گردشگری فرصت بربادرفته
گروه اقتصادی – کورش شرفشاهی: صنعت گردشگری در جهان جایگاه موثری در اقتصاد و توسعه کشورها دارد، به طوری که قالب کشورها از این فرصت که یکی از منابع متنوع در دنیا به حساب میآید، در جهت افزایش میزان اشتغال، درآمدهای ارزی، رونق صنایع داخلی، گسترش همکاری های بین المللی و تعاملات فرهنگی بهره می گیرند، به طوری که در برخی کشورها با داشتن حداقل جذابیتهای گردشگری، با بهره گیری بهتر و مدیریت درست، به قطب گردشگری و صنعت توریست تبدیل شده و اقتصاد خود را متکی بر ارزش افزوده ناشی از این صنعت کردهاند. امروز صنعت گردشگری یکی از بزرگترین و پررونق ترین بخشهای اقتصادی جهان تلقی می شود، این در حالی است که ایران با وجود آن که یکی از قطب های مهم گردشگری جهان به شمار میرود، با دارا بودن سابقه دیرینه تمدن و فرهنگ و شرایط اقلیمی متنوع نتوانسته جایگاه مناسب و درخوری را در رتبه بندی جهان کسب کند. ایران از لحاظ جایگاه دینی، آثار تاریخی و جاذبههای اکوتوریستی جزو ۱۰ کشور برتر دنیا قرار دارد، اما با وجود این فرصت طلایی، نتوانسته از اقتصاد وابسته به نفت فاصله گرفته و به سمت فرصت های موثری همچون گردشگری تغییر پارادایم دهد. تجارت در این شماره ضمن بررسی نقطهنظرات صاحبنظران حوزه گردشگری، به فرصت های از دست رفته و توصیههایی که میتواند منجر به بهره گیری از ظرفیتهای صنعت گردشگری کشور شود، میپردازند.
آتش زدن ثروت ملی
بدلیل کم توجهی به گردشگری، ضرغامی وزیر گردشگری به اتاق بازرگانی ایران رفت که در این جلسه رییس اتاق بازرگانی ایران گفت: عدم توجه به میراث فرهنگی و مفاخر تاریخی آتش زدن به ثروت ملی است که قابل بازیابی هم نیست. مشکلاتی مانند تحریمها و همهگیری کرونا نیز به مشکلات قبلی اضافه شده و بسیاری از فعالان بخش خصوصی در این حوزه را به تنگناهای جدی و حتی ورشکستگی کشانده است. غلامحسین شافعی افزود: سالهاست بخش گردشگری مورد بیمهری قرار گرفته و آنگونه که بایسته است از ظرفیتهای آن استفاده نشده و بعضا آثار تاریخی ثبت شده کشور نیز در معرض آسیبهای جدی بوده است. وی افزود: فعالان بخش خصوصی در این حوزه بیپناه رها شدهاند ایران به رغم برخورداری از جاذبههای طبیعی و تاریخی بیشمار نتوانسته از ظرفیتهای ملی خود به خوبی استفاده کند.
سهم ناچیز ایران از گردشگری
رییس اتاق بازرگانی گفت: بر اساس گزارش شورای جهانی سفر و گردشگری، بخش گردشگری در ایران سهم 4.2 درصدی از کل تولید ناخالص داخلی کشور را در سال 2020 به خود اختصاص داده که این رقم برای قطر 7.5 درصد ، عربستان 7.1 درصد، امارات 5.4 درصد و ترکیه 5 درصد است.وی اضافه کرد: سهم اشتغال این بخش از کل اشتغال ایران در سال 2020 ، 6.5 درصد بوده در حالی که این رقم برای گرجستان 21.8 ، امارات 9.4 و ترکیه 8.1 درصد بوده است. شاخص رقابت پذیری سفر و گردشگری در سال 2019، برای ایران بین 140 کشور رتبه 89 بوده در حالی که امارات رتبه 33 و ترکیه رتبه 43 را به خود اختصاص دادهاند.
