اقتدای «مقتدی» به کیست؟

مقتدی صدر رهبر ۴۷ساله جریان صدر در طول فعالیت سیاسی‌اش در ۱۷ سال گذشته هیچگاه یک مسیر مشخص و یکسان نداشته است و حتا رویکردهای متضاد نیز اتخاذ نموده است. مقتدی صدر برخلاف منش خانواده‌اش که بیشتر کنشی عالمانه به عنوان علمای مبارز شیعی داشته اند، خود را در چارچوب یک رهبر ملی گرای عراقی تعریف کرده که تعصبات عربی را نیز چاشنی رویکرد مذهبی خاندانش نموده است.
مقتدی در سیاست و مسائل سیاسی شخصیتی ناپایدار دارد به گونه‌ای که نمیتوان حتی
به صورت کوتاه مدت هم بر روی قول و فعل او حساب نمود چه رسد که کسی بخواهد به صورت میان مدت یا بلند مدت بر روی وی به عنوان یک شخص اثرگذار بر جامعه و سیاست عراق امروز برنامه ریزی کند با وجود این ناپایداری در افعال و اقوال، شخصیت چندان پیچیده‌ای ندارد و میتوان تا حدودی وی را پیش‌بینی نمود زیرا بر خلاف افعال و اقوال در افکار دارای ثبات قابل توجهی است. دستگاه سیاست خارجی و سازمان‌هایی که با عراق سروکاردارند به شدت نیازمند تحلیل روانشناختی این رهبر سیاسی عراق هستند.
اما برآمدن جریان صدر در انتخابات اخیر عراق چه پیامدی برای منافع مشروع ایران در آن کشور خواهد داشت؟ پاسخ به این پرسش در دو حالت قابل بیان است نخست آنکه در اندیشه‌های رهبر جریان صدر مخالفت شدید با آمریکا و حضور آن در عراق موج میزند، که این صد البته همسو و همراستا با منافع ایران در عراق است.


از آن سو وی به همان شدت مخالف بسیج مردمی عراق (حشد الشعبی) است و آن را نهادی وابسته می‌داند و بر همین اساس خواستار انحلال این سازمان کارآمد در عراق است، که البته این اقدام به هر عنوان نخست برضد منافع خود عراق است.
علت مخالفت مقتدی صدر با نهاد کارآمدی مانند بسیج مردمی را میتوان در چند عامل جستجو نمود، نخست آنکه سازمان منسجم و نیرومند نظامی‌ای مانند حشد الشعبی که اکنون به نهادی سیاسی و اجتماعی هم بدل شده است مانع بزرگی بر سر یکه تازی صدر و هوادارانش در عراق خواهد بود.
دوم آنکه اگر به روانشناسی سیاسی مقتدی صدر باز گردیم مینگریم نهادی مانند حشد که پس از بحران داعش، به فرمان مرجعیت عراق، و با یاری و ساماندهی شکل گرفت دارای دو عنصر آزاردهنده برای صدری هاست، نخست «مرجعیت» سپس «عاملیت» که هردو از سوی این جریان به عنوان خطری برای استقلال عراق ذکر شده اند.
جریان صدر برخلاف حشد که اساس ثبات نسبی امروز عراق است، عامل بی‌ثباتی سال‌های اخیر این کشور است، آشوب‌های خیابانی سه سال اخیر تماما به رهبری هواداران جریان صدر شکل گرفته است به گونه‌ای که اگر منافع سیاسی این جریان تمامیت خواه از طریق مجلس و دولت و در کل گفتمان‌های سیاسی تامین نشود آن را در آشوب‌های خیابانی جستجو میکند و یادمان نرود همین آشوب‌ها بود که بستری مناسب برای ترور فرماندهان محور مقاومت توسط آمریکا پدید آورد.
به هر روی با قدرت‌گیری این جریان یاد شده با اینکه برخی از منافع همسوی ما امکان تامین دارد اما با توجه به شواهد کفه‌ی ترازویِ ضدیت با منافع ایران به نظر سنگینی خواهد کرد.