بوي بـاران، بوي مـازوت...

آرمان ملی: ظاهرا بارش باران، مسئولان را بر آن داشت، وعده چند هفته گذشته خود را مبنی بر عدم استفاده از مازوت در هر شرایطی فراموش کنند و روز گذشته استفاده از سوخت مازوت در سه نیروگاه کشور تایید شد! درحالی‌که در روز 28 مهر امسال،  نیروگاه تبریز از مازوت استفاده می‌کرد، روز گذشته، معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست مازوت‌سوزی در شهرهایی مانند تبریز، مشهد و همدان را تایید کرد و شروع زودهنگام از سوخت مازوت آن هم در شرایطی که کشور با کمبود انرژی برق و گاز در فصل سرد مواجه است، نوید یک زمستان با هوای آلوده را می‌دهد. تقریبا چهارروز پیش بود که مه‌دود شدید در آسمان تهران پرده از شبیخون مازوت به پایتخت برداشت. شاخص لحظه‌ای کیفیت هوای شهرتهران در آن روز به ۱۴۰واحد رسید!. اما برخی از مسئولان، تقصیر را به گردن خودروهای دودزا و موتورسیکلت‌ها انداختند. این در حالی است که معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر ممنوعیت استفاده از این سوخت در شهرهای تهران، اصفهان و کرج، مصرف در این سه کلانشهر را تایید کرده است. آن‌طور که داریوش گل‌علیزاده گفته است: «در سال‌های گذشته در تهران، اصفهان و کرج به هیچ وجه از مازوت در نیروگاه‌ها استفاده نشد و آلودگی سال‌های گذشته در این شهرها ارتباطی به سوزاندن مازوت نداشت. مشعل مازوت‌سوز در واحدهای صنعتی این استان‌ها پلمب است و این واحدها امکان مصرف مازوت را ندارند اما در شهرهایی مانند تبریز، مشهد و همدان مازوت مصرف می‌شود و اگر این شهرها در شرایط اضطرار آلودگی هوا قرار بگیرند و شاخص کیفیت هوای آنها در وضعیت ناسالم باشد باید به استفاده از سوخت‌های پاک مانند سوخت‌های گازی و یا نفت و گاز با میزان سولفور مناسب سوق پیدا کنند.» اما در حالی گل علیزاده مصرف مازوت در تهران را در سال گذشته رد کرده است که سازمان محیط زیست نامه‌ای به دادستانی تهران درباره مازوت‌سوزی نیروگاه‌های تهران ارسال کرده بود. 
 دی‌ماه مرگبار 99 
چند روز پیش نیز، ناصر اسکندری معاون راهبردی تولید شرکت برق حرارتی گفت: «از ۱۲۳ نیروگاه در کشور تنها ۱۶ نیروگاه می توانند مازوت استفاده کنند که از این تعداد هم مخازن مازوت چهار نیروگاه پلمب شده است و در حال حاضر تنها ۱۲ نیروگاه امکان استفاده از مازوت را دارند.» با این حال سال 99 نیز بود که مازوت سوزی در نیروگاه‌های کشور، هوای کلانشهرهای کشور به شرایط بحرانی رسانید و در این شرایط مسئولان وزارت نیرو مصرف این ماده مخرب را در نیروگاه‌های برق تکذیب می‌کردند، تا اینکه عیسی کلانتری، رئیس وقت سازمان محیط زیست کشور، اعلام کرد که «قطعی برق از مصرف مازوت بهتر است!» در آذر 1399 شاخص دی‌اکسید گوگرد زیر 50 واحد بود و در بدترین حالت، در 10 دی ماه به 65 واحد افزایش یافت. در آن روزهای آلوده، مسئولان مصرف مازوت در کلانشهر تهران را تکذیب می‌کردند، اما دی ماه 99، آلوده‌ترین روزها را در یک دهه گذشته تجربه می‌کرد. شهر تهران، ۱۳ روز در وضعیت ناسالم و ۱۱ روز ناسالم برای گروه‌های حساس را ثبت و صدها نفر را به بیمارستان و چندین نفر را کام مرگ کشانید. در این شرایط عضو کمیسیون اقتصادی مجلس گفته است: «سالیانه ۳۰ هزار نفر بر اثر آلودگی هوا فوت می‌شوند در حالی که آمار کرونا پس از ۲ سال به این حدود رسیده است.»  این در حالی است که امسال گویا منابع تولید این نوع آلاینده زودتر از موعد دست به‌کار شده و به آسمان تهران حمله ناگهانی کرده‌اند. منبع اصلی انتشار اکسیدهای گوگرد در هوا استفاده از سوخت مازوت در نیروگاه‌ها و صنایع مستقر در اطراف تهران و نیز گازوئیل با استاندارد کمتر از یورو چهار است که اگر توسط خودروهای سنگین استفاده شود، نتیجه آن انتشار این آلاینده گازی در جو است. با وجود این با توجه به اینکه تغییر محسوسی در نوع سوخت مصرفی و الگوی حرکت خودروهای سنگین رخ نداده است، به‌نظر می‌رسد عامل اصلی افزایش یک‌باره مقادیر گاز دی‌اکسید گوگرد در آسمان تهران مازوت‌سوزی در نیروگاه‌ها و احتمالا برخی صنایع ریخته‌گری فعال در اطراف پایتخت باشد.