روزنامه آفتاب یزد
1400/07/26
عقب نشینی ضرغامی با یک حربه قدیمی
وزیر میراث فرهنگی اظهارات قبلی خود در خصوص کشاورزی در محدوده پاسارگاد را پس گرفت و مثل باقی مسئولان مدعی شد سخنان‌اش تحریف شده استآفتاب یزد - گروه شبکه: چندی پیش عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی طی گفتگویی اظهار کرده بود که مردم پاسارگاد به‌دلیل مقبره کوروش نمی‌توانند کشاورزی کنند، چاه بزنند، باید این مشکلات برطرف شود و قوانین حریم‌ها مقداری انقباض پیدا کند. این گفته او با واکنش‌های انتقادی چه از سوی مردم و چه از سوی مسئولان امر روبه‌رو شد و آن را یک اشتباه بزرگ قلمداد کردند. بعد از انتقادهای بسیار حالا ضرغامی
حرفش را پس گرفته و می‌گوید که سخنانش درباره مقبره کوروش تحریف شده و دنبال حفر چاه کنار مقبره کوروش نیستند. وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به حواشی به‌وجود آمده پیرو اظهاراتش درباره حریم مجموعه ثبت جهانی پاسارگاد واکنش نشان دادو گفته است: «به‌دنبال حفر چاه در کنار مقبره کوروش نیستیم. تعجب می‌کنم از این تحریف و احساس کردم که نیازی به پاسخ نیست و نمی‌توان گفت که وزیر میراث می‌تواند ادعا کند که می‌خواهم در کنار مقبره کوروش چاه حفر کنم.» وی گفت: «ممکن است از یک سخنرانی کارشناسی دقیق، کسی استنباطی کند و تیتری بزند و بعضی آگاهانه و بعضی ناآگاهانه به آن بپردازند. اینها برای ما اهمیت ندارد. آنچه برای ما مهم است حفظ میراث‌فرهنگی با همه قوت است. ما به پاسارگاد رفتیم تا اعتبارات تصویب شده دولت را با اولویت پاسارگاد بگیریم. من در محل حاضر شدم و نحوه هزینه کرد این اعتبارات را برای حفظ میراث فرهنگی توضیح دادم اما مردم حق دارند با ما ارتباط بگیرند و مشکلاتشان را بگویند. نتیجه این نیست که کسی کنار مقبره کوروش چاه بزند. من تاسف می‌خورم از نگاه و استنباط برخی از افراد و پرداختن به آن در فضای مجازی.» ضرغامی تاکید کرد: «حل مشکلات مردم وظیفه ما است. مردم پاسارگاد ۲۵۰۰ سال است که از پاسارگاد و از مقبره کوروش حفاظت کردند. این مردم با ارزش‌اند. مسئله اصلی ما مردم است. اگر ما به پاسارگاد به‌خاطر مدنیتی که شکل گرفته و جزو هویت ایرانیان محسوب میشود، بی‌اعتنا باشیم کار درستی انجام نداده‌ایم. در بازدیدی که از پاسارگاد داشتم شاهد تجمع و هجوم و اعتراضات شدید مردم بودم که می‌گفتند بسیاری از امور جاری‌شان دچار اختلال شده است. ما باید مشکل مردم را حل کنیم. به این معنا نیست که اگر می‌گوییم مردم گرفتار هستند و زمین‌های کشاورزی شان که با فاصله است و می‌توانند آب را به آنجا منتقل کنند یا هر مسئله‌ای که هست را نادیده بگیریم. تحریف ماندنی نیست. ان‌شاءالله وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با تدبیر مشکلات مردم را حل می‌کند.»
