روزنامه ابتکار
1400/07/29
چرا سریال‌هایی با محتوای خشونت‌آمیز مورد استقبال قرار می‌گیرد؟ خون، کلید واژه موفقیت آثار تصویری!
گروه فرهنگ و هنر – این روزها سریال «بازی مرکب» به پربیننده‌ترین سریال نتفیلیکس تبدیل شده، سریالی که مملو است از خشونت عریان. شاید بتوانیم بگوییم این خشونت یکی از عوامل موفقیت و دیده شدن این سریال بود. در شبکه نمایش خانگی نیز که این روزها روی غلتک سریال‌سازی افتاده، هجم بسیار زیادی از سریال‌ها به محتوای خشونت‌آمیز اختصاص پیدا کرده است. اما دلیل استقبال از این همه خشونت چیست؟این روزها سریال دیدن به یکی از تفریحات رایج بین از جوانان و نوجوانان تبدیل شده و درصد قابل توجهی از این قشر، ساعات زیادی از وقت‌شان را به تماشای سریال‌ها می‌گذرانند. پلتفرم‌های گوناگون در شبکه نمایش خانگی هم با توجه به این استقبال بر حجم سریال‌های تولیدی خود اضافه کرده‌اند و هر روز خبری از یک سریال تازه منتشر میشود. اما در بین اکثر سریال‌های محبوب «خشونت» به نوعی کلیدواژه اصلی است، حالا در برخی از آثار بیشتر و در برخی دیگر کمتر.
یک زمان تولید آثار کمدی روی بورس بود و حالا تولید آثاری با محتوای خشونت‌آمیز. پخش سریال‌هایی مانند «زخم کاری»، «قورباغه» و «می‌خواهم زنده بمانم»، مدتی است که در شبکه نمایش خانگی تمام شده و حالا جای خود را به مجموعه‌‌هایی چون «میدان سرخ»، «حرفه‌ای» و «خسوف» داده است. سریال‌هایی که همگی به نوعی بر محور خشونت می‌چرخند. قطعا استقبال مردم از چنین سریال‌هایی دلیل ساخت دوباره و دوباره تولیداتی بر مبنای خشونت است. اما چرا جامعه به چنین سمتی سوق پیدا کرده است؟ بابک عشرتی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران درباره اینکه چرا خشونت در سریال‌های امروز تلویزیون حرف اول را می‌زند و می‌بینیم این تم با استقبال زیادی هم از سوی مخاطبان مواجه میشود؟ اینگونه بیان کرد: قطعاً خشونت اتفاق خوبی نیست و من فکر می‌کنم ما کم‌کاری می‌کنیم؛ به عنوان مثال بالاخره با شیوه‌ای که جامعه می‌پسندد، آموزش و روش درست‌مان را ارائه نمی‌دهیم، در نتیجه خلاءهایی هم که به وجود می‌آید اساسا زمینه را فراهم می‌کند تا مردم جامعه به سمت خشونت گرایش پیدا کنند.
وی سپس تاکید کرد: بهتر بود ما کاری می‌کردیم که این اتفاق نمی‌افتاد، قطعاً یک فیلمساز بازار کار خودش را دارد و به هرحال مردم هم مشکلات و نیازهای خودشان را دارند. در این میان فردی برنده است که بتواند در جامعه خوب کار کند و نیازها را پیدا کند.
این پژوهشگر پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی همچنین مطرح کرد: اینکه چرا مردم این روزها بیش از گذشته به خشونت روی آورده‌اند نه تنها در کشور ما بلکه در همه جای دنیا اینگونه شده که مردم امیدی ندارند و شاید بخشی از این ناامیدی به خاطر کرونا باشد که فشار زیادی به مردم وارد کرده است. همچنین مسائل اجتماعی، اقتصادی، جنگ‌ها و کشت و کشتار‌هایی که به صورت‌های مختلف در دنیا اتفاق می‌افتد خود به خود موجب خشونت شده و مردم هم قطعا از این مسائل لذتی نمی‌برند.
