روایت فارین پالیسی ازتکرار ایده «اروپای دوم» روزنامه خراسان در دولت رئیسی

هفته گذشته علی باقری، معاون وزیر امور خارجه ایران برای رایزنی جهت از سرگیری مذاکرات احیای برجام در وین راهی بروکسل شد. او که به قصد دیدار با مقامات اروپایی عازم این سفر شده بود، به رغم تمایل به دیدار با مقامات تروئیکای اروپایی عضو برجام، تنها با انریکه مورا، قائم مقام مسئول روابط خارجی اتحادیه اروپا، به رایزنی پرداخت. با این حال در این سفر او با مقامات دستگاه دیپلماسی بلژیک نیز نشست‌هایی را برگزار و به تبادل نظر با آن ها پرداخت. از نگاه برخی تحلیلگران دیدار او با مقامات بلژیکی می تواند نشانه‌ای بر تغییر رویکرد در دستگاه سیاست خارجی جمهوری اسلامی باشد. به نوشته اکوایران،  محمود جوادی، پژوهشگر حوزه روابط بین الملل در دانشگاه اروپایی فلورانس، با انتشار یادداشتی با عنوان «استراتژی جدید و نوظهور «اروپای دوم» ایران ممکن است ناکام بماند» در نشریه فارین پالیسی، سیاست اروپایی جدید دولت که آن را استراتژی «اروپای دوم» نامیده است  بررسی کرد و در بخش هایی از این یادداشت نوشت: به نظر می رسد که دولت رئیسی، با این تصور که سیاست اروپایی دولت روحانی شکست خورده، در حال حرکت به سوی رویکردی متفاوت هستند. دولت جدید ایران با سوءظن عمیقی به سه قدرت اروپایی آلمان، فرانسه و بریتانیا نگاه می کند و تصمیم گرفته این ایده را دنبال کند که «اروپا فقط تروئیکا نیست»؛ که اشاره به سیاستی دارد که به عنوان «اروپای دوم» شناخته می شود. این سیاست اولین بار در بحبوحه مذاکرات هسته ای در اردیبهشت 1393 در کتابی 258 صفحه ای توسط گروهی از اندیشمندان نزدیک به اردوگاه محافظه کار که نسبت به آینده مذاکرات هسته ای بدبین بودند، بیان شد.{اشاره نویسنده به شماره اول نشریه خراسان دیپلماتیک است }نویسنده می افزاید :  این متن شکنندگی توافق احتمالی بین ایران و قدرت‌های بزرگ را پیش‌فرض می‌گرفت و از این رو از دولت روحانی می‌خواست که پلن B را برای سیاست آینده ایران در قبال اروپا ارائه کند. این پلن B، «سیاست اروپای دوم» نام داشت  . این طرح بیش از این که یک برنامه اقدام مشخصی را ارائه کند، مشتمل بر مجموعه ای از پیشنهادها بود نظیر حساب باز کردن روی وضعیت «تجزیه شده» اتحادیه اروپا و اختلافات داخلی بر سر سیاست اروپا در قبال ایران برای ایجاد روابط اقتصادی و سیاسی با کشورهای کلیدی اروپایی خارج از تروئیکای فوق الذکر – یعنی ایتالیا، اتریش، نروژ، اسپانیا، سوئد، سوئیس و بلژیک – که به زعم نویسندگان و معماران این سیاست، می‌توانند با منافع ایران همسو باشند. ایده اروپای دوم ؛اولین بار در خراسان نویسنده مقاله فارین پالیسی می افزاید: ایده اروپای دوم در صفحات روزنامه خراسان که سردبیر وقت آن محمدسعید احدیان اکنون دستیار سیاسی محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی است، وارد فضای عمومی شد. نویسنده با اشاره به حضور یک‌ساله امیرعبداللهیان در سمت مشاور امور بین الملل قالیباف در مجلس می افزاید : این فرصت باعث شد تا این ایده را با وزیر امور خارجه فعلی مطرح کنند و از آن جایی که تیم سیاست خارجی روحانی در آن زمان مشغول تمرکز بر رکن سوم سیاست ایران در اروپا بود، حامیان رویکرد اروپای دوم از این فرصت استفاده کردند و دستور کار خود را پیش بردند.خراسان ایده ای را که برای اولین بار در سال 1393 مطرح شده بود، بار دیگر طی یک سرمقاله مفصل ارائه کرد و از دولت روحانی خواست در بحبوحه همه گیری کووید-19 در اروپا و ایران، به برخی از کشورهای کلیدی اروپایی نزدیک شود. این مقاله به نقل از خبرگزاری پان عربی درباره چگونگی کمک روسیه به کشورهای اروپایی که به شدت تحت تاثیر این همه گیری قرار گرفته بودند، از آن به عنوان راهی برای گسترش نفوذ در این مناطق یاد کرد. این سرمقاله پیشنهاد می کرد ظریف نیز باید به همین ترتیب از بحران کووید-19 در کشورهای اروپایی مانند اسپانیا، ایتالیا، هلند، بلژیک و غیره که «اروپای دوم» نامیده می‌شوند، برای ابراز همدردی و ارائه حمایت های پزشکی مورد نیاز با هدف بهره مندی از مزایای روابط بهتر با برخی کشورهای اروپایی در آینده،  بهره ببرد... فارین پالیسی البته چشم انداز موفقیت این ایده در شرایط فعلی را چندان امیدوار کننده نمی داند و می افزاید : اگرچه دیدگاه‌های اختلاف نظر در میان کشورهای اروپایی ممکن است به حدی از تجارت و مبادله با ایران  منجر شود، اما نشانه ای مبنی بر موفقیت آن و تحقق ایده اروپای دوم وجود ندارد.