روزنامه جوان
1400/08/22
منفعت و انحصار، بلای جان خدمات سلامت در ایران
سرویس جامعه جوان آنلاین: ماجرای کمبود پزشک در کشور در کنار توزیع نامناسب پزشکان، چند سالی است به یکی از داغ‌ترین موضوعات نظام سلامت تبدیل شده‌است. مردم مناطق محروم و کم‌برخوردار خیلی وقت‌ها برای یک پانسمان ساده باید کیلومتر‌ها راه طی کنند و حتی در مناطق حاشیه‌ای و نقاط فقیر‌نشین پایتخت هم نمی‌توان به سادگی پزشکی پیدا کرد. این ماجرا سال‌ها پیش از سوی بهرام عین‌اللهی وزیر بهداشت کنونی هم مورد انتقاد قرار گرفته‌بود. عین‌اللهی سال ۹۵ در گفتگو با «جوان» با تأکید بر اینکه در سال‌های آینده دچار بحران شده و مجبور می‌شویم از امارات و ترکیه پزشک بیاوریم، تأکید کرده‌بود: «به نظر می‌رسد جو‌سازی برخی از متخصصان این است که می‌خواهند از درآمد‌های‌شان کم نشود، در حالی که در بسیاری از رشته‌ها هنوز باید ظرفیت‌ها را بیشتر کنیم.» وی درباره افت کیفیت آموزش در جذب بیشتر دانشجوی پزشکی هم گفته‌بود: «بنده سال‌ها در بحث ارزیابی کیفی رشته‌ها کار کرده و به این نتیجه رسیده‌ام که کیفیت را باید در بسیاری از مقوله‌ها مانند استاد، مواد درسی، تجهیزات و دانشجو جست‌وجو کرد.» حالا، اما وی با قرار گرفتن در مسند وزارت بهداشت نظرش تغییر کرده و نظر رسمی وزارت بهداشت و معاونت‌های این وزارتخانه درباره آمار پزشکان در کشور این است که کمبود پزشک نداریم یا کمبود داریم، اما معیشت پزشکان هم مهم است! انکار وزارت بهداشت و همراهی با انحصارگران در حوزه سلامت در حالی است که تربیت یک پزشک سال‌ها زمان می‌برد و اگر به بحران برسیم همانطور که وزیر بهداشت پنج سال پیش گفته‌بود، مجبور می‌شویم از کشور‌های دیگر پزشک تأمین کنیم. با آمار‌ها می‌توان بازی کرد! این را در نتایج مختلفی که از آمار پزشکان در کشور‌های مختلف و مقایسه آن با ایران از سوی کارشناسان سلامت و وزارت بهداشت ارائه میشود، می‌توان دریافت. از سوی دیگر یک نفر می‌تواند نظرش درباره یک موضوع واحد با تغییر جایگاه و سمت تغییر کند. این اتفاقی است که درباره دکتر بهرام عین‌اللهی وزیر بهداشت رخ داده‌است. عین‌اللهی ۹۵: مسائل صنفی پشت پرده ایجاد محدودیت در پذیرش دانشجوی پزشکی استمعاون اسبق آموزشی وزیر بهداشت و وزیر بهداشت کنونی پنج سال پیش در گفتگو با «جوان» با انتقاد از کاهش ظرفیت پذیرش رشته‌های پزشکی تأکید کرده‌بود: «در شرایطی که کشور‌های منطقه به شدت در حال افزایش نیرو‌های تحصیلکرده هستند ما به دنبال کاهش هستیم و مانند مسئله جمعیت در سال‌های آینده دچار بحران و مجبور می‌شویم از امارات و ترکیه پزشک بیاوریم.» به گفته وی، رشد کمی رشته‌های پزشکی زیاد نیست و هنوز نمی‌توانیم خدمات مناسب و کافی به مردم بدهیم.
از نگاه عین‌اللهی سال ۹۵، مسائل صنفی پشت پرده ایجاد این محدودیت است. مثلاً برای دندانپزشکی می‌گوید نیروی کمتری تربیت شود برای پایین نیامدن تعرفه و درآمد‌های‌شان، در حالی که باید نیاز مردم را در نظر بگیرید. وی تأکید کرده‌بود: «در رشته‌های علوم پایه بسیار عقب هستیم، در حالی که در دنیا
PhDهای مختلف وجود دارد، اما در برخی رشته‌ها در کشور فقط ۲۰ تا ۳۰ نفر وجود دارند. در انگلستان در هر شهری دانشگاه و امکانات وجود دارد، اما ما هنوز از آن بی‌بهره‌ایم و این موضوع باعث عقب‌افتادن کشورمان میشود؛ چراکه رشد کیفی در گرو رشد کمی است. از سوی دیگر باید خروجی افراد بازنشسته، جمعیت مردم و نیازشان در سال‌های آینده سنجیده شود.»
