روزنامه ابتکار
1400/07/03
اختلاف‌نظرها درخصوص برجام به جنگ لفظی کشیده شد تشدید تنش میان تهران- واشنگتن
درگیری‌های لفظی ایران و آمریکا بیشتر شده و البته هرکدام از مقامات طرفین توپ را به زمین دیگری می‌اندازد. امیرعبداللهیان هم طی روزهای گذشته آمریکایی ها را متهم به سیگنال دهی درباره مذاکرات کرده است.از آن سو یک مقام آمریکایی افزود: در طول نشست مجمع عمومی سازمان ملل، هیچ پیشرفتی در مذاکرات ایران صورت نگرفته است. در حالی که ایران برنامه هسته‌ای خود را گسترش می‌دهد، آمریکا بیکار نخواهد نشست.
همچنین قانون گذاران مجلس نمایندگان آمریکا چندین طرح ضد ایرانی را برای اضافه شدن به عنوان متمم به متن لایحه بودجه دفاعی آمریکا پیشنهاد کردند که این طرح‌ها بامداد جمعه (به وقت تهران) در این مجلس به تصویب درآمدند.
پایگاه خبری «واشنگتن‌فری‌بیکن» که از رسانه‌های نزدیک به نومحافظه‌کاران آمریکایی است نوشته نمایندگان جمهوری‌خواه در این مجلس، قصد دارند از «قانون اختیارات دفاع ملی» (لایحه بودجه دفاعی) برای مقابله با ایران استفاده کنند.
فارس گزارش می دهد: فری‌بیکن که مخالف هرگونه مذاکره با ایران و حامی براندازی نظام جمهوری اسلامی است مدعی شده این طرح‌ها همچنین قصد دارند به افشاگری درباره «امتیاز‌های اعطا‌شده به ایران» از سوی دولت «جو بایدن» در مذاکرات برجامی بپردازند.
ادعای این رسانه در حالی مطرح شده که دولت آمریکا به هیچ یک از تعهدات و وعده‌هایش برای بازگشت به برجام عمل نکرده و عملاً ادامه سیاست موسوم به فشار حداکثری علیه ایران را در دستور کار قرار داده است.
گزارش فری‌بیکن حاکی است «کمیته مطالعاتی جمهوری‌خواهان» به عنوان بزرگترین فراکسیون حزب جمهوری‌خواه درکنگره که از ماه‌ها پیش تحقیقات درباره دیپلماسی دولت بایدن با ایران را شروع کرده در تدوین این طرح‌های ضد ایرانی نقش داشته است.
یکی از این طرح‌ها، وزارت خزانه‌داری آمریکا را ملزم می‌کند در صورت صدور معافیت تحریمی برای ایران، فوراً کنگره را از این موضوع مطلع کند. هدف از این طرح، جلوگیری از کنار گذاشتن کنگره از وضعیت مذاکرات دولت بایدن با ایران عنوان شده است.
در طرح دیگر، از دولت بایدن خواسته شده گزارشی با موضوع «عملیات‌های محرب ایران در خاک آمریکا» به کنگره ارائه دهد. فری‌بیکن مدعی شده هدف از ارائه این طرح رسیدگی به افزایش فعالیت ایران در خاک آمریکا است.
طبق گزارش فری‌بیکن در سومین طرح از وزیر دفاع آمریکا خواسته شده کنگره را از «تهدید‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت مربوط به شبه‌نظامیان تحت حمایت ایران در عراق» مطلع کند.
بخش دیگری از سند لایحه بودجه دفاعی به رابطه بین ایران و چین پرداخته است. دولت آمریکا ملزم شده به صورت منظم کنگره را از روند روابط نظامی مین ایران و چین مطلع کند.
با این حال، هنوز مشخص نیست کدام‌یک از این طرح‌ها تصویب شده و کدام‌یک رد شده‌اند. دو عضو مجلس نمایندگان آمریکا بامداد جمعه بدون ارائه به جزئیات دقیق گفته‌اند که طرح‌هایشان علیه ایران به تصویب کنگره رسیده است.
«نیکول مالیوتکیس»، عضو جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان آمریکا بامداد جمعه در توییتر نوشت مجلس نمایندگان آمریکا الحاق متمم پیشنهادی او درباره ایران به لایحه بودجه دفاعی آمریکا را پذیرفته است. این قانونگذار آمریکایی مدعی شده طرح او خواستار «شفافیت کامل» دولت بایدن در هرگونه توافق با ایران ست.
کلاودیا تنی، دیگر عضو جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان آمریکا هم در توییترش نوشته سه طرح او که خواستار افزایش نظارت بر ایران هستند در قالب لایحه بودجه به تصویب رسیده است.
