روزنامه ابتکار
1400/07/20
چرا سینمای کودک این سال‌ها کم فروغ بوده است؟ پرنده غمگین سینمای کودکان
گروه فرهنگ و هنر – اگر شما هم متولد دهه 50 و 60 باشید و پدران کودکان و نوجوانان امروز، حتما فیلم‌های دوران کودکی‌تان را خوب به یاد دارید. کلاه قرمزی، مریم و میتیل، خواهران غریب، گلنار و.... آن زمان دست پدر و مادرمان را می‌گرفتیم و روبه‌روی پرده سینما می‌نشستیم و در حجم جادوی صفحه نقره‌ای غرق می‌شدیم. آن روزها امکانات گرچه کمتر بود اما ذهن‌های خلاقی که کودکان را می‌شناختند در حوزه فیلمسازی کودک فعال بودند. این روزها اما کمتر شاهد اثری موفق در بخش سینمای کودک هستیم.سینما دنیای خیال‌انگیز است. کافی است روبه‌روی پرده نقره‌ای بنشینید تا برای دقایقی از محیط بیرون کنده شوید و در دل یک داستان زندگی کنید. اما جادوی سینما برای کودکان دو صد چندان است. روزگاری بود که ما با اشک‌های کلاه قرمزی غصه می‌خوردیم، با شیطنت خواهران غریب می‌خندیدیم، از فرار گلنار هیجان‌زده می‌شدیم و برای برآورده شدن آرزوهایمان یک پاتال می‌خواستیم. دهه 60 و 70 دوران طلایی سینمای کودک بود. بسیاری از کارگردان‌ها و بازیگران مطرح این روزها، آن سال‌ها در حوزه سینمای کودک فعالیت مستمر داشتند و با شناخت کودکان آن زمان با ساخته‌های خلاقانه بچه‌ها را به سینما می‌کشاندند تا محتوای مناسب سن‌شان را ببینند. اما امروز دیگر خبری از فیلم‌های درخشان نیست. کودکان وقت‌شان را بیشتر پای کارتون‌های خارجی می‌گذرانند و قهرمان‌هایشان شخصیت‌هایی هستند که شاید تلفظ اسم‌هایشان هم برای ما سخت باشد. مرتضی رحیمی، کارگردان فیلم سینمایی «بَلیط» که در سی و چهارمین جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان حضور دارد، در این‌باره گفت: فیلم‌های نوجوان کم فروش هستند، ضمن اینکه فیلم‌هایی در حوزه نوجوانان کم ساخته می‌شوند به طوری که ما هنوز هم وقتی می‌خواهیم درباره فیلم نوجوانان حرف بزنیم نام «باشو غریبه‌ای کوچک»، «دونده»، «خانه دوست کجاست» و… به یادمان می‌آید که در دهه ۶۰ ساخته شده‌اند. از سوی دیگر فیلم‌های بومی مثل فیلم ما «بچه گرگ‌های دره سیب»، «اسکی باز» و… هم وقتی ساخته می‌شوند فروشی نمی‌کنند به همین ترتیب وقتی این آثار فروشی نمی‌کنند حمایت مالی صورت نمی‌گیرد و تهیه‌کننده و سرمایه‌گذاران به سمت ساخت چنین فیلم‌هایی نمی‌روند.
رحیمی عنوان کرد: فیلم‌هایی هم که در حوزه نوجوانان ساخته می‌شوند برگرفته از خاطرات کارگردانان در دهه ۶۰ و ۷۰ است. با توجه به اینکه کارگردانان ما پا به سن گذاشته‌اند و فیلم‌هایی می‌سازند که متناسب با بچه‌های امروز نیست بچه‌ها با این آثار ارتباط برقرار نمی‌کنند.
این کارگردان اظهار کرد: بچه‌های امروزی با بچه‌های دهه ۶۰ و ۷۰ فرق می‌کنند آنها امکاناتی دارند که می‌توانند همه چیز را به صورت آنلاین دنبال کنند بیشتر هم به سمت چیزهای فانتزی و نو می‌روند و سبک‌های قبلی را نمی‌پسندند اکثر کارگردانان می‌گویند قصه‌هایشان برگرفته از خاطراتشان است در حالی که خاطرات ما به دهه ۶۰ و ۷۰ باز می‌گردد بچه‌های امروز با آنها ارتباط برقرار نمی‌کنند ضمن اینکه خانواده‌ها هم اطلاع چندانی درباره این آثار به بچه‌ها نمی‌دهند از آنجایی که پدر و مادرها درگیر زندگی روزمره هستند، نمی‌توانند خاطراتشان درباره این فیلم‌ها را برای بچه‌ها تعریف کنند تا بچه‌ها پیگیر تماشای آن فیلم‌ها شوند. اگر پدر یا مادر بچه‌ها را ترغیب به تماشای آن فیلم‌ها کنند آنها نسبت به سینمای ایران راغب می‌شوند. از سوی دیگر اما کودکان ما به همراه بزرگسالان درگیر مشکلات زندگی هستند.