عین‌اللهی در مصاحبه مذکور تصریح کرده‌بود: «به نظر می‌رسد جو‌سازی برخی از این متخصصان است که می‌خواهند از درآمد‌های‌شان کم نشود، در حالی که در بسیاری از رشته‌ها هنوز باید ظرفیت‌ها را بیشتر کنیم. بنده سال‌ها در بحث ارزیابی کیفی رشته‌ها کار کرده‌ام و به این نتیجه رسیده‌ام که کیفیت را باید در بسیاری از مقوله‌ها مانند استاد، مواد درسی، تجهیزات و دانشجو جست‌وجو کرد.» از نگاه وی برای به دست آمدن کیفیت نباید رشته‌ها را کم کنیم، بلکه هرچه رشته‌ها افزایش یابد رقابت بین دانشگاه‌ها نیز بیشتر میشود و به کیفیت دست خواهیم یافت. عین‌اللهی ۱۴۰۰: منکر کمبود کادر درمان نیستم
دکتر عین‌اللهی حالا که در جایگاه وزیر بهداشت قرار گرفته نگاهی متفاوت به ماجرای کمبود پزشک دارد. وزیر بهداشت در عین اینکه اعتراف می‌کند «منکر کمبود نیروی کادر درمانی نیستیم»، می‌گوید: «در شرایط کنونی هم نیرو‌های انسانی ما به اندازه زیرساخت‌ها است.» وی راهکار رفع کمبود پزشک در مناطق را بومی‌گزینی می‌داند.
از سوی دیگر روابط عمومی وزارت بهداشت در اطلاعیه‌ای درباره کمبود پزشک در ایران در مقایسه با سایر کشور‌ها با استناد گزارش سازمان بهداشت جهانی وضعیت کشور را از منظر سرانه پزشک خوب توصیف می‌کند. این اطلاعیه می‌افزاید: «ما در حال حاضر ۵۰ هزار دانشجوی پزشکی در سطح کشور داریم، در حالی که طبق آمار نظام پزشکی اکنون ۱۵۰ هزار نظام پزشکی مختص پزشکان داریم که برآورد‌ها نشان می‌دهد حدود ۱۱۰- ۱۰۰هزار نفر از این پزشکان در کشور حضور دارند؛ یعنی تا شش، هفت سال آینده، به میزان نصف پزشکان موجود در کشور به تعداد پزشکان کنونی اضافه خواهد شد.»
ترجیح تضمین آینده شغلی پزشکان بر نیاز کشور و سلامت مردم!
بر این اساس هم ابوالفضل باقری‌فرد، معاون آموزشی وزارت بهداشت در واکنش به اظهارات منصور کبکانیان، قائم مقام ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور از موافقت با افزایش ظرفیت پذیرش در دو رشته پزشکی و دندانپزشکی تا پنج سال آینده می‌گوید: «افزایش سالانه ۳ هزار نفر (حدود ۴۰ درصد) ظرفیت پزشکی کشور، مغایر با بررسی‌های کارشناسی وزارت بهداشت و تهدیدکننده سلامت مردم است.»
باقری فرد با پذیرش ضمنی کمبود پزشک در ایران نسبت به کشوری همچون عراق تصریح می‌کند: «اگر افزایش تعداد پزشکان مشکل‌گشا بود، مردم کشور‌های همسایه از جمله عراق با وجود داشتن تعداد متخصصان بیشتر از ما، جهت درمان بیماری‌های ساده و پیچیده به کشور ما سفر نمی‌کردند، بنابراین ظرفیت جذب دانشجوی پزشکی را باید عالمانه و هوشمندانه و با توجه به زیرساخت‌ها و امکانات افزایش داد و همزمان آینده شغلی این عزیزان را نیز تضمین کرد، در غیر این صورت ما پزشکان را با خون دل تربیت کرده و تحویل کشور‌های همسایه و خارجی خواهیم داد.»