> با گسترش کشاورزی مقبره کوروش
در فروچاله مدفون میشود
با این وجود اظهارات ضرغامی واکنش‌هایی را در پی داشته است. در این راستا اسماعیل کهرم، فعال محیط زیست و مشاور پیشین رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در امور محیط طبیعی اظهار داشت: «در صورت گسترش کشاورزی، مقبره کوروش تا ۴۰ سال آینده در فروچاله‌ها مدفون میشود.» به گزارش امتداد، این استاد برجسته دانشگاه، تصریح کرد: «اگر توجه و اهتمام ویژه و شایسته به ظرفیت‌های منطقه‌ای صورت بگیرد، مردم پاسارگاد می‌توانند از راه درآمد توریسم که ظرفیت وجود این مقبره و بنای تاریخی و فرهنگی در آن منطقه به یادگار گذاشته از انجام فعالیت‌های کشاورزی بی‌نیاز شوند. منتها مشروط بر اینکه، تولی‌گری در این منطقه بر عهده کسانی باشد که ارزش این میراث ارزشمند فرهنگی را دانسته و درک کنند.» کهرم در ادامه نیز با اشاره به تبعات حفر چاه و احیای کشاورزی در منطقه پاسارگاد، یادآور شد: «تاثیری که خشک شدن رودخانه زاینده‌رود بر سی و سه پل و پل خواجو در اصفهان گذاشته در صورت حفر چاه و گسترش کشاورزی در منطقه پاسارگاد برای مقبره کوروش نیز قابل انتظار خواهد بود. تمام سنگ‌های این پل‌ها در اصفهان فروریخته و شکافی در بین آجرها و سنگ‌های آن ایجاد شده است.» وی در ادامه گفت: «اگر خوب نگاه کنیم، خواهیم دید که با کمال تاسف، استخراج آبهای زیرزمینی که در تمام کشور از حد مجاز و علمی فراتر رفته، باعث فرونشست دشت‌ها شده است. وقتی دشت فرو نشیند، سازه‌های سنگی به مانند آرامگاه کوروش نیز فروخواهد نشست. چرا که این ابنیه، وزن زیادی را روی سطح خاک ایجاد می‌کنند و نتیجه بار زیاد در کنار برداشت بی‌رویه از آبهای زیرزمینی، این خواهد شد که این آرامگاه در میان مدت فروبنشیند.» این فعال محیط زیست، بیان داشت: «آب‌هایی که به صورت باران و نزولات آسمانی باریده‌اند در بین ذرات خاک به سمت عمق زمین حرکت کرده و سفره‌های آب زیرزمینی را تشکیل می‌دهند. این آب‌ها با تجمع در این قسمت از زمین، به مانند ستون سطح بالایی خاک را نگهداری می‌کند. اگر ما به مانند بسیاری از نقاط کشور از این آب در منطقه پاسارگاد بهره‌برداری کنیم با کمال تاسف، دشت فرونشسته و دو عارضه فرونشست و فروچاله را به دنبال خواهد داشت.»
> محوطه پاسارگاد
ارتباطی به کشاورزی مردم منطقه ندارد
یک نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی هم گفت: «تخت‌جمشید نماد ملی و یک میراث گرانبهاست و نباید تخریب و تحقیرش کنیم». علی اکبری در گفت‌وگو با ایلنا، درباره اظهارات اعضای هیئت دولت هنگام بازدید از تخت جمشید گفت: «حرف‌هایی که گفته شد جای نقد دارد؛ چراکه تخت جمشید نماد هنر، مهندسی و معماری است و بیش از ۲۵ قرن دوام آورده است.» نماینده شیراز در مجلس دهم تاکید کرد: «تخت‌جمشید باعث عبرت نیست، بلکه یک شاهکار و میراث ملی است و ما نباید تخریب و تحقیرش کنیم.
من نمی‌دانم در چه شرایطی آن سخنان گفته شد اما به اعتقاد من خیلی زیبنده نبود؛ ما باید بیشتر از آنکه به معایب توجه کنیم، به حاصل دانش، معماری، مهندسی و ابزارهایی که آن زمان تخت جمشید با آن‌ها بنا شد توجه داشته باشیم، بنایی که شاید بخشی از آن هنوز کشف نشده است و باز هم تاکید می‌کنم این مجموعه میراث ملی ماست و در دنیا قابل احترام است.» اکبری در مورد سخنان وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مبنی بر اینکه حریم پاسارگاد مانع کشاورزی مردم در
منطقه شده است، عنوان کرد: «به هیچ وجه چنین حرفی درست نیست، این ۲ مسئله حریم‌شان با یکدیگر فرق می‌کند، محوطه پاسارگاد محل کشاورزی نیست و به اعتقاد من اصلاً آن‌گونه که می‌گویند نیست.» وی ادامه داد: «بله؛ اساساً این منطقه کشاورزی است و معاش مردم از طریق دامداری و کشاورزی می‌گذرد اما به اعتقاد من ارتباطی به اینکه مردم پاسارگاد به‌دلیل مقبره کوروش نمی‌توانند کشاورزی کنند، ندارد.» این نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی یادآور شد: «چند سالی است روز کوروش مردم به مقبره می‌آیند که باعث اعمال محدودیت‌هایی برای ساکنین آنجا شده است که این هم راه‌حل‌هایی دارد، موافقان و مخالفان بنشینند و با یکدیگر صحبت کنند، اما نمی‌شود راه را روی مردم ببندیم و بگوییم کشاورزی مردم مانده است این حرف‌ها به اعتقاد من کارشناسی نیست.»