تصویب این طرح‌ها به معنی تبدیل شدن آن‌ها به قانون نیست. این طرح‌ها تنها در صورتی به قانون تبدیل می‌شوند که در متن لایحه بودجه دیگر شاخه قانونگذاری کنگره آمریکا (یعنی مجلس سنا) نیز به تصویب رسیده و سپس به امضای رئیس‌جمهور آمریکا برسند.
دولت «جو بایدن» مدعی است قصد دارد از طریق مذاکرات جاری در شهر وین، پایتخت اتریش زمینه‌های لازم برای بازگشت کشورش به توافق هسته‌ای برجام را فراهم کند.
تا کنون ۶ دور مذاکره در شهر وین میان آمریکا و سایر طرف‌های برجام غیر از ایران برای تسهیل بازگشت آمریکا به برجام انجام شده است. طرف‌ها می‌گویند پیشرفت‌های ملموسی در این مذاکرات حاصل شده، اما پاره‌ای اختلافات کماکان باقی است.
یکی از زمینه‌های اختلاف در این مذاکرات اصرار آمریکا بر حفظ برخی از تحریم‌هایی است که دولت «دونالد ترامپ» بعد از خروج از برجام علیه ایران اعمال کرده است. مضاف بر این، دولت بایدن اعلام کرده هیچگونه ضمانتی نمی‌تواند درباره عدم خروج دوباره دولت‌های بعدی آمریکا از برجام بدهد.
مضاف بر این، مقام‌های دولت آمریکا پیش از این تصریح کرده‌اند که قصد دارند از ورود به برجام به عنوان «سکویی» جهت پرداختن به سایر اختلافات از جمله مسائل موشکی و منطقه‌ای استفاده کنند.
جمهوری اسلامی ایران تاکید کرده با توجه به اینکه آمریکا طرفی بوده که توافق را نقض کرده این واشنگتن است که باید با رفع تحریم‌ها به توافق بازگردد و لازم است اجرای تعهدات آمریکا مورد راستی‌آزمایی قرار گیرد. تهران البته تاکید کرده اصرار یا عجله‌ای برای بازگشت آمریکا به توافق ندارد.
اوج گیری اختلافات ایران و آمریکا
در همین رابطه البته پایگاه خبری-تحلیلی نشنال اینترست در گزارشی، به محرک‌ها و عواملی که در ماه‌های آتی می‌توانند بر شدت و سطح تنش‌ها میان تهران و واشنگتن بیفزایند اشاره کرده و به طور خاص به این مساله اشاره کرده که تنش‌های جاری با تهران قابل پیشگیری بود اگر دولت ترامپ به صورت یکجانبه از توافق برجام خارج نمی‌شد و ایران را تحریک به تحقق پیشرفت‌های قابل توجهِ هسته‌ای نمی‌کرد.
نشنال اینترست در این رابطه می‌نویسد: «مهمترین و برجسته‌ترین مشکل سیاست خارجی آمریکا که احتمالا در هفته‌های آتی می‌تواند به تیتر یکِ رسانه‌های جهان تبدیل شود، موضوعِ تشدید تنش‌های واشنگتن با ایران است. تنش‌هایی که از این قابلیت برخوردارند تا به برخورد‌های نظامی نیز ختم شوند. البته که هنوز در این رابطه قطعیتی وجود ندارد و می‌توان از این وضعیت دوری کرد. در این رابطه، برخی شرایط و محرک‌ها وجود دارند که بواسطه ترکیب شدن با یکدیگر، می‌توانند احتمال اوج گیری قابل توجه تنش‌ها میان تهران و واشنگتن را تقویت کنند.
اول از همه باید به ناکامی احتمالی دولت بایدن در بازگشت به توافق برجام اشاره کرد (توافق چند جانبه‌ای که به نحو قبال توجهی برنامه اتمی ایران را محدود می‌کرد و در عین حال مزایای اقتصادی را نیز به تهران اختصاص می‌داد). نباید فراموش کرد که این دولتِ آمریکا به ریاست جمهوری دونالد ترامپ بود که به توافق برجام خیانت کرد و به صورت یکجانبه از آن خارج شد (در سال ۲۰۱۸). اکنون ایالات متحده آمریکا در دوره بایدن است که باید از آنچه ترامپ در قبال برجام انجام داد، خیلی زود فاصله بگیرد.