هر گردشگر 1000دلار ارز می آورد
در ادامه رییس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی گفت: در عرصه جهانی ۱۱ درصد از کل اشتغال کشورها در حوزه گردشگری تعریف شده و در ایران نیز این عدد پایین نیست. از این رو فعال کردن ظرفیتهای ایران در این حوزه باید به عنوان یک اولویت جدی در نظر گرفته شود. علی اکبر عبدالملکی با بیان اینکه با پایان یافتن ذخایر نفتی، بهترین گزینه توسعه صنعت گردشگری خواهد بود، توضیح داد: براوردها نشان میدهد که ورود هر گردشگر خارجی به ایران، حدود هزار دلار ارزآوری برای کشور دارد و در شرایطی که ما با محدودیتهای تحریمی مواجه هستیم، این فرصتی مطلوب برای دسترسی به منابع ارزی جدید است.رییس کمیسیون گردشگری اتاق ادامه داد: یکی دیگر از دستاوردهای مهم صنعت گردشگری برای اقتصاد ایران، پایان دادن به ایران هراسی است که برخی کشورها ایجاد کردهاند. به وجود آوردن بستری که تعداد گردشگران خارجی وارد شده به ایران را افزایش دهد، در این حوزه نیز برای کشور منافع قابل توجهی خواهد داشت.
استفاده از گردشگری مذهبی
عبدالملکی به ظرفیت گردشگری مذهبی اشاره کرد و گفت: با توجه به تاریخ طولانی مدت همزیستی مسالمت آمیز ادیان در ایران، در حوزه گردشگری مذهبی امکانات بالقوه قابل توجهی داریم. پیشنهاد این است که با محوریت وزارت گردشگری و با حضور علما و تایید مراجع، کمیته فقه گردشگری تشکیل شود تا امکان بازنگری در برخی شرایط و افزایش توان جذب گردشگران خارجی در دستور کار قرار گیرد.وی خاطر نشان کرد: گردشگری بهعنوان یک صنعت مهم و با توجه به ظرفیتهای این بخش در آینده با همراهی هیات رئیسه اتاق ایران عنوان گردشگری به نام اتاق ایران اضافه شود و در دوره آینده حضور حداقل یک نفر در هیات نمایندگان اتاق استانها و اتاق ایران از بخش گردشگری از ۵ نفر بخش صنعت در هیات رئیسه اتاق ایران داشته باشیم.
گردشگری بیمار نیازمند شوک
در ادامه این نشست وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گفت: بخش خصوصی باید در همه حوزههای گردشگری حضور داشته باشد. گردشگری بیماری است که نیاز به شوک دارد و باید زیرساختهای لازم آن ایجاد شود. اگر این بیمار بیدار شود میتواند کشور را نجات دهد. عزت الله ضرغامی افزود: ما کار خود را از خود وزارتخانه آغاز کردهایم، بسیاری از موانع داخل وزارتخانه است. باید در نگاه و روشهای انجام تحول داشته و ساختارشکنی صورت بگیرد اما هر قدمی که میخواهیم برداریم، موانع زیادی حتی از داخل وزارتخانه ایجاد میشود.وزیر گردشگری تصریح کرد: آقای عبدالملکی از فقه گردشگری صحبت کردند. من در زمان ورود به وزارت همه آیات قرآنی و احادیث را در مورد این حوزه جمعآوری کردهام و نیازی به فقه ندارد. مشکل فعلی ما در این مورد فقه و قانون نیست. امروزه در دنیا یک قانون تصویب میشود و رویههای مختلف برای اجرای آن تبیین میشود. ما در یک مورد سطح آب آن مینویسیم اما رویهها را رها میکنیم. باید در این موارد تحول صورت بگیرد.
توجه به گردشگری ماجراجویی
وزیر میراث فرهنگی یکی از شقوق کشورمان را گردشگری کوهنوردی و ماجراجویی و گردشگری سلامت دانست و خواستار توجه به این ظرفیت ها شد.ضرغامی گفت: هرکسی که بخواهد بیش از هزار میلیارد تومان در بخش گردشگری سرمایهگذاری کند و تسهیلات نمیخواهد من شخصاً با او جلسه میگذارم. وقتی گفته میشود که میزان نقدینگی در جامعه زیاد است مسلماً یکی از راههای آن این است که این نقدینگی به سمت سرمایهگذاری هدایت شود. به جای چاپ پول در حد هزار هزار میلیارد تومان آن هم بدون خلق ثروت باید سرمایهگذاری تقویت شود. کسی که میخواست ۴ تا ۵ هزار میلیارد تومان در گردشگری شیراز سرمایهگذاری کند نمیتوانست با استاندار ملاقات داشته باشد. موانع مشخص است و توانمندی لازم در این مورد نیز وجود دارد و انشاالله همه این موارد را حل خواهیم کرد.