وی در بخش دیگر از صحبت‌هایش مطرح کرد: ما سوپراستار کودک نداریم مثلاً در سینمای اجتماعی به خاطر داشتن برخی سوپراستارها فیلم‌ها فروش می‌کنند اما این اتفاق در سینمای کودک رخ نمی‌دهد چون چهره‌های مطرح کودک یا در اینستاگرام فعال هستند یا از پتانسیل آنها استفاده نمی‌کنند. اگر ما سوپراستار کودک داشته باشیم می‌توانیم به فروش هم امیدوار باشیم مثلاً امیررضا فرامرزی هم در «بچه مهندس ۴» بازی کرد هم در «اسکی باز» حضور داشت و.... اگر چنین بازیگرانی چهره بشوند قطعاً بچه‌ها کارهای آنها را دنبال می‌کنند و فروش گیشه خوب میشود.
مختار عبداللهی، کارگردان فیلم سینمایی «میان صخره‌ها»، با اشاره به اینکه در کشور ما فیلم‌هایی با محوریت نوجوانان کمتر ساخته میشود، توضیح داد: این روزها فیلمسازان ارتباط زیادی با نوجوانان ندارند از همین رو فیلم چندانی برای آنها ساخته نمی‌شود از سوی دیگر کارگردانان و تهیه کنندگان در این حوزه شناخت کمتری از نوجوانان دارد ما در حوزه کودک تلاش‌هایی برای ساخت فیلم می‌بینیم اما در حوزه نوجوانان این موضوع اصلاً به چشم نمی‌خورد. عدم شناخت کافی فیلمسازان از نوجوانان باعث کاهش ساخت فیلم‌هایی در رابطه با نوجوانان شده است بخشی از این موضوع هم به مخاطبان برمی‌گردد باید بدانیم مخاطب نوجوان امروز ما تفاوت‌هایی با مخاطبان نوجوان ده، بیست سال پیش دارند. سن بلوغ فکری و ذهنی تغییر کرده به طوری که بچه ده ساله امروز دیگر آن بچه ۱۰ سال پیش نیست. تناسب‌های سنی به هم خورده است مثلاً در حال حاضر یک کودک ۱۲ ساله می‌نشیند فیلم هالیوودی می‌بیند و با آن به خوبی ارتباط برقرار می‌کند. ما در این قضیه دچار اختلال شده‌ایم به نظرم با گذر زمان کمی این موضوع بهبود پیدا می‌کند چون در این چند سال رسانه و فضای مجازی یک جهش هولناکی داشته است.
وی بیان کرد: با توجه به اینکه در حوزه نوجوانان کمکاری شده و ما فیلم چندانی برای آنها نساخته‌ایم این بچه‌ها وقتی بزرگ شوند دیگر خاطره‌ای ندارند که از سینمای ایران تعریف کنند من خودم اگر بخواهم چند فیلم از دوران کودکی و نوجوانی نام ببرم به راحتی می‌توانم بگویم با چه فیلم‌هایی در چه دوره‌هایی خاطره داشته‌ام اما نوجوانان و کودکان امروزی چنین نیستند. این یک ضعف است اما این ضعف ناشی از همان عدم شناخت از روحیات و رفتارهای نوجوانان امروزی است. در این ۱۰ سال بلوغ فکری و ذهنی این بچه‌ها به واسطه شبکه‌های اجتماعی اختلاف زیادی با نوجوانان دهه‌های گذشته پیدا کرده است.