> هشدار درباره عواقب دست‌کاری
در حریم پاسارگاد
از سوی دیگر شهرام زارع، باستان‌شناس و سردبیر مجله «باستان‌پژوهی» - در ارتباط با آثار مخرب برخی فعالیت‌های کشاورزی در دشت‌های پاسارگاد و مرودشت و اظهارنظر وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی درباره مشکلات کشاورزان به خاطر حریم مقبره کوروش و قوانین میراث فرهنگی، به ایسنا گفت: «در دهه‌های گذشته فعالیت‌ها و اتفاقات بسیاری که تناسبی با ذات محیط‌زیست فلات ایران ندارد، نه فقط در استان فارس که در بیشتر مناطق فلات ایران رخ داده که شامل برداشت بی‌رویه آب از سفره‌های زیرزمینی و فرونشست زمین است و مشکلاتی جدی برای محوطه‌های تاریخی نیز به وجود آورده است. وقتی وزیر تازه منصوب‌شده میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی عواقب اظهارنظرهای خود در اولین بازدیدها از میراث جهانی ایران را در نظر نمی‌گیرد، قطعاً نگرانی‌های اهالی این حوزه بیشتر میشود.» او افزود: «البته منظور ایشان به‌درستی مشخص نیست که آیا کشاورزی در عرصه و حریم محوطه پاسارگاد مدنظر بوده یا خارج از آن. اگر منظورشان کشاورزی در خارج از حریم و عرصه بوده باشد که موضوع آن به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ارتباطی پیدا نمی‌کند. اگر هم منظورشان در حریم و عرصه بوده که بهتر است مدیر محوطه میراث جهانی پاسارگاد درباره آن صحبت کند. اما آنچه نگرانی را تشدید کرده استفاده وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از تعبیر «انقباض حریم» است که به لحاظ حقوقی و علمی، می‌تواند ابعاد نگران‌کننده‌ای داشته باشد. » زارع با اشاره به برخی اظهارنظرهای پیش‌تر مطرح‌شده، اظهار کرد: «مجموع آن‌ها نشان می‌دهد سال‌های آرامی پیش‌رو نخواهیم داشت و اهالی میراث فرهنگی باید با دقت بیشتری مسائل این حوزه را رصد کنند. اینکه میراث فرهنگی مدتی به اشتباه زیرمجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد
بوده و آقای ضرغامی هم گفته‌اند مدتی در این وزارتخانه مسئولیت داشتند دلیل بر آگاهی از میراث فرهنگی نمی‌شود؛ دو حوزه «فرهنگ» و «میراث فرهنگی» تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند که برای مدیران ما به درستی فهم نشده و با یکدیگر خلط شده است. » این باستان‌شناس درباره اینکه با توجه به اظهارنظر مطرح‌شده درباره انقباض حریم پاسارگاد، آیا می‌توان به‌راحتی حریم میراث جهانی را تحت تاثیر قرار داد و منقبض کرد؟ گفت: «این اظهارنظر به معنی تعرض به نظام علمی و حقوقی محوطه میراث جهانی پاسارگاد است و باعث به‌هم‌خوردن نظم میشود. بعلاوه، نمی‌توان بدون اجازه
کمیته حرائم ملّی و کمیته میراث جهانی یونسکو در عرصه و حریم پاسارگاد دست برد و مثلاً درصدی از ۱۴۰۰ هکتار عرصه آن را بذل و بخشش کرد. این کار صراحتاً به معنی تخریب آگاهانه میراث ملّی و جهانی است و یکی از پیامدهای آن خروج از فهرست میراث جهانی یا قرار گرفتن ذیل میراث درخطر جهانی می‌تواند باشد. پیامدهای بسیار نامطلوبی هم در گردشگری خواهد داشت.» او این تهدید را درباره میراث ملّی، بزرگ‌تر و جدی‌تر دانست و افزود: «در سال‌های گذشته و در زمان روسای پیشین شاهد بودیم که