مستند به وقت جنگ

گروه فرهنگ و هنر: سینمای دفاع مقدس عنوانی است که شاید همسن‌و‌سال جنگ نباشد اما روی همه فیلم‌هایی که ناظر به جنگ ساخته شده‌اند، گذاشته می‌شود. عنوان دفاع‌مقدسی در دوره‌های مختلف از آغاز جنگ تحمیلی تا امروز به فیلم‌هایی تعلق گرفته است که تلاش ویژه‌ای برای نمایش وجوه مختلف جنگ، تاثیر جنگ بر کنش آدم‌ها، مقاومت و رویکردهای انسانی در جنگ صورت داده‌اند. سیر سینمای دفاع‌مقدس نشان می‌دهد این سینما برای بالغ شدن و رسیدن به نقطه عطف و اوج خود چه مناسباتی با جهان پیرامونی، مخاطبان، جهات فنی و دیگر مؤلفه‌های سینمایی داشته است.  طی چند سال اخیر اما با تولید مستندهایی درباره وقایع دوران دفاع‌مقدس، اینگونه آثار نسبت به آثار سینمایی به لحاظ کمی پیشی گرفته و برخی از این آثار، به لحاظ کیفی نمره قابل قبولی از سوی اهالی فرهنگ و هنر گرفته‌اند. حال همزمان با آغاز هفته دفاع‌مقدس، بسته اکران آنلاین تعدادی از آثار مستند حوزه دفاع‌مقدس و مقاومت در بستر «‌Vod‌»ها منتشر شده است که در ادامه برخی از آثار شاخص این بسته اکران آنلاین می‌پردازیم.   * عکاسی زیر آتش مستند «عکاسی زیر آتش» با موضوع روایتی از شرایط عکاسی و ثبت لحظات جنگ عکاسان دوران دفاع‌مقدس تولید شده است. مستند «عکاسی زیر آتش» در واقع روایت عکاسان از لحظات آغاز حمله هوایی رژیم بعث عراق به خرمشهر و مقاومت مردم این شهر در 8 سال دفاع‌مقدس است. تهیه‌کنندگی این مستند را سلیم غفوری و کارگردانی آن را سعید فرجی بر عهده داشته است.    * آقا سعید مستند «آقا سعید»، با موضوع زندگی سعید جعفری شهید ۲۷ ساله‌ای که سال ۵۹ به شهادت رسید، ساخته شده است و به ابعاد مختلف شخصیت وی از زبان همرزمانش می‌پردازد.  شهید سپهبد علی صیادشیرازی از جمله کسانی است که در مستند «آقا سعید» از خاطرات و تاثیری که از شهید جعفری گرفته است، سخن می‌گوید. سیدمحمدسعید جعفری متولد قصر شیرین، در سن ۲۷ سالگی به شهادت رسید و در همین عمر کوتاهش بسیار اثرگذار بود. او که هم دروس حوزوی خوانده بود و هم دانشگاه، در سال‌های پیش از انقلاب، با علمای تراز اول استان کرمانشاه ارتباط گرفت و فعالیت‌های ضد رژیم خود را آغاز کرد. از جمله فعالیت‌های این شهید، برپایی راهپیمایی‌های انقلابی، پای کار آوردن علما و بعضا امضا گرفتن از آنها بود تا حرکت پویای انقلاب با شتاب بیشتری تداوم پیدا کند.    * گردان تک‌نفره انیمیشن «گردان تک‌نفره» روایتی است از ایثار و مجاهدت شهید عبدالرسول زرین، از نیروهای اصلی و بنیانگذاران لشکر امام حسین(ع) که در جبهه‌ها نقش منحصر‌به‌فردی را ایفا می‌کرد. او در جنگ‌های نامنظم و دیگر عملیات‌ها به عنوان تک‌تیرانداز نقش حساس و ظریف خود را بازی کرده و ضربات مهلکی را ماهرانه به ایادی دشمن وارد کرد. شهید عبدالرسول زرین قهرمانی است که دشمن را به ستوه آورده بود و شجاعت و بی‌باکی‌اش سبب شد که شهید خرازی لقب گردان تک‌نفره را به او بدهد. یک‌نفره و با یک اسلحه دراگانف، یک تپه را از دست بعثی‌ها آزاد و تصرف کرد و اینطور شد که شهید خرازی لقب گردان تک‌نفره او به دادند.   * نبردهای فانتوم در سالیان اخیر، مستندهای زیادی از قهرمانی‌های خلبانان ارتش در هشت سال دفاع‌مقدس تولید شده است. مستند «نبردهای تامکت» به کارگردانی حامد شکیبانیا نخستین اثر جدی در این زمینه بود که به عملیات‌های انجام شده توسط هواپیماهای تامکت یا همان F14 می‌پرداخت. مستند بعدی که در این موضوع ساخته شد، «نبردهای فانتوم» به کارگردانی مهدی جبین‌شناس و تهیه‌کنندگی سالار بی‌باک بود. در این مستند، تصاویری از عملیات‌های انجام‌‌شده توسط هواپیماهای فانتوم در طول ۸ سال دفاع‌مقدس را می‌بینیم. علاوه بر این، ماجرای شهادت بسیاری از خلبانان این هواپیما در این مجموعه ۳ قسمتی روایت شده؛ از شهید خلعتبری تا شهید ابوالفضل هوشیار. مجموعه مستند «نبردهای فانتوم» سال گذشته از شبکه ۳ سیما و مستند پخش شد که با استقبال بسیار خوبی از سوی مخاطبان همراه شد.    * چهل‌و‌سه روز مستند «چهل‌وسه روز» به کارگردانی داوود مرادیان، داستان ۴۳ روز نخست انقلاب اسلامی ایران و ماجرای کردستان است. در خلاصه این مستند آمده است: کوموله و دموکرات شروع به اشغال شهرها کرده‌اند. شهید قرنی رئیس ستاد ارتش اعتقاد به مقابله دارد اما بازرگان ترجیحش به مذاکره است و...‌ *** انتشار آلبوم «حمله به اچ‌ ۳» موسیقی متن فیلم سینمایی «حمله به اچ ۳» به آهنگسازی مجید انتظامی، همزمان با آغاز هفته گرامیداشت دفاع‌مقدس در قالب یک آلبوم مستقل در دسترس مخاطبان ایرانی و جهانی قرار گرفت. به گزارش «وطن‌امروز»، «حمله به اچ ۳» نام یکی از آثار سینمایی شاخص عرصه دفاع‌مقدس است که سال ۱۳۷۳ به کارگردانی شهریار بحرانی تولید شد. این فیلم با الهام از عملیات «اچ ۳» از عملیات‌های هوایی موفق و مهم در دوران دفاع‌مقدس ساخته شده است. «حمله به اچ ۳»، «دفاع»، «پایگاه اچ ۳»، «طرح عملیات»، «نوژه»، «تیک آف»، «آغاز (عملیات)»، «پیروزی»، «اسکرامبل»، «افتخار»، «اتاق جنگ»، «وداع» و «سوختگیری»، از جمله قطعاتی هستند که در این آلبوم گنجانده شده‌اند. طبق برنامه‌ریزی‌های به عمل آمده عمده فروش این آلبوم موسیقایی در بستر فضای مجازی به صورت جهانی انجام شده و علاقه‌مندان برای خریداری این اثر موسیقایی می‌توانند به پلتفرم‌های دارای مجوز کشورمان مراجعه کنند. مجید انتظامی از جمله آهنگسازان شناخته‌شده سینمای ایران است که علاوه بر ساخت موسیقی متن چندین اثر سینمایی، در عرصه ساخت موسیقی برای فیلم‌های دفاع‌مقدسی نیز هنرمند شناخته‌شده و دارای اعتباری محسوب می‌شود که از آن جمله می‌توان به فیلم‌های «عقاب‌ها» به کارگردانی ساموئل خاچیکیان، «آشیانه مهر» به کارگردانی جلال مقدم، «پلاک» به کارگردانی ابراهیم قاضی‌زاده، «گذرگاه» به کارگردانی شهریار بحرانی، «هراس» به کارگردانی شهریار بحرانی، «کانی مانگا» به کارگردانی سیف‌الله داد، «آخرین پرواز » به کارگردانی احمدرضا درویش، «آتش پنهان» به کارگردانی حبیب کاوش، «بوی پیراهن یوسف» به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا، «از کرخه تا راین» به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا، «وصل نیکان» به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا، «پوتین» به کارگردانی عبدالله باکیده، «چشم شیشه‌ای» به کارگردانی حسین قاسمی‌جامی، «آژانس شیشه‌ای» به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا، «نغمه» به کارگردانی ابوالقاسم طالبی، «دوئل» به کارگردانی احمدرضا درویش، «جایی برای زندگی» به کارگردانی محمد بزرگ‌نیا، «طبل بزرگ زیر پای چپ» به کارگردانی کاظم معصومی و «زمهریر» به کارگردانی علی روئین‌تن اشاره کرد. سمفونی‌های «ایثار»، «انقلاب اسلامی»، «مقاومت»، «خرمشهر»، «این فصل را با من بخوان»، «صلح» و آلبوم‌های «آژانس شیشه‌ای»، «از کرخه تا راین» و «بوی پیراهن یوسف» هم از دیگر آثاری است که  مجید انتظامی  به عنوان یکی از فعال‌ترین آهنگسازان سینمای مقاومت آنها را منتشر کرده است.