این کارگردان با اشاره به کمکاری مسئولان عنوان کرد: به سینمای نوجوانان بهایی داده نشده است با توجه به اینکه غالباً سرمایه گذاران به فکر بازگشت سرمایه هستند چندان رغبتی به ساخت فیلم‌هایی برای نوجوانان ندارند ما در سال‌های گذشته در حوزه نوجوانان فیلمی مانند «اسکی باز» را داشتیم که هفت پروانه زرین گرفت و رکورددار جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان شد اما در گیشه هیچ موفقیتی به دست نیاورد این در حالی بود که نوجوانان با آن ارتباط برقرار می‌کردند اما در گیشه به دلیل حمایت نشدن این اتفاق رخ نداد بخشی از این موضوع به دلیل کمکاری رسانه‌ای است. همیشه با فرا رسیدن جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان اخبار زیادی از این رویداد و فیلم‌های حاضر در آن منتشر میشود اما همه این سر و صداها با پایان یافتن جشنواره، تمام میشود.
محمد بصیری، کارگردان «ترانه‌های پدری»، اما دلیل ساخته نشدن فیلم‌ها را شکست در اکران می‌داند. او در این باره گفت: متاسفانه فیلم‌های نوجوان ما اکران خوبی پیدا نمی‌کنند به همین دلیل سرمایه‌گذاران روی این فیلم‌ها سرمایه‌گذاری نمی‌کنند چون از همان ابتدا می‌دانند که این فیلم‌ها در اکران باخت می‌دهند. بنابراین سینماگران هم به ساخت فیلم‌های نوجوان رغبت پیدا نمی‌کنند. به همین دلیل فیلم‌هایی برای تفریح و تفنن بزرگسالان داریم اما فیلم‌هایی برای تعلیم و تعلم نوجوانان نه.
حالا به نظر می‌رسد در شرایط کنونی حمایت‌های دولتی شاید بتواند ناکامی‌ها در اکران را پوشش دهد. مونا فرجاد، بازیگر، با اشاره به استقبال کم مخاطبان از اکران فیلم‌ها در ایام کرونا، توضیح داد: به دلیل شرایط بحرانی و آسیب‌پذیری زیاد در برابر کرونا، تعداد فیلم‌های ساخته‌شده در این دوران بسیار ناچیز است از طرفی سینمای کودک نیز به دلیل فقدان حمایت کافی در ساخت و اکران آسیب‌پذیرتر است.
فرجاد خاطر نشان کرد: سرمایه و گردش آن در سینما یکی از عوامل بسیار مهم است و در مواقعی که کمبود ورود سرمایه و سرمایه‌گذار به بخشی از وجوه هنری احساس میشود، شاید ورود نهادهای دولتی بتواند موثر و راهگشا باشد.
به نظر می‌رسد عوامل گوناگونی دست به دست هم داده‌اند که این روزها شاهد افول سینمای کودک به نسب 20 سال پیش باشیم. شاید باید مسئولان نگاه ویژه‌تری به این بخش از سینما داشته باشند که جوانان فردا هم خاطره‌ای از فیلم‌های کودکی‌شان داشته باشند.
سایر اخبار این روزنامه
رهبر انقلاب درپی موفقیت ورزشکاران ایران در مسابقات کشتی فرنگی قهرمانی جهان:
آفرین بر پهلوانان کشتی فرنگی و مربی آن که همه را شاد کردند
ژوبین صفاری
زمان عمل به وعده مهم رئیس جمهوری
یارانه ای جدید در راه است؟
لباس نو بودجه ۱۴۰۰ بر تن یارانه‌ها
رویارویی ایران و کره جنوبی در مسیر جام جهانی دورقمی شد
دهمین اپیزود «بازی مرکب»
آیا پرونده «صادرات گاز ایران به اروپا» روی میز مذاکرات برجام هم می‌رود؟
کارت جدید ایران در بازی مذاکرات هسته‌ای
«ابتکار» اثر افزایش نرخ بهره بانکی بر بازار بورس را بررسی کرد
زمانی برای بازگشت اعتماد مردم به بورس
چرا سینمای کودک این سال‌ها کم فروغ بوده است؟
پرنده غمگین سینمای کودکان
رئیس قوه قضائیه:
به زودی بخشنامه‌ای برای ساماندهی ممنوع‌الخروجی‌ها صادر میشود
رئیس جمهوری در آیین بازگشایی سال تحصیلی جدید دانشگاه‌ها:
نباید به هیچ حرف نو و نظریه جدید بی‌توجه بود
جانشین فرمانده ناجا:
در اغتشاشات خوزستان حق با مردم بود
نیاز متقابل باکو و تل‌آویو با تبادل نفت در برابر سلاح
نتایج اولیه انتخابات عراق موفقیت نسبی جریان صدر
سرپرست دانشگاه تهران اعلام کرد
قول حضور رئیس جمهوری در مراسم روز دانشجو را گرفتیم
