روزنامه ابتکار
1400/07/17
ماریا رِسا و دیمیتری موراتف جایزه صلح نوبل را از آن خود کرد پرنده صلح روی شانه دو خبرنگار
گروه فرهنگ و هنر – جایزه صلح نوبل را شاید بتوان یکی از پر حاشیه‌ترین و سیاسی‌ترین بخش‌های جایزه نوبل دانست، جایزه‌ای که هر سال قرار است به پاس تلاش برای برپایی صلح و عدالت و حرکت به سوی جهانی بهتر اعطا شود اما هر سال شائبه‌هایی از سیاسی‌کاری نیز وجود دارد. امسال این جایزه به دو خبرنگار تعلق گرفت.آلفرد برنهارد نوبل یک شیمی‌دان، مهندس، مبتکر و اسلحه‌ساز سوئدی بود که در سال 1833 در استکهلم به دنیا آمد. او را به عنوان مخترع دینامیت می‌شناسند اما این سال‌ها نام نوبل بیشتر با جایزه‌ای به نام خودش در جهان شنیده میشود.
ماجرای جایزه نوبل از این قرار است که این کارخانه‌دار افسرده دینامیت را اختراع می‌کند اما در نیمه راه متنبه میشود و در آخرین وصیت نامه خود سرمایه‌اش را صرف بنیان نهادن مهم‌ترین جایزه جهانی در حوزه‌های ادبیات، اقتصاد، پزشکی، فیزیک، شیمی و صلح می‌کند. البته خانواده نوبل آن را به رسمیت نمی‌شناسند. پنج جایزه نوبل از سوی کشور سوئد به برندگان اهدا می‌شوند، به جز جایزه صلح نوبل که به اصرار آقای نوبل و به دلیل نامشخص، مسئولیتش بر عهده کشور نروژ قرار دارد.
بخش‌های مختلف جایزه نوبل اهمیت بسیاری در بین اقشار فرهیخته جهان دارد گرچه همیشه شائبه‌هایی درباره دست‌های پشت پرده در اعلام برندگان این جایزه وجود داشته اما نوبل صلح را می‌توان سیاسی‌ترین بخش این جوایز دانست. این جایزه است به افرادی اعطا میشود که «بیشترین یا بهترین کار را برای ایجاد برادری بین ملت‌ها به منظور لغو یا کاهش ارتش دائمی و برای برگزاری و ترویج کنگره‌های صلح انجام داده باشند.» اغلب برندگان افرادی هستند که کار آنها برای رسیدن به صلح کامل نشده است. ولی آنها در یک مقطع بسیار مهمی از کار خود هستند که دریافت جایزه می‌تواند آنها را حمایت کند. بعد از اولین جلسه کمیته که بعد از ضرب‌الاجل اول فوریه برگزار میشود، دبیر دائمی کمیته، لیست کاندیداهای سال را ارائه می‌کند. کمیته ممکن است در این مرحله بعد از این که پروسه پیشنهاد نامزدها تمام شده است، اسم‌های بیشتری را به لیست اضافه کند. سپس بحث در مورد کاندیداها شروع خواهد شد.
برای انتخاب برندگان، کمیته نروژی نوبل، همه نامزدها را مدنظر قرار می‌دهد و یک «لیست کوتاه» 5 تا 20 نفره را برای بررسی بیشتر تهیه می‌کند. سپس کاندیداها با توصیه مشاوران دائمی کمیته و سایر کارشناسان، دوباره بررسی می‌شوند. اعضای مشاوران معمولا شامل گروه کوچکی از استادان دانشگاه نروژی هستند که در موضوعات مربوط به جایزه صلح تخصص دارند. مشاوران معمولا چند ماه وقت دارند که گزارشات خود را ارائه بدهند.
اما به طور کلی می‌توان گفت که اعطای جایزه صلح نوبل به جای اینکه یک رویداد حقوق بشری باشد رنگ و بوی سیاسی به خود گرفته به عنوان مثال باراک اوباما با وجود همه سیاست های جنگ طلبانه خود که کاملا برای همه مشخص بود در سال 2009 میلادی پس از گذشت حدود یک سال از ریاست جمهوری‌اش برنده جایزه صلح نوبل شد.
