روزنامه ابتکار
1400/08/20
شورای درجه‌بندی سنی فیلم‌های سینمایی به طور کامل منحل میشود سردرگمی برای تماشای یک فیلم با خانواده
گروه فرهنگ و هنر – شاید در گذشته کسی چندان اهمیت نمی‌داد که یک فیلم را باید با خانواده دید یا خیز. شاید اصلا بسیاری نمی‌دانستند که یک فیلم برای چه گروه‌های سنی ممکن است آسیب‌زا باشد. البته در دنیا سالیان سال است که فیلم‌ها با ذکر درجه‌بندی سنی منتشر میشود. چند سال پیش نیز شورایی در کشور ما برای همین منظور آغاز به کار کرد اما حالا این شورا قرار است منحل شود.موضوع نامناسب بودن محتوای برخی فیلم‌هایی که در سینماها اکران می‌شوند، اتفاقی تازه نیست اما وقتی در نوروز سال 98 فیلم «رحمان 1400» اکران شد، جنجالی درباره اکران این فیلم و شوخی‌هایش به وجود آمد، این چنین شد که معاونت نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی از لزوم اجرای دستورالعمل رده‌بندی فیلم‌های سینمایی خبر داد.
21 شهریور سال 97، هم‌زمان با روز ملی سینما «دستورالعمل درجه‌بندی گروه سنی فیلم‌های سینمایی» ابلاغ شد و فیلم‌هایی که پروانه نمایش دریافت می‌کردند، در سالن‌های سینما پیش از شروع فیلم ملزم به درج درجه‌بندی سنی مشخص شده از سوی شورای پروانه نمایش در تبلیغات بودند. با این وجود اما این دستورالعمل چندان اجرا نمی‌شد، برای کسی هم اهمیت خاصی نداشت. خانواده‌ها هم اصولا به این رده‌بندی توجهی نمی‌کردند. در بسیاری از فیلم‌هایی که با عنوان فیلم کمدی در سینماها اکران می‌شدند، شوخی‌های بالای 18 سال دیده می‌شد و این در حالی بود که در موارد زیادی دیدن این فیلم‌ها در سینما، یک تفریح خانوادگی به حساب می‌آید! در همین راستا، در روزهای واپسین سال گذشته ابراهیم داروغه‌زاده، معاون وقت نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی در این‌باره گفته بود: «این کار از این پس با جدیت بیشتری اجرا میشود، چون سال ۹۷ بیشتر «توصیه» می‌کردیم ولی باید قواعدی را در سالن‌های سینما قرار دهیم تا سالن‌ها از این قانون تخطی نکنند و در سایت پیش‌خرید هم باید با دقت و به درستی اطلاع رسانی شود که حتی اگر بلیتی پیش‌خرید شد سینمادار ملزم به رعایت قانون باشد. در این راستا رسانه‌ها باید کمک کنند تا مردم آگاه شوند».
اما دقیقا یک روز قبل از صحبت‌های داروغه‌زاده فیلمی روی پرده رفت که تنها بعد از یک ماه اکران چنان جنجالی به پا کرد که به‌دنبال آن لزوم رده‌بندی سنی فیلم‌ها بار دیگر در صدر اخبار قرار گرفت. ماجرای توقف اکران «رحمان 1400» به دلیل مغایرت نسخه پخش‌شده در برخی سینماها با نسخه مجوز گرفته و وجود شوخی‌هایی که از آن با عنوان شوخی‌های جنسی یاد می‌شد سازمان سینمایی را بار دیگر بر اجرای این دستورالعملل مصمم کرد. همان موقع هم بسیاری از اهالی سینما از معایب و مزایای اجرای چنین طرحی سخن گفتند.
به نظر می‌رسید کم‌کم همه چیز بار دیگر به دست فراموشی سپرده شده باشد اما 4 شهریور سال 98، حسین انتظامی اسامی هیئت رده‌بندی سنی آثار سینمایی مرکب از ۳۰ شخصیت آشنا با فیلم و سینما در حوزه‌های فرهنگی، آموزشی، تربیتی، روانشناسی، جامعهشناسی و رسانه را معرفی کرد.
این شورای تازه تاسیس با عنوان «شورای رده بندی سنی فیلم‌های سینمایی» گرچه طرحی نو در دل خود داشت اما تمام کارکردش منحصر به زدن برچسب‌هایی با عنوان ۱۸+، ۱۲+و.... بر گوشه فیلم‌ها شد. این شورا اما خیلی زود در سرازیری چالش با مبانی حقوقی گرفتار شد.