به گزارش فرارو، باید پذیرفت که ایران در پاسخ به رویه‌های آمریکا در مورد برجام، در عینِ خویشتنداری، پله پله به آن پاسخ داد. ایران یک سال پس از خروج ترامپ از برجام، همچنان در چهارچوب تعهدات خود در قالب این توافق باقی ماند. پس از آن بود که ایران با تشدید جنگ اقتصادی دولتِ ترامپ علیه خود، رو به اقدامات متقابل و پیشروی‌های هسته‌ای آورد. دولت ایران این نکته را برای آمریکا روشن ساخته که اگرچه پاسخ فشار‌های آمریکا را با فشار‌های متقابل خواهد داد، با این حال، از بازگشت کامل به توافق برجام (نسخه اولیه این توافق که در سال ۲۰۱۵ میلادی امضا شد) استقبال می‌کند (بازگشتی که بار دیگر حامل امتیازات برجامی برای ایران باشد).
در این رابطه، دولت بایدن با چالش‌هایی رو به رو است که تا حد زیادی ریشه در موانع و تحریم‌های گسترده‌ای دارند که دولت سابق آمریکا به ریاست جمهوری ترامپ آن‌ها را ایجاد کرده است. اقداماتی که همه و همه بر آن بوده اند تا مانع از بازگشت دولت فعلی آمریکا به توافق برجام شوند (در این رابطه دولت ترامپ حتی تحریم‌هایی را در زمینه حقوق بشر و موارد ادعاییِ مرتبط با تروریسم علیه ایران وضع کرده که صرفا معطوف به توافق برجام و سخت‌تر کردن بازگشت به آن توسط هر دولتی در آمریکا هستند). با این همه، دولت بایدن باید تمام تلاش خود را کند تا از خیانت‌ها و بدعهدی‌های دوران ترامپ در مورد برجام فاصله گیرد و در قالبی درست به این توافق بازگردد.
با این همه، دولت بایدن عملا معادله برجام را با طرح این مسئله که بایستی در مورد موضوعات گسترده‌تری با ایران (ورای مسئله هسته‌ای) به توافق رسید، پیچیده‌تر کرده است. در این رابطه به طور خاص دولت بایدن بر مذاکره با ایران در مورد توان موشکی این کشور تاکید داشته است. این در حالی است که اساسا آمریکا نسبت به قابلیت‌های مخرب نظامی دیگر کشور‌های منطقه، هیچ واکنشی از خود نشان نمی‌دهد.
موضع گیری‌های دولت بایدن مبنی بر گسترده کردن دامنه مذاکرات برجامی اگرچه می‌تواند به مثابه تاکتیکی موثر جهت تحت فشار قرار دادن ایران تلقی شود، با این حال اعتماد لازم جهت بازگشت به توافق برجام و تبعیت از الزامات آن را از بین برده و حتی به منتقدان برجام این بهانه و استدلال را داده که باید هرچه سریع‌تر این توافق را نابود کرد. موضع گیری‌های ابتدایی آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا حتی قبل از این به عنوان وزیر خارجه این کشور منصوب شود، مبنی بر اینکه ابتدا ایران باید به چارچوب توافق برجام بازگردد، اساسا این مسئله را که این آمریکا بوده که در ابتدا از توافق برجام خارج شده، نادیده گرفته و می‌گیرد.
جدای از این‌ها نباید فراموش کرد که عملکردِ فاجعه بار دولت بایدن در مساله افغانستان، عملا دولت وی را تحت فشار قرار خواهد داد که به جای اتخاذ رویکردی نرم و انعطاف پذیر در قبال ایران، با رویکردِ سخت گیرانه تری در مذاکره با تهران حاضر شود. این بدان معناست که دولت بایدن در مسیر مذاکرات برجامی، تمایل کمی جهت امتیاز‌دهی به ایران دارد و عملا فضا را برای احیای توافق برجام (به سهم خود) چندان مساعد نخواهد ساخت.
از طرفی نباید مولفه اسرائیل را نیز در معادله هسته‌ای ایران و به طور کلی موضوعات مرتبط با تهران دور از نظر داشت. اساسا تل آویو به هرگونه تعامل و دیپلماسی با تهران حساس است. در این رابطه اخیرا شاهد بودیم که بنی گانتس وزیر دفاع اسرائیل اعلام کرد که تل آویو آماده است تا با توافق اتمی ایران کنار بیاید. اندک زمانی بعد سخنگوی وی تصحیح کرد که گانتس با هرگونه بازگشت به توافق برجام مخالف است اگرچه که امکان دارد با یک توافقِ طولانی تر، قوی‌تر و گسترده‌تر موافقت کند. دولت کنونی اسرائیل در مقایسه با دولت نتانیاهو که ۱۲ سال در قدرت بود، هیچ تفاوتی در نوعِ رویکردهایش در قبال ایران ندارد و همچنان به رویه‌های مخرب در این رابطه به جایِ استفاده از دیپلماسی، اعتقاد راسخ دارد.
