سفرهاي استاني؛ لمس مشكلات - وعده‌هاي بي پشتوانه

آرمان ملی- حمید شجاعی: سال‌ها است که در میان روسای جمهور جا افتاده که برای سرکشی به استان‌های مختلف و آشنایی با مسائل و مشکلات مردم از غرب به شرق و از شمال به جنوب به سفرهای استانی می‌روند و در این سفرها نیز در دیدار با مردم و استقبال آنها قول‌ها و وعده‌های می‌دهند که بعدا عمل به آنها باری بر روی دوش دولت می‌شود. اکنون نیز این میراث به سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور دولت سیزدهم رسیده و او از ابتدای روی کارآمدن تا کنون به 5 استان سفر کرده است. این در حالی است که تجربه روسای جمهور سابق نشان می‌دهد که سفرهای استانی چندان آورده‌ای برای مردم ندارد. چه اینکه  در دولت‌های سابق وعده‌هایی داده شده و عمل نشده است. مثلا وعده‌هایی مثل اعطای یک قطعه زمین 1000 متری به هر ایرانی یا3برابر شدن یارانه‌ها، ارزانی پس از هدفمندی، حل کامل مشکل مسکن و صدها طرح دیگر در دولت احمدی نژاد بود که هیچ‌کدام به وقوع نپیوست. این در حالی است که بسیاری معتقدند که اگر در سفرهای استانی رئیسی نیز وعده‌هایی با دقت و کارشناسی شده داده نشود بعید نیست تجربه سفرهای استانی بی حاصل احمدی نژاد تکرار گردد.دو ماه از روی کار آمدن و استقرار دولت سیزدهم می‌گذرد و دولت همچنان درصدد ارزیابی شرایط جامعه و رصد مشکلات و پیدا کردن راه‌حل‌‌هایی برای مرتفع کردن آنهاست. این در حالی است که در این مدت کم رئیس‌جمهور تاکنون به 5 استان سفر کرده و در این سفرها صحبت‌‌ها، وعده‌‌ها و مصوباتی نیز داشته است که به نسبت مدت زمان مشابه با روسای‌جمهور پیشین در این حوزه رکورددار است. در این راستا دو نکته مهم و حیاتی مطرح می‌شود که توجه به این دو نکته به خودی‌خود می‌تواند بخشی از مشکلات را حداقل در عرصه تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری حل کند. نخست اینکه امروز در شرایط حساس کنونی اولویت کشور چه مسائلی است و باید چه امور در صدر مسائل و مشکلات قابل حل کشور واقع شوند؟ نکته دیگر نیز اینکه اساسا هزینه و فایده این سفرهای استانی که قدر‌مسلم با صرف هزینه‌‌‌هایی نیز همراه بوده و خواهد بود، چگونه است و آیا این سفرها و هزینه‌های زمانی، مالی و... که از مسئولان می‌رود به نفع مردم و مصالح کشور است یا اساسا چندان تفاوتی بین رفتن به سفرهای استانی و تصمیم‌گیری از همان‌جا برای استان با ماندن در تهران و اتخاذ تصمیم از مرکز و ابلاغ آن به استانداران نیست؟ آنچه بسیاری از تحلیلگران بر آن معتقدند اینکه درخصوص پرسش نخست؛ امروز کشور درگیر مسائل مختلفی مثل مشکلات اقتصادی و معیشتی، تحریم، کرونا و... است که می‌طلبد برای حل این مشکلات و مرتفع کردن آن به تصمیم‌گیری درست، متمرکز و راهگشا روی آورد و از هرگونه کارهایی که به روزمرگی افتادن مشکلات دامن می‌زند، خودداری شود. کارشناسان بسیاری بر این باورند که تا زمانی که مسائل مهمی چون تحریم در کشور حل‌وفصل نشود، هر چقدر هم مدیران با صرف‌ هزینه‌های زمانی و مالی  به استان‌های مختلف سفر کنند نخواهند توانست