چالش‌هاي واگذاري زمين مجاني به دهك‌هاي پايين

گروه اقتصادي| وزير راه و شهرسازي در اولين جلسه شوراي عالي مسكن كه با حضور رييس‌جمهور برگزار شد اعلام كرد؛ تا ۱۰ روز ديگر ثبت‌نام در سامانه تقاضاي مسكن براي اجراي قانون جهش توليد مسكن آغاز خواهد شد كه در اين راستا اقداماتي نيز انجام شده تا بتوانيم توليد ۴ ميليون مسكن در ۴ سال را محقق كنيم و براي اين كار برنامه‌ريزي‌ها انجام و زمين‌هايي نيز پيش‌بيني شده است. رستم قاسمي بر شناسايي و معرفي اراضي دولتي از سوي استانداران به عنوان مسوول شوراي مسكن استان‌ها تاكيد كرد و توضيح داد: زمين‌هاي درون شهرها كه متعلق به دولت است بايد شناسايي و به اداره كل استان اعلام شود، آن اراضي با تغيير كاربري در اختيار دهك‌هاي يك تا ۵ جمعيتي براي اجراي طرح جهش توليد مسكن قرار خواهد گرفت و با توجه به تجربيات مسكن مهر و مسكن ملي، در اجراي قانون جهش توليد مسكن، واحدهاي مسكوني در مناطقي كه متقاضي وجود دارد، احداث خواهد شد و بنابراين جهش توليد مسكن بر اساس متقاضي‌محوري طراحي شده است البته تامين زمين براي اين طرح مراحل مختلفي دارد كه در مرحله اول از زمين‌هاي درون شهر كه متعلق به دولت است با تغيير كاربري استفاده خواهيم كرد، در گام دوم زمين‌هاي در كنار شهرها با الحاق به شهر در اين طرح به كار گرفته خواهند شد، به شرطي كه بخش‌هاي زيرساختي آنها آماده باشد و در مرحله سوم نيز احداث مسكن در شهرهاي جديد كليد مي‌خورد. وزير راه و شهرسازي در ادامه توضيح داد: اراضي مناسب، ارايه تسهيلات ۳۰۰ تا ۳۵۰ ميليون توماني و ارايه خدمات رايگان و مناسب براي اجراي قانون جهش توليد در اختيار متقاضيان قرار خواهد گرفت و در شهرهاي كوچك بنياد مسكن آماده‌سازي زمين را انجام مي‌دهد و به مردم براي احداث مسكن تخصيص مي‌دهد. راه ديگر احداث مسكن در قانون جهش توليد با همكاري تعاوني‌ها و انبوه‌سازان است كه اقدام خواهد شد.
واگذاري زمين مجاني   نيازمند طرحي جامع است
عطا‌الله آيت‌اللهي، كارشناس بازار مسكن در اين باره معتقد است: اين اقدام دولت نيازمند مطالعه‌اي در قالب طرحي جامع است به گونه‌اي كه يك گروه مطالعاتي به سرعت و با دقت ابعاد مختلف طرح دولت در خصوص ساخت 4 ميليون واحد مسكوني در زمينه ميزان امكانات، ظرفيت‌ها، ميزان تراكم جمعيتي و حضور متقاضيان در اين مناطق را به صورت كامل مورد ارزيابي قرار دهند.اين عضو جامعه مهندسان مشاور ايران در ادامه به «اعتماد» گفت: هر چند واگذاري زمين مجاني از سوي دولت يك كمك و يك فرصت براي اقشار كم‌درآمد است اما در كنار واگذاري زمين بحث ساخت و خدمات ديگر نيز مطرح است و البته بايد گفت مساله ساخت مسكن را نمي‌توان تك‌بعدي ديد بلكه بايد همه ابعاد آن مورد ارزيابي قرار گيرد.او ادامه داد: سليقه‌اي عمل كردن در اين حوزه و تصميم‌گيري‌هاي شخصي و مقطعي اصلا منطقي نيست چرا كه باعث مي‌شود تا اين طرح‌ها به نتيجه مطلوبي نرسد.