این جایزه در حالی اعطا شد که اوباما با وجود تعهداتش برای متوقف کردن جنگ عراق باز هم نیروهای نظامی آمریکایی را از این کشور خارج نکرد و هر بار به دلایلی این فرآیند را به تعویق انداخت.
«آنگ سان سو چی» سیاستمدار میانماری نوبل صلح ۱۹۹۱ را دریافت کرد اما هیچ کاری برای جلوگیری از کشتار مسلمانان روهینگیایی انجام نداد. گاندی پنج بار نامزد دریافت جایزه صلح شد اما هیچگاه این جایزه را دریافت نکرد. کمیته نوبل در سال ۲۰۰۶، اعطا نکردن جایزه صلح به گاندی را بزرگ‌ترین غفلت خود در تاریخ ۱۰۶ ساله اعلام کرد. سازمان‌های جهانی مثل «کمیته بین‌المللی صلیب سرخ»، «کارزار بین المللی برای نابودی سلاح‌های هسته‌ای»، «هیئت بین دولتی تغییر اقلیم» و «اتحادیه اروپا» نیز این جایزه را دریافت کرده‌اند، اما افراد زیادی هم به خاطر اهداف صلح‌جویانه به این جایزه رسیده‌اند؛ کسانی چون دکتر مارتین لوتر کینگ، رهبر جنبش حقوق مدنی؛ اسقف اعظم دزموند توتو، رهبر جنبش ضد آپارتاید آفریقای جنوبی و ملاله یوسف زی، فعال حقوق بشر و حقوق کودکان از این دست هستند.
انتخاب برنده جایزه نوبل مشکلاتی را نیز به همراه دارد. زمانی که «هنری کیسینجر» وزیر خارجه آمریکا در سال ۱۹۷۳ نوبل صلح را دریافت کرد، دو نفر از اعضای نروژی کمیته نوبل به نشانه اعتراض، استعفا دادند. کیسینجر فردی بود که هنگام مذاکرات صلح، دستور بمباران هانوی را داد.
انتخاب «لیو شیائوبو» نویسنده و فعال حقوق بشر چینی برای دریافت نوبل صلح در سال ۲۰۱۰ نیز تنش دیپلماتیکی بین مقامات کمونیست و نروژ ایجاد کرد.
اما امسال دو خبرنگار توانستند این جایزه را به خود اختصاص دهند. ماریا رِسا، خبرنگار فیلیپینی-آمریکایی و دیمیتری موراتف از روسیه برای «نبرد سرسختانه برای آزادی بیان» شایسته انتخاب برای جایزه نوبل صلح امسال معرفی شدند. ماریا رسا دوم اکتبر ۱۹۶۳ به دنیا آمد و یک خبرنگار و نویسنده فیلیپینی- آمریکایی است که موسس و مدیر سایت “راپلر” (سایت اخبار آنلاین فیلیپین) است. وی پیشتر و قریب به دو دهه به عنوان خبرنگار تحقیقی در بخش جنوب شرق آسیای شبکه خبری سی.ان.ان کار می‌کرد.
در ۲۰۲۰، او به «انتشار اخبار نادرست در فضای مجازی» بر اساس قانون مناقشه برانگیز مقابله با جرایم سایبری فیلیپین متهم شد اما این اتهام با انتقاد از سوی گروه‌های حقوق بشری و خبرنگاران روبرو شد که فیلیپین را به حمله علیه آزادی رسانه متهم کردند. خانم رسا همچنین فرد برگزیده مجله تایم در ۲۰۱۸ شد که یکی از اعضای گروه خبرنگارانی بود که در سراسر جهان با اخبار جعلی مقابله کردند. ۱۳ ژانویه ۲۰۱۹، وی با اتهاماتی درباره اینکه سایت راپلر اجبار جعلی را در ارتباط با «ویلفردو کنگ»، تاجر معروف منتشر کرد، بازداشت شد. ۱۵ ژانویه ۲۰۲۰ دادگاهی در مانیل این زن خبرنگار را بابت بزه ارتکابی، مجرم دانست. وی همچنین منتقد سرسخت رودریگو دورته، رئیس جمهوری فیلیپین نیز به شمار می‌رود.