او در ادامه به سریال کره ای «بازی مرکب» اشاره کرد و گفت: به عنوان مثال همین سریال «بازی مرکب» گویا در همه دنیا سر و صدا کرده و فروش خیلی بالایی هم دارد؛ البته من سریال را ندیدم اما تعریفش را خیلی شنیدم و می‌دانم که خیلی طرفدار دارد؛ بنابراین می‌توان گفت تِم خشونت مختص ایران نیست و در همه دنیا این اتفاق می‌افتد و انگار همه دنیا به این سمت رفته‌اند.
عشرتی خاطرنشان کرد: به طور کلی برخوردهای اجتماعی، جنگ‌ها، نابرابری‌هایی که در دنیا وجود دارد و همچنین پاسخگو نبودن حکومت‌ها و ... سرجمع خودش یک خشم فرو خورده‌ای را در مردم به وجود می‌آورد که باعث میشود به نوعی آدم‌ها با سریال‌هایی که با خشونت همراه است، همذات پنداری کنند و انگار خودشان را در سریال‌ها می‌بینند، به همین خاطر فروش اینگونه آثار هم به سرعت بالا می‌رود و مردم هم استقبال می‌کنند.
عشرتی در پاسخ به این پرسش که آیا بینندگان فیلم‌ها و سریال‌ها خشونت را می‌طلبند که باعث میشود سازندگان به این سمت بروند و یا خود سازندگان ذائقه مردم را به سمت خشونت سوق داده‌اند؟ خاطرنشان کرد: این طور فکر کنیم بهتر است که بالاخره در هر شرایطی بازاری به وجود می‌آید و آنهایی که در رشته خودشان حواسشان هست می‌دانند چطور از موضوعات استفاده کنند. مثلاً اگر شما یک کارگردان بودید، مسلماً یک روان‌سنجی از جامعه انجام می‌دادید که چه فیلم یا سریالی بسازید فروش بهتری خواهد داشت و بعد هم آن کار را انجام می‌دادید. به نظر من نمی‌توان گفت لزوماً سازندگان فیلم‌ها ذائقه مردم را تغییر داده‌اند؛ چرا که شاید بازار اینگونه می‌خواهد و آنها به بازار نگاه می‌کنند و کار می‌کنند که اتفاقا به دست آوردن ذائقه مردم در این شرایط خیلی هم کار سختی نیست.
این پزشک متخصص در حوزه اجتماعی و خانواده در پایان درباره اینکه آیا راهکاری برای رفع خشونت در جامعه و عادت نکردن مخاطب به تماشای فیلم و سریال‌های خشن دارید؟ گفت: راستش من در حوزه راهکار وارد نیستم و باید این موضوع توسط روانشناسان حوزه اجتماعی بررسی شود و آنها باید پاسخگو باشند که چطور می‌توان خشونت را از مردم دور کرد.
از سوی دیگر علی حیدری، جامعه‌شناس فرهنگی، آسیب‌شناس اجتماعی و استاد دانشگاه، درباره تاثیر نمایش خشونت در شبکه نمایش خانگی گفت: نه تنها خشونت بلکه سیاه‌نمایی و نگاهی که منجر به افسرده شدن مخاطب میشود، میان قشری از فیلمسازان و سریال‌سازهای ما وجود دارد و چنین فضایی را در حوزه‌های متفاوتی چون سینما، تئاتر، تلویزیون، نمایش خانگی و... درحال مشاهده هستیم که البته غیر از خشونت، به مسائل دیگری هم می‌پردازند که باعث میشود مخاطب وقتی از صندلی سینما یا از پای تلویزیون خانه خود بلند شود احساس می‌کند غمی به غم‌هایش اضافه شده است هرچند که کسی منکر ساخت آثار در ژانرهای مختلف و حتی ژانر ترس و خشونت نیست اما تعادل و میانه‌روی در هر چیزی شرط عقلانی و منطقی است و نباید «خشونت» محتوای همه سریال‌های ما را تشکیل دهد.