اظهارنظرهایی از سوی برخی مسئولان سازمان وقت میراث فرهنگی و گردشگری همچون آقای بقایی مطرح می‌شد که ریشه در ناآگاهی داشت و همچنین بی‌تاثیر از منافع افردی که در افکار و اذهان روسا اثر می‌گذاشتند، نبود. به واسطه همان نگرش‌ها و اظهارنظرها اکنون آمار بزرگی از تخریب و تسطیح محوطه‌های باستانی و آثار تاریخی وجود دارد. بسیاری از محوطه‌ها و آثاری که حتی برخی از آن‌ها در فهرست میراث ملّی ثبت بودند، مثلاً در همان مرودشت یا دشت شوشان در خوزستان و جاهای دیگر به کلی تخریب شده‌اند. این اتفاق‌ها رخ نمی‌دهد مگر در شرایطی که حساسیت و پیگیری از طرف مقامات مسئول وزارت میراث فرهنگی، مقامات قضائی و مدیران کشور نباشد.» زارع با اشاره به نگرانی‌هایی که از تفکر «انقباض حرایم میراث تاریخی» ناشی شده است، گفت: «محوطه‌ها و آثاری که در فهرست میراث جهانی ثبت نشده‌اند و فقط در فهرست میراث ملّی ثبت شده‌اند، حتی با وجود ابلاغ عرصه و حریم، مثلاً محوطه ارگان/ارجان در بهبهان، در معرض چنین خطراتی قرار دارند. در مورد محوطه‌های میراث جهانی دست‌کم پایگاه‌هایی وجود دارند که پیگیری و اطلاع‌رسانی نصفه و نیمه‌ای انجام می‌دهند و افکار عمومی هم نسبت به آن‌ها حساسیت بیشتری دارد که تا حدی باعث صیانت میشود، هرچند بیشتر این آثار در جایگاه واقعی خود قرار ندارند، اما درباره آثار ملّی این نگرانی بیشتر است، حتی این نگرانی برای آثاری که هنوز در فهرست میراث ملّی ثبت نشده‌اند و یا واجد شرایط ثبت ملّی شناخته نمی‌شوند بزرگ‌تر است و به سادگی مورد تعرض، تجاوز و تخریب قرار می‌گیرند. بنابراین از وزیر میراث فرهنگی انتظار می‌رود در درجه اول مدافع مصالح و منافع میراث فرهنگی کشور باشد و به اساسنامه وزارتخانه میراث فرهنگی متعهد بماند.»
> واکنش کاربران
اما این ماجرا واکنش کاربران شبکه‌های اجتماعی را نیز در پی داشته است.
یکی از کاربران در این باره نوشته است: «مگه دیگه کشور آب هم داره که به مقبره کوروش گیر دادی».
کاربر دیگری گفته است: «اینم خوب بهونه‌ایه برای خراب کردن این مقبره».
دیگری نوشت: «نیازی به چاه نیست همین چاه‌های بی‌رویه بود که منابع زیرزمینی نابود شد».
کاربران دیگر نوشته اند: «کشاورزی با کدوم آب؟ کی گفته ما باید همه جا کشت کنیم؟»، «تمام ایران رو کویر کردین حالا گیر دادین به اون چند هکتار که همه هویت ما ایرانیهاست. کسی حق نداره اونجارو تغییر بده»، «یعنی اون یه ذره جا مانع کشاورزی اهالی پاسارگاد شده؟ چطور از قدیم این مشکلو نداشتن ولی یهو مشکل دار شدن؟!»، «مدیریت جهانی شما باعث شده همه رودخانه‌ها و دریاچه‌ها خشک بشن»، «بیا به داد کشاورزی شمال کشور برس که برخی‌ها دارند ویلا و کاخ می‌سازند».
سایر اخبار این روزنامه
نگران تصمیمات مدیران میانی دولت هستم
به دعاوی حقوقی ورزشی به صورت تخصصی رسیدگی خواهد شد
عقب نشینی ضرغامی با یک حربه قدیمی
زنگ خطر تقلید از « بازی مرکب»
آرامسایشگاه!
نگاهی به سالمند آزاری
برگریزان سرخ در ریاض!
تجربه شکست عربستان در آبهای ژرف
محاکمه روحانی شرط لازمِ محکومیت سیف و عراقچی
آیا واشنگتن و لندن در مهار چین موفق خواهند شد؟
سیاست گیج کننده؟!
محاکمه روحانی شرط لازمِ محکومیت سیف و عراقچی