انجامِ ترور و اقدامات خرابکارانه علیه تاسیسات اتمی ایران از سوی اسرائیل، از مدت‌ها قبل فضای مذاکرات اتمی با تهران را با چالش رو‌به‌رو کرده است. این مساله در نوع خود موجب شده تا مخالفان و منتقدان توافق برجام در ایران نیز دست بالا را پیدا کنند و این طیف به آن گروه از سیاستمداران ایرانی که به تعامل با آمریکا و حل دیپلماتیک مسئله برجام اعتقاد دارند، حملات گسترده‌ای را انجام می‌دهند.
اقدام دولت سابق آمریکا در خروج یکجانبه از برجام و تداوم یافتن روند تحریم‌ها علیه تهران در دولت بایدن، همه و همه موجب شده اند تا دولت جدید ایران به ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی، نسبت به آمریکا بی اعتماد باشد و از آن درخواستِ ارائه تضمین‌هایی مبنی بر عدم تکرار مجدد مسائلی از این نوع را داشته باشد. درخواستی که مخصوصا با توجه به سابقه آمریکا و نوع رفتارهایش در قبال ایران، چندان شگفت‌انگیز نیست.
یکی دیگر از مولفه‌های اساسی که می‌تواند در ماه‌های آتی به درگیری و تنش میان تهران و واشنگتن ختم شود، کناره گیری دولت ترامپ از برجام و به طور خاص به راه انداختن جنگ اقتصادی نامحدود علیه تهران است. اگر دولت ترامپ چنین نکرده بود، ایران همچنان در قید تعهدات برجامی خود بود و سطح تنش‌ها میان دو طرف نیز پایین‌تر از شرایط فعلی بود. در شرایط کنونی، آمریکا به هیچ عنوان نمی‌تواند انتظار داشته باشد وقتی که به تعهدات ابتدایی خود در قبال ایران عمل نکرده (در قالب برجام)، ایران بابِ گفتگو‌های جدید را با آن باز کند.
نباید فراموش کرد که اگر گفت‌وگو‌های آتی برجام با ایران شکست بخورند، تهران به تصمیم‌های راهبردی دیگری روی خواهد آورد. تصمیماتی که در نوع خود می‌توانند احتمال اوج گیری تنش‌ها با تهران را افزایش دهند. در این رابطه به طور خاص رهبران اسرائیل مدام از تهیه طرح‌هایی جهت حمله به ایران خبر می‌دهند. در این زمینه آمریکا کمترین اعتراضی به موضع گیری‌های رهبران اسرائیل علیه ایران نمی‌کند. امری که عملا با ژست‌های دولت بایدن مبنی بر ضرورت اتخاذ دیپلماسی با تهران در تضاد است. در پاسخ به موضع گیری‌های اسرائیلی‌ها نیز مسئولان ارشد نظامی ایران، متقابلا از تهیه طرح‌هایی جهت هدف قرار دادن اسرائیل خبر می‌دهند.
سایر اخبار این روزنامه
علی لندی، نوجوان فداکار ایذه‌ای درگذشت
پایانِ داستانِ ققنوس فداکار
محمدعلی وکیلی
جمهوری اسلامی در میانه دو لبه قیچی «طالبانیسم و سکولاریسم»
اختلاف‌نظرها درخصوص برجام به جنگ لفظی کشیده شد
تشدید تنش میان تهران- واشنگتن
داستان افزایش حقوق‌ها از کجا شروع شد؟
بازی دو سر باخت در ماجرای افزایش حقوق‌ها
دولت سیزدهم به چه سیاست‌هایی در حوزه خودرو باید تن دهد؟
عجیب‌ترین جغرافیای قیمتی در بازار خودرو
با حکم وزیر اقتصاد
سعید محمد دبیر شورایعالی مناطق آزاد شد
«چند تکلیفی» دانش‌آموزان در آموزش آنلاین و حواسی که متمرکز نیست
دشواری‌های دانش‌آموزان در آموزش آنلاین
ایلام مقصد چهارمین سفر استانی رئیس جمهوری شد
دستور رئیسی برای حل مشکلات زیر ساختی ایلام
امیرعبداللهیان:
به‌زودی به مذاکرات هسته‌ای بازمی‌گردیم
رئیس مجلس مطرح کرد
ما مسئولان کم کاری کردیم
نماینده ولی فقیه در قرارگاه ثارالله:
نیروی هوایی ارتش در عملیات‌ها پشت و پناه سپاه بود
بیانیه سپاه:
در آینده نه‌چندان دور شاهد اخراج آمریکا از منطقه خواهیم بود
مسجدی:
مذاکرات ایران و عربستان رو به جلو است