غلامرضا حسن‌زاده، دبیر شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی وزارت بهداشت هم با بیان اینکه موضوع کمبود پزشک از سوی وزارت بهداشت، پذیرفته شده به بحث آینده شغلی و معیشت پزشکان اشاره و تأکید می‌کند: «لازم است کمیت و کیفیت همزمان ارتقا یابد؛ آینده شغلی پزشکان نیز مسئله مهمی است که باید مدنظر باشد و افزایش ظرفیت پذیرش تعداد دانشجو به تنهایی نمی‌تواند مشکلات کمبود پزشکی را مرتفع کند! زیرا بسیاری از پزشکان تحصیلکرده به دلیل عدم تمایل به فعالیت در رشته پزشکی، غیرفعال هستند.» این اظهارات در حالی است که برای تعیین ظرفیت آموزشی هیچ رشته‌ای در کشور به آینده شغلی افراد توجهی نمی‌شود و از همه مهم‌تر اینکه پزشکان نیز مانند هر شغل و مهارت دیگری مهارت یکسانی ندارند و طبیعی است پزشکان حاذق‌تر بیمار و درآمد بیشتری خواهند داشت و عده‌ای از تحصیلکردگان در رشته پزشکی هم مانند سایر رشته‌های دانشگاهی ممکن است در شغلی متفاوت از تحصیلات خود شاغل شوند. پس این مسئله توجیه خوبی برای جلوگیری از افزایش تربیت پزشک نیست. دو برابر دانشجو استاد علوم پزشکی داریم!
دکتر سید مجید حسینی، استادیار دانشگاه تهران در گفتگو با «جوان» در رابطه با وضعیت سرانه پزشک در کشور می‌گوید: «ما در این زمینه آمار جهانی داریم و سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده که کشوری مانند ایران به ازای هر ۱۰ هزار نفر ۱۱ پزشک دارد و کشوری مانند سوریه یا فلسطین که کشوری جنگ‌زده هستند، ۲۰ پزشک دارد. مغولستان از ما بیشتر پزشک دارد. طبق آمار سازمان بهداشت جهانی ما در کف تعداد پزشک هستیم. کشوری مثل روسیه به ازای هر ۱۰ هزار نفر ۳۹ پزشک دارد.»
حسینی در رابطه با فقدان زیرساخت و در نتیجه کاهش کیفیت آموزش پزشکی نیز تأکید می‌کند: «نخستین زیرساخت برای تربیت پزشک استاد است. اگر آمار‌ها را ببینید ما به اندازه اساتید علوم انسانی استاد علوم پزشکی داریم. ما به ازای هر رزیدنتی که وارد دوره تخصصی پزشکی میشود ۵/۲ استاد داریم. یعنی دو برابر دانشجو استاد داریم. در مورد وضعیت زیر ساخت کلاس هم از کلاس‌های وزارت علوم که خالی است استفاده کنند. به لحاظ بیمارستانی هم ما بیش از ۶۰۰ بیمارستان دولتی داریم که ۲۰ درصدش آموزشی است و امکان این کار وجود دارد که درصد بیشتری از این بیمارستان‌ها را آموزشی کنیم. از سوی دیگر می‌توان با منطقی کردن درآمد پزشکان منابع کافی را برای تأمین زیرساخت‌های آموزش پزشکی فراهم کرد.»
از نگاه وی حتی برای جمع شدن زیر میزی هم باید صف جمع شود و برای جمع‌شدن صف مراجعه به پزشک، باید تعداد پزشکان زیاد شود. تا زمانی که در مطب یک پزشک صف وجود داشته باشد تعرفه‌اش میلیاردی هم که باشد باز هم می‌تواند زیر‌میزی بگیرد.
سایر اخبار این روزنامه
اژه‌ای: مدیران ترک‌فعل‌کرده در قاچاق کالا و اموال تملیکی سریعاً شناسایی شوند
اولین پیش‌نیاز حذف ارز ۴۲۰۰
خودزنی کارگزاران و روزنامه اعتماد
بازی مرکب سرمایه‌داری با عدالت‌خواهی جهانی
حمله انتحاری به نمازجمعه اهل سنت در ننگرهار
آزاد‌ی ۴ میلیارد دلار بدون مذاکره
منفعت و انحصار، بلای جان خدمات سلامت در ایران
وداع با نخستین شهیده تفحص‌شده
«گنج هادی» هدایتگر بسیجی‌های نوجوان محله‌مان است
کامبک طلایی پس از اخراج مربی تاکتیک دان!
نقشه تازه فوتبال برای پول گرفتن
رئیسی خودش پشت فرمان نشست
انساب و انتصاب
سعید عرفان‌منش سرپرست نمایندگی روزنامه جوان در اصفهان در گذشت