او افزود: اگر قرار باشد در سینما یا شبکه نمایش خانگی به موضوع خشونت پرداخته شود باید تحقیق گسترده‌ای در حوزه جامعه‌شناسی، روانشناسی و جرم‌شناسی صورت گیرد درحالی که اکثر فیلمسازان ما چنین سوادی را ندارند و صحنه‌های خشونت آمیز را به هر شیوه‌ای که خودشان دوست دارند نشان می‌دهند و زمانی که خشونت در ژانر مخصوص خود به کار نر‌ود بر مردم و سطح جامعه تاثیر منفی می‌گذارد چون خشونتی که در ژانر مخصوص خودش به تصویر کشیده شود باعث بحران روانی در مخاطب نمی‌شود.
حیدری در انتقاد از عدم تعیین محدودیت سنی در برخی فیلم‌ها سریال‌ها بیان کرد: بحث رده‌بندی سنی سال‌هاست که در کشور ما مطرح میشود اما هیچ وقت به نتیجه نرسیده است گرچه توجه به این نکته در سال‌های اخیر افزایش پیدا کرده است اما مطمئن هستیم که واقعا بچه‌های کمتر از سن تعیین شده آن را نخواهند دید؟ متاسفانه جامعه ما برای چنین تفکیک سنی اصلا آمادگی ذهنی ندارد و مردم ما عادت دارند خانوادگی و همه کنار هم فیلم و سریال نگاه کنند.
این جامعه‌شناس فرهنگی در پایان گفت: اگر کودک زیر 18 سال با چنین پمپاژهای خشونت در تولیدات شبکه نمایش خانگی مواجه شود در زیست فردی او تاثیرات مخربی خواهد داشت و قطعا در روند رشد و رفتار آینده نوجوان تاثیر خواهد گذاشت و از آنجایی که رده‌بندی سنی درستی هم در سریال‌ها و فیلم‌ها لحاظ نمی‌شود، خانواده‌ها باید خودشان دقت کافی داشته باشند و اجازه ندهند فرزندان‌شان چنین آثاری را تماشا کنند ضمن اینکه دیدن این حجم از خشونت برای مردمی که این روزها نیاز به آرامش دارند هم مناسب نیست.
سایر اخبار این روزنامه
چرا سریال‌هایی با محتوای خشونت‌آمیز مورد استقبال قرار می‌گیرد؟
خون، کلید واژه موفقیت آثار تصویری!
علیرضا صدقی
سیاست در سنجه اقدام
بنی‌گانتز خواستار افزایش بودجه دفاعی شد
تدارک گسترده رژیم صهیونیستی برای مقابله با ایران
اعلام شرایط دور جدید ثبت‌نام مسکن
روز شانس خانه‌اولی‌ها؟
پای برجام پلاس به میان خواهد آمد؟
دو سناریو برای نجات برجام
تصمیم تازه دولت بایدن زمینه‌ساز احیای مذاکرات برجامی خواهد شد؟
ریل‌گذاری ایران برای آغاز مذاکرات جدی و عملی
ساماندهی بازار سرمایه امکان‌پذیر است؟
فراموشی بورس بی‌جان
آیت الله جنتی:
حل مشکلات بین ایران وعربستان اقدام مهمی است
مدیرکل آژانس اتمی:
طی چند روز آینده به تهران می‌روم
ایستگاه پایانی سوء تفاهم در روابط تهران و باکو
در نشست بررسی تحولات قفقاز مطرح شد
سران منطقه قفقاز و ترکیه حواسشان جمع باشد در زمین آمریکا و اسرائیل بازی نکنند
فایننشال تایمز:
مقتدی صدر چگونه عراق را در مشت خود گرفت؟
جزئیات برگزاری مراسم نماز جمعه تهران این هفته
حاج علی اکبری خطیب نماز جمعه تهران بعد از وقفه بیست ماهه
