مثل یخچال فریزر، تلویزیون‌های نسل جدید و کولرگازی و... به عینه مشاهده کنیم ثانیا آمارهای رسمی‌، کاملاً نگرانی فوق را رد می‌کند. طبق اعلام وزارت صمت، سال گذشته بیش از ۱۵ میلیون دستگاه لوازم خانگی در کشور تولید شد که نسبت به سال 98 رشد 78 درصدی داشته است. معاون امور صنایع وزارت صمت این افزایش تولید را با وجود محدودیت‌های پیش روی بخش تولید دانسته و دلیل آن را هم خروج برندهای خارجی از ایران و تکیه تولید‌کنندگان داخلی بر ظرفیت‌های بومی ‌اعلام کرده است. صادقی نیارکی همچنین از رشد ۸۸ درصدی تولید یخچال و فریزر خبر داده و گفته «محصولات پرمصرف در این صنعت نظیر ماشین لباسشویی و تلویزیون بیش از ۷۰ درصد رشد تولید داشته است». دبیر انجمن صنایع لوازم خانگی ایران هم 10 اسفند سال 99 گفته بود: «وضعیت تولید لوازم خانگی طی دو سال اخیر بسیار صعودی بود و میزان تولید سال 99 در مقایسه با۱۰ سال گذشته بی‌سابقه بوده است؛ خروج برندهای خارجی و توسعه ظرفیت‌های کشور از جمله عوامل رشد تولید بوده‌اند».
نکته مهم در اظهارات مسئولان فوق اینکه هر دوی آنها خروج شرکت‌های خارجی را عامل تعیین‌کننده در رشد چشمگیر تولیدات داخلی دانسته‌اند و این یعنی اینکه تا پیش از خروج کره‌ای‌ها از بازار لوازم خانگی، تولیدکنندگان ایرانی اصلا مجالی برای نمایش توانمندی‌هایشان نداشته‌اند و حداکثر تولیدشان بخاری گازی و اجاق گاز بوده است اما فرصت طلایی سه سال اخیر که از نعمت تحریم(!) حاصل شد موجبات شکوفایی استعدادهای بی‌نظیر تولیدکنندگان بومی ‌را فراهم آورد و سبد متنوعی از لوازم خانگی ایرانی را پیش چشم مشتریان قرار داد.
2- برخی معتقدند در نبود شرکت‌های کره‌ای بازار لوازم خانگی ما مثل بازار خودرو دچار انحصارشده و پویایی را از این صنعت گرفته است.
اولا این ادعا آن‌قدر بی‌پایه است که حتی حامیان دوقلوهای کره‌ای در ایران هم خلاف را می‌گویند. نعمت‌زاده وزیر صمت دولت نخست روحانی با انتقاد از وجود بیش از 100 برند داخلی در صنعت تولید لوازم خانگی در کشور مدعی شده بود «با 100 برند نمی‌توانیم در بازارهای جهانی حضور موفقی داشته باشیم». بنابراین صنعت لوازم خانگی هرگز محدود به یکی دو تا تولید‌کننده نیست که در نبود خارجی‌ها انحصار در این حوزه شکل بگیرد. ثانیا مگر در خود کره جنوبی انحصار تولید لوازم خانگی در اختیار دو شرکت سامسونگ و ال‌جی نیست؟ چطور انحصار در آنجا خوب است و اینجا بد؟!
3- عده‌ای می‌گویند، نبود شرکت‌های کره‌ای در بازار لوازم خانگی باعث افت کیفیت کالاهای ایرانی می‌شود و برای رشد کیفی کالاهای ایرانی باید حتما به آنها اجازه حضور بدهیم. جالب اینکه سفارت کره نیز در تماس با رسانه‌ها این ادعا را مطرح کرده و به آن دامن زده است.
اولا تجربه دو دهه حضور شرکت‌های خارجی در بازار لوازم خانگی ایران به خوبی ثابت می‌کند آنها اقدام چندانی برای ارتقای کیفیت محصولات داخلی و انتقال دانش فنی به تولیدکنندگان بومی‌ نکرده‌اند زیرا ایرانی‌ها را رقبای خود می‌دانستند و می‌دانند و شبانه‌روز تبلیغات می‌کردند که مردم فقط جنس کره‌ای بخرند. بودجه تبلیغاتی همین
دو برند کره‌ای فقط در سال 94 بیش از 6 هزار و 800 میلیارد ریال اعلام شد که نشان می‌داد چه سرمایه‌گذاری هنگفتی برای از میدان به در کردن رقبای خود در ایران کرده‌اند.
ثانیا برخلاف ادعای مطرح شده، کیفیت برخی محصولات ایرانی آن‌قدر بالاست که قابلیت صادرات به سایر کشورها را پیدا کرده تا حدی که طبق اعلام وزارت صمت «پارسال ۲۰۰ میلیون دلار صادرات لوازم خانگی داشتیم که این رقم در سال جدید ۶۰۰ میلیون دلار هدف‌گذاری شده است.» یقینا مشتریان خارجی که مشکل‌پسند هم هستند برای جنس بی‌کیفیت پول نمی‌دهند و اگر کالاهای ایرانی قابلیت‌های روز دنیا را نداشت سراغش نمی‌آمدند. البته کسی منکر ارتقای روزافزون کیفیت تولیدات داخلی نیست و اتفاقا بسیاری از تولیدکنندگان نیز با همین هدف، سراغ شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی رفته و با انعقاد قراردادهایی پیگیر افزایش کیفیت‌شان هستند اما این مسئله نباید بهانه‌ای برای
باز کردن دروازه‌های کشور به روی واردات بی‌رویه کالاهای مشابه داخلی باشد که سال‌ها ریشه تولید ایرانی را زده بود. طبق آمارهای رسمی ‌با هزینه واردات یک ‌سال لوازم خانگی می‌توان 3 میلیون شغل ایجاد کرد که معنای دیگر آن شاید این باشد با واردات یک‌سال لوازم خانگی میلیون‌ها فرصت شغلی از دست خواهد رفت.
کمال احمدی
سایر اخبار این روزنامه