دیوان عدالت اداری به فاصله تنها ۴ ماه از اجرایی شدن این قانون، با شکایت دادستان کل کشور حکم به توقف رده‌بندی سنی فیلم‌های سینمایی داد. در آن زمان دادستانی کل کشور درخواست ابطال دستورالعمل رده‌بندی سنی فیلم‌های سینمایی را به دیوان عدالت اداری داد و دیوان هم دستور توقف اجرای آن را صادر کرد که طبق قانون یکی از دلایلش این بود که «حکم به مجازات و اجرای آن باید تنها از طریق دادگاه صالح و به موجب قانون باشد.»
روز سه‌شنبه اما دیوان عدالت اداری در خبری رسمی عنوان کرد که رده‌بندی سنی آثار سینمایی از اختیارات سازمان سینمایی خارج شد. در این خبر آمده بود: «به دنبال شکایت از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان امور سینمایی و امور سمعی و بصری مبنی بر درخواست ابطال کل شیوه نامه (آئین نامه) رده بندی سنی آثار سینمایی مصوب ۹۸/۶/۲ رئیس سازمان امور سینمایی و امور سمعی بصری، هیات عمومی دیوان عدالت اداری پس از بحث و بررسی رده بندی آثار سینمایی با لحاظ قید اصل ۱۳۸ قانون اساسی را ضروری دانست، اما تصویب ضوابط مربوطه را از شئون سازمان سینمایی خارج دانست و از بُعد عدم صلاحیت معاون وزیر و رئیس سازمان سینمایی در صدور شیوه نامه مذکور، مقرره مربوط را ابطال کرد.»
یزدان عشیری مشاور رئیس سازمان سینمایی و مدیرکل روابط عمومی سازمان سینمایی در گفت‌وگویی درباره سرنوشت شورای درجه‌بندی سنی فیلم‌های سینمایی که پیش از این از سوی حسین انتظامی رئیس سابق سازمان سینمایی منصوب شده بودند، پس از صدور حکم دیوان عدالت اداری مبنی‌بر «خروج رده بندی سنی آثار سینمایی از اختیارات سازمان سینمایی» توضیح داد: در کشور ما قانون مصوب مجلس برای سینما وجود ندارد بلکه ملاک آئین‌نامه‌های اجرایی مصوب هیات وزیران است و کلیه دستورالعمل‌ها در وزارت ارشاد می‌بایست منطبق بر آئین نامه‌های مصوب هیات وزیران باشد و شورای درجه بندی این انطباق را نداشت. بزرگ‌ترین چالش فعلی سینمای ایران، فقدان قانون مصوب مجلس در حوزه سینماست. امروز وقتی از قوانین سینما صحبت می‌کنیم، تنها ناظر به مجموعه آئین‌نامه‌های مادری هست که مصوبه هیات وزیران بوده است. کلیه آئین‌نامه‌ها و مقررات فعلی سینما، ذیل همین مصوبات هیات وزیران سیاست‌گذاری و تصویب میشود.
او ادامه داد: در آئین‌نامه‌های اجرایی مادر، شیوه‌نامه و آئین‌نامه‌ای تحت عنوان رده‌بندی سنی آثار سینمایی، مطابق آنچه توسط دوستان دوره قبلی مدیریت سازمان سینمایی در سال ۹۸ اعلام و برای آن شورایی هم تشکیل شد، وجود ندارد. به تعبیر دیگر تشکیل این شورا از ابتدا مبتنی بر آئین‌نامه‌های مادر مصوب هیات وزیران نبود و سازمان سینمایی وقت اجازه تدوین چنین شیوه‌نامه‌ای را نداشته است
عشیری افزود: طبق مطالبه‌ای که در افکار عمومی و جامعه سینمایی به وجود آمده بود، به‌خصوص تبعات و آسیب‌های ناشی از برخی محصولات در حال اکران، در سال ۹۸ به‌صورت عجولانه نسبت به تدوین آئین‌نامه‌ای برای رده‌بندی سنی آثار سینمایی اقدام شد و شورایی را هم در این حوزه معرفی کردند. از نظر وجاهت قانونی، سازمان سینمایی در هیچ شرایطی صلاحیت وضع و صدور شیوه‌نامه در این زمینه را نداشته و ندارد.
