پيام همسايگان به طالبان؛ «تشكيل دولت فراگير»

آرمان ملی: افغانستان با شرایط نه چندان خوشایندی روبه‌رو است چنانکه امروز به لحاظ امنیتی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی این کشور با مشکلات عدیده‌ای دست و پنجه نرم می‌کند و همین مساله باعث شده با وجود استقرار دولت طالبان؛ افغانستان هنوز رنگ آرامش را نبیند. به همین دلیل کشورهای همسایه افغانستان روز گذشته در تهران دومین نشست را برای یافتن راه‌حلی برای برون رفت این کشور از بحران فعلی برگزار کردند که در این نشست همه کشورها جملگی به روی کارآمدن دولتی فراگیر در افغانستان تاکید کردند و مقرر شد نشست سوم در سال 2022 برگزار گردد.   نشست تهران  پس از طی روزها و گمانه‌زنی‌ها پیرامون نشست وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان، دومین دور  این نشست با محوریت حل و فصل بحران افغانستان روز گذشته با مشارکت محمد مخبر، معاون اول رئیس جمهور، حسین امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه ایران و وزرای امور خارجه ازبکستان، چین، ترکمنستان، تاجیکستان و پاکستان، وزیر امور خارجه روسیه و آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل در مقر وزارت امور خارجه کشورمان برگزار شد. در این نشست وزرای امور خارجه کشورهای همسایه افغانستان بر اهمیت شنیدن صدا و خواسته مردم افغانستان از سوی جامعه بین‌المللی تاکید کردند و خواستار این شدند که گروه حاکم بر افغانستان به تعهدات خود در مقابل خواسته‌های مردم افغانستان و انتظارات جامعه بین الملل عمل کرده و آن ها همچنین بر اهمیت تشکیل دولت فراگیر در این کشور با مشارکت و حضور گروه‌های مختلف افغانستانی تاکید کردند. در این نشست ابتدا محمد مخبر معاون اول رئیس جمهور به سخنرانی پرداخت و با تاکید بر اینکه امنیت و ثبات همسایگان افعانستان با امنیت افعانستان به هم پیوسته است، گفت: بعید است بتوان خانواده‌ای را در افغانستان یافت که عزیزانی را در تحولات خونین این کشور از دست نداده باشند. ما یاد شهدای افغانستان و نمازگزاران شهید در قندهار و قندوز را گرامی می‌داریم. وی افزود: سقوط دولت پیشین در افغانستان در کمتر از دو هفته نشان داد آمریکا در ایجاد ساختارهای دولتی با فرهنگ و محیط اجتماعی افغانستان بیگانه بوده است. در پی سحنرانی مخبر آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل نیز که به صورت ویدئو کنفرانسی در نشست حاضر بود در اظهاراتی هشدار داد که افغانستان با یک «بحران فزاینده انسانی» مواجه است که نیاز به اقدام فوری دارد. وی از تعامل سازمان ملل با طالبان برای رساندن کمک‌های بشردوستانه به مردم افغانستان خبر داد.  همچنین نسبت به موارد نقض حقوق بشر و حملات در افغانستان از زمان تسلط طالبان بر این کشور به شدت ابراز نگرانی کرد و خواستار تلاش برای مبارزه با تروریسم و قاچاق مواد مخدر در افغانستان شد. پس از وی وانگ‌یی وزیر خارجه چین بیان کرد: تاکنون در این اجلاس در مسیر خوبی حرکت کرده‌ایم و امیدواریم که همگی بتوانیم به تحقق صلح و آرامش در افغانستان کمک کنیم. سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه نیز با بیان اینکه از تشکیل دولت فراگیر در افغانستان حمایت می‌کنیم و شهروندان افغانستانی باید بدانند حقوق آنها عملی و اجرایی می‌شود، اظهار کرد: وضعیت فعلی افغانستان نتیجه حضور نظامی چندین ساله آمریکا در این کشور است. لاوروف ضمن حمایت از ایجاد صلح و ثبات در افغانستان گفت: این کشور باید از صفر شروع و خرابی‌ها را جبران کند. پس از وی نیز وزرای خارجه سایر کشورها از جمله پاکستان به صحبت پرداختند و در نهایت بیانیه پایانی در نشست تهران صادر شد.    نگرانی‌هایمان را بیان کردیم وزیر امور خارجه کشورمان درباره افغانستان اظهار داشت: نفس برگزاری نشست همسایگان افغانستان با حضور فیزیکی چهار وزیر و دو وزیر به طور مجازی پیام دارد. هدف پیدا کردن راه‌حل سیاسی است و تاکید داشتیم که باید دولت فراگیر با مشارکت همه اقوام تشکیل شود و اینکه همه کشورهای همسایه برای رسیدن به دولت و حکومت فراگیر و همه طرف‌ها را تشویق کنند. حسین امیرعبداللهیان گفت: ما نگرانی‌های مشترک از رعایت حقوق بشر، وضعیت زنان، گسترش تروریسم و داعش، تشدید فقر و امنیت مرزها و موج آوارگان داریم. همه باید کمک کنیم که دیگر اقوام توسط هیات حاکمه سهیم شوند تا همه با هم از این