آن‌طور که باید به حل مشکلات کشور همت گمارند، چراکه حل بخش اعظم مشکلات اقتصادی کشور وابسته به تحریم و تجارت خارجی کشور است. اگر این اتفاق رخ ندهد و تحریم‌ها برداشته نشود نخستین و مهم‌ترین جایی که آسیب می‌بیند ساختار اقتصادی کشور است و  همین مساله نیز تاثیر مستقیم بر زندگی و معیشت مردم و ایجاد نارضایتی در آنها  دارد. به عقیده کارشناسان، قبل از هر اقدامی بهتر است که مشکلات کلان کشور حل‌وفصل شود تا در ادامه بتوانیم به سایر ریز موضوعات مرتبط ورود کنیم. درخصوص پرسش دوم در مورد هزینه فایده سفرهای استانی نیز دو نوع رویکرد وجود دارد که هر کدام حل مشکلات را در اتحاذ آن رویکرد می‌بینند. رویکرد نخست این‌گونه است که رئیس‌جمهور و مجموعه دولت در مرکز نشسته و برای استان‌های مختلف بنا به شرایط اقلیمی، امنیتی و جغرافیایی آن استان تصمیم می‌گیرند و با ابلاغ مصوبات و دستورات به استاندار به‌عنوان نماینده دولت، پیگیری مصوبات خود در آن استان را از استاندار می‌خواهند. رویکرد دوم نیز مبتنی بر سفرهای استانی است. به این صورت که رئیس‌جمهور به همراه جمعی از وزرا و اعضای دولت به استان‌‌های مختلف سفر می‌کنند و با رصد شرایط و مشکلات استان  و دیدار با مردم در همان‌جا دستورات و مصوباتی را برای اجرا ابلاغ می‌کند. این درحالی است که درست است در کنار مردم بودن و دیدار با مردم امر مطلوبی است و مردم را به دولت امیدوار می‌کند اما به عقیده عده‌ای اگر حتی در مرکز تصمیم اتخاذ گردد که وضع زندگی مردم بهتر شود به مراتب بهتر از درون مردم بودن و عدم تاثیر مثبت در زندگی آنها است.  از احمدی‌نژاد تا رئیسی سفرهای استانی شاید با نام محمود احمدی‌نژاد رئیس دولت‌های نهم و دهم گره خورده و هر گاه که  حرف از سفرهای استانی به میان می‌آید اذهان ناخودآگاه به یاد حضور احمدی‌نژاد در استان‌های مختلف می‌افتد. اکنون نیز این رویکرد از سوی سید‌ابراهیم رئیسی پیگیری می‌شود و او از ابتدای آغاز به کار   دولت به سفرهای استانی می‌رود. این درحالی است که به قرائت ناظران در این‌گونه سفرها در بین استقبال مردم و فضای به‌وجود آمده از سوی رئیس‌جمهور و برخی وزرا وعده‌ها و شعارهایی داده می‌شود که کمتر کارشناسی شده  است و پس از ماه‌ها نیز مشاهده می‌شود که  چندان عزمی بر اجرای آن نیست و صرفا در حد یک مصوبه یا شعار باقی مانده است. درست مثل سفرهای استانی احمدی‌نژاد که در آن صدها مصوبه در حوزه‌های مختلف به تصویب رسید اما حتی نیمی از آن مصوبات نیز به مرحله اجرا نرسید. همین امر است که برخی مطرح می‌‌کنند رئیس‌جمهور پیش از سفرهای استانی به مسائل مهم‌تر که مقدم بر سفرهای استانی هستند دقت کند و پس از حل این مسائل سفرهای استانی در پیش بگیرد. نفس سفر استانی و دیدار با مردم نه‌تنها بد نیست بلکه خوب است اما در شرایطی که این سفرها با دستاوردهایی بر ای مردم نیز همراه باشد.   