روزنامه وطن امروز
1400/09/02
سند آمایش سرزمین اولویت کشورداری
محمدرضا جوفار*: آمایش سرزمین به معنای توزیع متوازن و هماهنگ جغرافیایی همه فعالیت‌های اقتصادی-اجتماعی در پهنه سرزمین نسبت به قابلیت‌ها و منابع طبیعی و انسانی است؛ سندی است که با توجه به اکوسیستم داخلی و بیرونی زمین و براساس میزان تأثیر و نقش‌آفرینی عوامل متعدد برای زندگی بهتر و تعامل بیشتر با طبیعت تنظیم میشود. سند آمایش سرزمین برای اداره بهتر و سیاست‌گذاری مناسب با توجه به واقعیت‌های جغرافیایی یک کشور تنظیم میشود. به عنوان مثال این سند برای مکان‌گزینی پروژه‌های عمرانی تصمیم‌گیری می‌کند که بهترین مکان جغرافیایی برای یک پروژه خاص کجاست. این سند با توجه به وضعیت اقلیمی و جمعیتی، راهنمای مناسبی برای دولت‌ها، وزارتخانه‌ها و مجالس کشورهاست. با توجه به میزان بارندگی کم در کشورمان، نیاز به مدیریت مصرف آب در تمام واحدهای مصرفی ضروری است. از آنجا که مصرف آب خانگی تنها 6 درصد مصارف آب کل کشور است، تشویق مردم به صرفه‌جویی در آب نباید اولویت اصلی برای مدیریت مصرف باشد، چرا که بیشترین مصرف آب در کشورمان، در بخش‌های کشاورزی و صنعت است. اگر یک سند درست آمایش سرزمین تنظیم می‌شد و به جای آنکه کارخانجات و صنایع آب‌پایه در مرکز کشور (خراسان، اصفهان و...) احداث شود(!) در کنار سواحل کشورمان ساخته می‌شد، مشکلات آبی امروز را شاهد نبودیم. تا زمانی که کارخانجاتی که به آب نیاز دارند، در مرکز کشور باشند، مشکلات کم‌آبی در کشورمان برطرف نخواهد شد. متاسفانه در آن زمان مسؤولان وقت در فکر ایجاد اشتغال در مرکز کشور بودند اما این نکته را نمی‌دانستند که صنایع و کارخانجات، نیروی کار را به سمت خود جذب خواهند کرد و لازم نیست این صنایع را در مراکز جمعیتی کشور بسازند. از طرفی مصرف کشاورزی نیز باید مدیریت شود؛ ابتدا از هدررفت آب کشاورزی باید جلوگیری کرد و در نهایت آبیاری کشاورزی را باید قطره‌ای کرد. امروز نیز کشورهای موفق دنیا، از سد تولید برق نمی‌کنند و تولید برق از طریق انرژی‌های تجدید‌پذیر یا انرژی اتمی انجام میشود. با توجه به شواهد موجود، همچنان آمایش سرزمین اولویت تصمیم‌گیری مسؤولان نیست، چرا که فازهای دیگر این صنایع در حال توسعه و ساخت در مراکز جمعیتی کشور است. لذا در آینده نیاز آب این صنایع در داخل کشور بیشتر خواهد شد و با توجه به افزایش جمعیت و تولیدات بیشتر کشاورزی، مشکلات آبی در کشور بیش از پیش خواهد شد. * کارشناس ارشد ژئوپلیتیک