مرحله سخت عبور کنند. وی در این خصوص که طالبان باید برای حفظ امنیت مردم و مرزها تضمین دهد بیان کرد:  ما با همه طرف‌های افغان در تماس هستیم و در سطح امنیتی با هیات حاکمه تماس داریم و سفیر ایران بنا به دعوتی که از او کردند با سرپرست هیات حاکمه سرپرستی افغانستان دیدار کرده است. نگرانی‌هایمان درباره امنیت مرزها و امنیت ملی مان را بیان کردیم و آنها را توجه دادیم که اقدامات تروریستی نباید باعث به مخاطره افتادن امنیت همسایگان شود. امیر عبداللهیان اظهار کرد: فرمت نشست مسکو با حضور کشورهای ویژه در منطقه هفته گذشته انجام شد و از ایران نماینده ویژه ایران در امور افغانستان و مدیرکل وزارت خارجه حضور داشتند. ما از هر فرصتی که به برطرف شدن نگرانی‌های امنیتی در منطقه منجر شود استقبال می‌کنیم.  وی افزود: ما تمام گذرگاه‌های مرزی را باز نگه داشتیم که کمک‌ها تبادل شود تا مردم دچار کمبود مواد غذایی و نیازهای بهداشتی نشوند. در بخش امنیت مشورت‌های لازم را در مبارزه با تروریسم و داعش داشته و خواهیم داشت. باید بپذیریم طالبان هیات حاکمه سرپرستی در این کشور است و در کل سعی داریم آنها را به سمت تشکیل دولت فراگیر تشویق کنیم.   بیانیه مشترک  وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان+روسیه از وضعیت پیچیده نظامی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و بشردوستانه در افغانستان نگرانی عمیق خود را ابراز کردند. در مفاد بیانیه مشترک وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان + روسیه آمده است: حمایت مستمر و واقع بینانه از حل و فصل اختلافات به وسیله گفت و گو و مذاکره میان طرف‌های مربوطه برای دستیابی به مصالحه ملی، راه‌حل سیاسی پایدار و تشکیل دولت فراگیر. درخواست از طرف‌های افغان در راستای اجرای سیاست‌های داخلی و خارجی متواضعانه و محتاطانه، در جهت بازگرداندن هرچه سریعتر نظم به جامعه،  تحقق  بخشیدن به عملکرد مؤثر ادارات دولتی، ارائه خدمات عمومی اولیه به مردم، اقدام در جهت بهبود معیشت مردم و صیانت از حقوق اساسی افراد از جمله گروه‌های قومی، زنان و کودکان در افغانستان؛ توجه به ضمانت‌ها و تعهدات طرف‌های مسئول ذیربط افغان به جامعه بین‌المللی بدین ترتیب که قلمرو افغانستان هیچ گونه تهدیدی برای کشورهای همسایه ایجاد نخواهد کرد و توسط گروه‌های جنایتکار، تروریستی و جدایی‌طلب استفاده نخواهد شد و ابراز امیدواری که به طور جدی روابط خود را با انواع گروه‌های تروریستی قطع کرده، به آنها حمله کند و آنها را به طور قاطع از بین ببرد. در بخشی از این بیانیه آمده است: درخواست از طرف‌های ذی‌ربط که به تمام مسئولیت‌های غیرقابل انکار خود پایبند باشند. رویکردی دوستانه در قبال کشورهای همسایه اتخاذ کنند و به اصول پذیرفته شده جهانی حقوق بین‌الملل و حقوق اساسی بشر احترام بگذارند و از امنیت و حقوق مشروع اتباع و مؤسسات خارجی در افغانستان حمایت کنند. تشویق طرف‌های ذی‌ربط افغان به رویارویی با تهدیدات و چالش‌های مختلف از جمله تروریسم، قاچاق مواد مخدر و قاچاق انسان، سرکوب جرایم سازمان‌یافته و سایر اعمال جنایتکارانه‌ای که از داخل افغانستان نشات می‌گیرد، در عین در نظر داشتن تهدیدات تروریسم و اثربخشی مبارزه با تروریسم در افغانستان و انجام مذاکرات دوجانبه یا  از طریق کانال‌های چندجانبه، به منظور برقراری امکان از سرگیری همکاری‌های مبارزه با تروریسم با افغانستان در زمان مقتضی. درخواست از طرف‌های ذیربط افغانستان و جامعه بین‌المللی برای رسیدگی به دلایل اصلی مهاجرت و آوارگی اجباری در افغانستان، پرهیز از هرگونه فعالیت بی‌ثبات کننده‌ای که وضعیت را بدتر می‌کند و همکاری برای یافتن راه‌حل دائمی برای وضعیت مستمر پناهندگان افغان.  درخواست از جامعه بین‌المللی و کشورهای کمک‌کننده به منظور فراهم آوردن حمایت‌های مالی مستمر، کافی و متناسب از کشورهای میزبان پناهندگان افغان، به‌ویژه جمهوری اسلامی ایران، جمهوری اسلامی پاکستان و سایر کشورهای همسایه افغانستان.  درخواست از جامعه بین‌المللی به منظور ارائه کمک‌های بشردوستانه فوری‌تر از جمله غذا، دارو، تجهیزات زمستانی و غیره برای جلوگیری از بحران انسانی و موج پناهجویان در افغانستان و جلوگیری از شوک جدید به کشورهای همسایه و جامعه بین‌المللی. همچنین وزرای امور خارجه موافقت خود را برای برگزاری دور سوم این نشست در سال ۲۰۲۲ اعلام کردند.