مصوبات احمدی‌نژاد اجرا نشد یک نماینده تبریز در مجلس در رابطه با سفرهای استانی رئیس‌جمهور و   درخصوص فایده سفرهای استانی برای مردم اظهار داشت: اینکه به‌عنوان یک مسئول به میان مردم می‌روند تا از نزدیک در جریان مشکلات و کاستی‌ها باشند فی‌نفسه قابل تقدیر است. اما اینکه این سفرها می‌تواند اثربخش و مفید باشد یا نه، به ساختار مدیریتی ما برمی‌گردد و همچنین به نوع مدیریتی که می‌خواهیم در آنجا اعمال کنیم مرتبط است. مسعود پزشکیان گفت: اصولاً سیاستگذاران یا روسا یک سیاستگذاری انجام می‌دهند و این مدیران صف هستند که باید آنها را اجرایی کنند و اهداف و وعده‌ها را تحقق ببخشند؛ در اینجا اگر رئیس دولت نتواند مدیران اجرایی، توانمند، کارکشته و عالم منصوب کند، این سفرها توقعات را بالا برده و به دلیل عدم انجام وعده‌ها نارضایتی را افزایش خواهد داد. اما اگر همزمان مدیرانی باشند که بتوانند سیاست‌ها را اجرایی کنند، می‌تواند خیلی تاثیرگذار باشد. وی در رابطه با مصوبات سفرهای استانی رئیس‌جمهور که از زمان احمدی‌نژاد باب شد، خاطرنشان کرد: گاهی این مصوبات غیرعلمی است، مصوبات زمان احمدی‌نژاد ۱۰۰ سال دیگر هم خیلی‌هایشان ممکن است اجرا نشوند چه برسد به اینها.   انگیزه رئیسی تبلیغاتی نیست یک فعال سیاسی اصلاح‌طلب درخصوص هزینه  و فایده سفرهای استانی اظهار داشت: اساسا سفر روسای دولت به مناطق نبایستی از چارچوب و شرح وظایف هر رئیس‌جمهوری خارج شود.  اسماعیل گرامی‌مقدم به «آرمان‌ملی» گفت: من در مجلس هفتم شاهد سفرهای آقای احمدی‌نژاد با آن شرایط بودم. چرا که هدف‌گیری‌‌های او بیشتر جنبه تبلیغاتی داشت. نکته دیگر اینکه وقت رئیس‌جمهور باید صرف مدیریت کلان کشور در حوزه وزرا، مدیران عالی کشور و استانداران باشد و وقت او بیشتر به این مسائل صرف شود. قائم مقام دبیر کل حزب اعتماد ملی بیان کردالان ما مساله تحریم‌ها را بر دوش ملت ایران داریم که بر سفرهای استانی اولویت دارد. لذا اساسا با وجود استاندار، فرماندار و بخشدار؛ رئیس‌جمهور با حضور در استان یا یک روستا به چه امری می‌خواهد رسیدگی کند، وی افزود: مسائل بسیار زیادی وجود دارد که می‌تواند برای تصمیم‌گیری در سطح کشور  بر زندگی مردم بسیار تاثیر‌گذار باشد. گرامی‌مقدم تصریح کرد: انگیزه آقای رئیسی تبلیغاتی نیست و می‌خواهد خود مشاهده کند که چه موانعی بر سر عدم اجرای پروژه‌ها وجود دارد و به همین دلیل سفر می‌کند.  بی‌واسطه در میدان معین‌الدین سعیدی، نماینده چابهار در مجلس در رابطه با سفرهای استانی گفت: «ما پیش از هر چیز از ایشان برای این اقدام مهم و ارزشمند تشکر می‌کنیم و تفکیک قائل هستیم بین رئیس‌جمهوری که شاید دو سال از خانه خود خارج نشده و رئیس‌جمهوری که هر آخر هفته به یک منطقه می‌آید و مشکلات یک منطقه را از نزدیک می‌بیند.» وی ادامه داد: «مسلما این سفرها باعث می‌شوند که مجموعه ارکان دولت با جنس مشکلات استان‌ها از نزدیک آشنا شوند و مردم هم بی‌پرده مشکلات خود را بیان می‌کنند.» این نماینده مجلس اظهار داشت: «یک نتیجه مهم در این سفرها برداشته شدن فاصله میان مردم و مسئولان است و وقتی مردم عالی‌ترین مقامات از جمله رئیس‌جمهور یا وزرای حوزه‌های مختلف را در میان خود می‌بینند، احساس دلگرمی کرده و به حل مشکلات امیدوار می‌شوند.»