آيا زيرساخت‌ها براي كاربري مسكوني  فراهم است؟


آيت‌اللهي با اشاره به سخنان وزير راه و شهرسازي در خصوص طرح واگذاري زمين به اقشار آسيب‌پذير جامعه تصريح كرد: اينكه با چه شرايطي اين زمين‌ها واگذار مي‌شوند مهم است ضمن آنكه آيا زيرساخت‌هاي اين زمين‌ها براي كاربري مسكوني از قبل فراهم شده يا خير حائز اهميت است و در مجموع بايد ديد اين زمين‌ها در اطراف شهرها چقدر متقاضي دارند كه بايد يك به يك مورد بررسي قرار گيرد.اين كارشناس بازار مسكن گفت: بنده معتقدم تا زماني كه اين اقدام در قالب يك طرح مطالعاتي جامع در يك زمان مشخص صورت نگيرد نمي‌تواند موفق باشد.آيت‌اللهي خاطرنشان كرد: در حال حاضر در روستاهاي ايران نيز مطالعات طرح هادي و طرح‌هاي تفضيلي و جامع در دست اجراست و در هر بخشي از اراضي در سطح شهرها كاربري‌ها مشخص هستند و از قبل مطالعات و برنامه‌ريزي‌هاي لازم روي آنها صورت گرفته است و با اين طرح جديد احتمالا كاربري‌هاي قبلي به صورت ناگهاني بايد تغيير كنند.اين عضو جامعه مهندسان مشاور ايران با بيان اينكه فعاليت‌ها در بخش توسعه شهري و روستايي تنها با يك تصميم مقطعي در يك جلسه قابل اجرا نيستند، ادامه داد: در اين خصوص بايد انواع دسترسي‌ها در خدمات شهري (آب، فاضلاب، برق، مخابرات و گاز و...) ديده شود و زماني كه همه جوانب اين طرح مورد بررسي قرار گرفت اقدامات انجام شوند.
كمبود امكانات براي ساخت‌وساز اعتراضات را در پي دارد
آيت‌اللهي گفت: تنها واگذاري زمين مجاني براي ساخت مسكن كافي نيست و بايد شرايط ساخت براي‌شان فراهم باشد چرا كه بالاخره اين افراد حتي اگر يك اتاق هم بسازند فردا مدعي مي‌شوند و هرگونه نبود امكانات براي ساخت منجر به اعتراض از سوي آنها خواهد شد.اين كارشناس بازار مسكن در ادامه گفت: براي اين دست از طرح‌ها بايد پس از اينكه وزارت راه و شهرسازي كارهاي مطالعاتي اين طرح و امور زيرساختي آن را انجام داد با قطعه‌بندي زمين‌ها كار واگذاري آن را نيز انجام دهد.
بانك‌هاي كشور چقدر ظرفيت  براي ارايه تسهيلات دارند؟
آيت‌اللهي افزود: در طول ساليان گذشته طرح‌هاي مختلفي در بخش مسكن مطرح شده؛ از ارايه تسهيلات گرفته تا واگذاري زمين و مسكن مهر و... كه در عمل بخشي از آن انجام شده و بخش ديگر عملياتي نشده است و آن قسمتي هم كه انجام شده با مشكلات عديده‌اي روبرو بوده است و در كل بنده خيلي با اين روش اجرا موافق نيستم.او با بيان اينكه اين‌گونه طرح‌ها بايد با مطالعات بيشتر و كارشناسي‌تر پيش رود، خاطرنشان كرد: بايد ديد در زمينه ارايه تسهيلاتي كه مطرح شده نيز بانك‌هاي كشور چقدر ظرفيت دارند و فردي كه تحت پوشش كميته امداد است و به او زمين تعلق مي‌گيرد توان بازپرداخت اين وام 350 ميليون توماني را دارد يا ندارد، بالاخره در اين قضيه بحث بازگشت سرمايه و شرايط اعطاي تسهيلات هم مطرح و مهم است.