دیمیتری موراتف، سردبیر روزنامه «نووایا گازتا» از منتقدان عدم توجه مقامات دولتی به قتل روزنامه‌نگاران روس و خواستار ایجاد نهادی وابسته به پلیس بین‌الملل برای پیگیری این قتل‌ها شده بود.
دیمیتری موراتف نیز زاده ۳۰ اکتبر ۱۹۶۱ خبرنگار و سردبیر روزنامه روسی «نووایا گازتا» است. وی بین سال‌های ۱۹۹۵ تا ۲۰۱۷ سردبیر این روزنامه بود. بر اساس اعلام کمیته حفاظت از خبرنگاران، نووایا گازتا تنها روزنامه واقعا انتقادی با نفوذ ملی امروز در روسیه نامیده میشود. این روزنامه به دلیل گزارش کامل خود در زمینه موضوعات حساس مانند فساد دولتی و نقض حقوق بشر شهرت دارد. در سال ۲۰۰۷، وی برنده جایزه بین‌المللی آزادی مطبوعات از سوی کمیته حمایت از روزنامه‌نگاران شد. این جایزه به روزنامه‌نگارانی تعلق می‌گیرد که در دفاع از آزادی مطبوعات در برابر حملات، تهدیدها یا زندان شجاعت نشان می‌دهند. در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۰، او نشان لژیون افتخار که بالاترین نشان فرانسه است را دریافت کرد. در ۲۹ مه ۲۰۱۰، موراتف جایزه «چهار آزادی» را برای آزادی بیان در میدلبورگ هلند دریافت کرد.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، دراین‌باره گفت: ما به دیمیتری موراتف تبریک می‌گوییم. او به صورت مداوم بر اساس ایده‌آل‌های خودش حرکت می‌کند و به آنها متعهد است. او فردی شجاع و با استعداد است. این مساله جای تقدیر و تحسین دارد. ما به او تبریک می‌گوییم.
فارغ از هر شائبه سیاسی، انتخاب دو خبرنگار به عنوان کسانی که برای صلح جهانی تلاش می‌کنند می‌تواند نظر جامعه جهانی را درباره اهمیت فعالیت خبرنگاران را جلب کند.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) جنگ رسانه‌ای در فضای موشکی (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
در ششمین سفر استانی ابراهیم رئیسی به استان بوشهر مطرح شد
عزم جدی دولت برای محرومیت‌زدایی
محمدعلی وکیلی
آنچه از آقای کروبی شنیدیم
امیر عبداللهیان با حسن نصرالله دیدار کرد
دیپلماسی اقتدار در ارسال سوخت
ماریا رِسا و دیمیتری موراتف جایزه صلح نوبل را از آن خود کرد
پرنده صلح روی شانه دو خبرنگار
تایید یک اشتباه از سوی ظریف با واکنش تند اصولگرایان روبه‌رو شد
جنجال اظهارات تازه ظریف
«ابتکار» راهکارهای کنترل تورم در کوتاه‌مدت و بلندمدت را بررسی کرد
سنگ بزرگ تورم پیش پای رئیس جدید بانک مرکزی
در یک عملیات تروریستی صورت گرفت
ده‌ها کشته و زخمی در انفجار یک مسجد شیعیان در قندوز افغانستان
سیدحسن خمینی:
بپذیریم که همه یک‌اندازه رای داریم نه بیشتر
امیرعبداللهیان:
مذاکرات بین تهران و ریاض سازنده است
قدردانی آمریکا از کره جنوبی به خاطر اجرای تحریم‌ها علیه ایران
آیا تحریم‌ها ایران را به یک کشور «موز فروش» بدل کرده‌اند؟
ضعف اقتصاد ایران از نظر «شاخص پیچیدگی اقتصادی»
ترکیه به دنبال خرید ۴۰ فروند اف-۱۶ از آمریکا