او تاکید کرد: این دست مسائل مرتبط با رده‌بندی سنی و شرایط اکران فیلم‌های سینمایی جزو ضرورت‌هایی محسوب میشود که در بندهایی از ماده سه آئین‌نامه نظارت بر نمایش فیلم و اسلاید، از دهه ۶۰ گنجانده شده است و وظیفه آن برعهده شورای صدور پروانه نمایش است. این شورا صلاحیت آن را دارد که نسبت به صحنه‌هایی که خلاف فرهنگ عامه باشد، از آثار حذف کند.
مشاور رئیس سازمان سینمایی ادامه داد: در دوره جدید، آقای خزاعی کارگروهی مطالعاتی را مامور بازنگری و به‌روزرسانی این آئین‌نامه‌ها کرده است. حتی ادبیات آئین‌نامه‌های موجود کهنه و قدیمی است و در آن واژه‌هایی به کار رفته که ممکن است در حال حاضر، منسوخ شده باشد. در بازنگری آئین‌نامه‌های جدید مرتبط با پروانه ساخت و نمایش، این امیدواری وجود دارد که براساس الزامات و مقتضیات امروز بسیاری از دغدغه‌ها و نگرانی‌ها رفع شود.
مدیرکل روابط عمومی سازمان سینمایی درباره انحلال شورای درجه‌بندی سنی فیلم‌های سینمایی منصوب‌شده از سوی رئیس سابق سازمان سینمایی، بار دیگر تاکید کرد: آن شورا از ابتدا وجاهت قانونی نداشت که منحل شود و براساس شکایتی هم مطرح شده بود، دیوان عدالت اداری با رای به سلب اختیار سازمان در این زمینه، آن شورا را منحل کرده است.
او درباره اعمال درجه‌بندی سنی روی فیلم‌های سینمایی هم گفت: این درجه‌بندی و تعریف شرایط اکران با نظر شورای پروانه نمایش صورت می‌گیرد و در شرایط فعلی تنها این شورا حق چنین اعمال نظری را دارد.
عشیری در پایان درباره سرانجام درخواست‌های صنفی مطرح شده برای حذف پروانه ساخت هم توضیح داد: این پیشنهاد از سوی صنف تهیه‌کنندگان مطرح شده بود و آقای خزاعی در جلسه با جامعه صنفی تهیه‌کنندگان رسماً خواستند که سازوکار و مکانیزم جایگزینی پیشنهاد شود تا بتوان براساس آن به جمع‌بندی کارشناسانه در این زمینه برسیم. اما این اتفاق رخ نداد و در حال حاضر هم سیدضیا هاشمی به نمایندگی از صنف در شورای صدور پروانه ساخت حضور دارد.
حالا باید دید آیا موضوع درجه‌بندی سنی فیلم‌ها به فراموشی سپرده میشود یا با جدیت بیشتری دنبال خواهد شد؟
سایر اخبار این روزنامه
شورای درجه‌بندی سنی فیلم‌های سینمایی به طور کامل منحل میشود
سردرگمی برای تماشای یک فیلم با خانواده
پیمان مولوی
بحران هزینه سرمایه و قدرت رقابت بین بنگاهی شرکت‌های ایرانی
رعایت پروتکل‌ها چاره کار است
موج ششم کرونا در کمین پایتخت
چرا نوار رابطه سالاری پاره نمی‌شود؟
تکرار انتصاب‌های فامیلی در دولت‌ها
جنگ دوم قره‌باغ چه درس‌هایی برای همسایگان روسیه داشت؟
بازی پیچیده روسیه در منطقه
برای دولت سیزدهم تغییر نام توافق مهم است؟
«رفع تحریم‌ها» به جای «احیای برجام»
«ابتکار» دلیل افزایش قیمت خودرو طی روزهای اخیر را بررسی کرد
تلاطم قیمت مهمان تکراری بازار خودرو
رئیسی در جلسه هیات دولت:
همه وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های دولتی در زمینه کنترل تورم مسئولیت دارند
با حکم رئیس جمهوری
«مهدی اسلام‌پناه» رئیس سازمان ملی استاندارد ایران شد
بیانیه پایانی نشست دهلی تاکید بر تشکیل دولت فراگیر در افغانستان
ایران – لبنان در آخرین دیدار دور رفت از مقدماتی جام جهانی قطر
شاگردان اسکوچیچ درصدد ادامه روند صدرنشینی
لایحه دو فوریتی حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی به مجلس رفت
