روزنامه وطن امروز
1400/09/06
گازگرفتگی نابرابری
گروه اقتصادی: معاون اول رئیس‌جمهور 4 آذر آیین‌نامه اجرایی مربوط به تعیین تعرفه‌های مصارف گاز در دوره سرمای سال 1400 را ابلاغ کرد. هیات‌وزیران در جلسه 26/8/1400 به پیشنهاد مشترک وزارتخانه‌های نفت و نیرو به استناد بند «ی» تبصره ۸ ماده واحده قانون بودجه ۱۴۰۰ کل کشور، آیین‌نامه اجرایی برای اصلاح تعرفه‌های گاز را تصویب کرد. به گزارش «وطن‌‌امروز»، بر اساس مصوبه جدید هیات‌وزیران درباره تعرفه گاز بخش خانگی، جدول ۱۲ پلکانی برای تعرفه گاز تعیین شده که ۳ پله اول بدون تغییر تعرفه هستند و از پله ۴ تا ۱۲ هر پله ۴۰ درصد به مبلغ گازبها اضافه میشود. سرپرست مدیریت هماهنگی امور گازرسانی شرکت ملی گاز ایران پنجشنبه‌شب در گفت‌وگو با شبکه خبر تاکید کرد: با توجه به استناد بند «ی» تبصره ۸ ماده واحده قانون بودجه ۱۴۰۰ کل کشور، تعرفه گاز مشترکان تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی(ره) و سازمان بهزیستی کشور با مصرف متعارف باید رایگان حساب شود. به گفته سیدجلال نورموسوی در پله اول اگر مشترکان عضو کمیته امداد امام خمینی یا سازمان بهزیستی باشند، تعرفه گاز آنها رایگان و تعرفه گاز مابقی مشترکان در این ردیف بدون تغییر خواهد بود. نورموسوی ادامه داد: در پله دوازدهم مبلغ هر مترمکعب گاز به ۱۹۹۵ تومان رسیده که نسبت به پله اول که ۴۸۳ تومان است ۴ برابر است. سرپرست مدیریت هماهنگی امور گازرسانی شرکت ملی گاز ایران یادآور شد: کشور به ۵ اقلیم تقسیم‌بندی شده که بر اساس آن اقلیم یک که برای مناطق سردسیر کشور در نظر گرفته شده، شرایط آسانی خواهد داشت. نورموسوی توضیح داد: در اقلیم یک مشترکان تا ۵۰۰ مترمکعب مصرف، بدون تغییر تعرفه گاز هستند و تعرفه گاز در اقلیم ۲ تا ۴۵۰ مترمکعب مصرف و در اقلیم ۳ تا ۴۰۰ مترمکعب مصرف بدون تغییر خواهد بود. * جزئیاتی از تغییر تعرفه‌های گاز سخنگوی شرکت ملی گاز ایران گفت: بر اساس مصوبه جدید هیات‌وزیران درباره تعرفه گاز بخش خانگی، جدول ۱۲ پلکانی برای تعرفه گاز تعیین شده که ۳ پله اول بدون تغییر تعرفه هستند و از پله ۴ تا ۱۲ هر پله ۴۰ درصد به مبلغ گازبها اضافه میشود. محمد عسگری درباره آخرین وضعیت تغییر تعرفه‌های گاز اظهار کرد: در پله اول اگر مشترکان عضو کمیته امداد امام خمینی یا سازمان بهزیستی باشند، تعرفه گاز آنها رایگان و تعرفه گاز مابقی مشترکان در این ردیف بدون تغییر خواهد بود. سخنگوی شرکت ملی گاز با بیان اینکه در پله دوازدهم مبلغ هر مترمکعب گاز به ۱۹۹۵ تومان رسیده که نسبت به پله اول که ۴۸۳ تومان است حدود ۴ برابر تفاوت دارد، گفت: کشور به ۵ اقلیم تقسیم‌بندی شده که بر اساس آن در اقلیم یک که برای مناطق سردسیر کشور در نظر گرفته شده، شرایط آسانی خواهد داشت. به گفته عسگری، در اقلیم یک مشترکان تا ۵۰۰ مترمکعب مصرف، بدون تغییر تعرفه گاز هستند و تعرفه گاز در اقلیم ۲ تا ۴۵۰ مترمکعب مصرف و در اقلیم ۳ تا ۴۰۰ مترمکعب مصرف بدون تغییر خواهد بود. وی با بیان اینکه ۲۵ درصد مشترکان صنعت گاز پرمصرف هستند و قرار شده از این ماه جرایم سنگینی برای آنها اعمال شود، اظهار کرد: این طرح به منظور مدیریت مصرف از ماه جاری اجرایی خواهد شد و برای آن نیز دستورالعمل‌هایی تعریف شده است. سخنگوی شرکت ملی گاز ادامه داد: مصرف گاز بخش خانگی در زمستان پارسال ۶۵۰ میلیون مترمکعب در روز بود که رکوردی خارج از عرف بوده است. این مقدار مصرف، در واقع ۳ یا ۴ برابر مصرف استاندارد جهانی است که نیاز به الگوی مصرف درست را الزامی می‌کند. * قبض گاز 4 درصد مشترکان پرمصرف 4 برابر میشود طبق پلکان طراحی شده تعرفه جدید گازبهای بخش خانگی در ماه‌های سرد سال را مشخص شده که بر این اساس گازبهای ۳ پله اول مصرفی هیچ تغییری نکرده است. از پله چهارم به بعد تعرفه پله بعدی، 40 درصد نسبت به تعرفه پله قبلی افزایش می‌یابد تا اینکه در پله آخر که شامل مشترکان پرمصرف پردرآمد میشود، تعرفه گاز نسبت به تعرفه‌های قبلی 4 برابر میشود. طبق گزارش وزارت نفت، 3 پله پایانی جدول، شامل 4 درصد از مشترکان پرمصرف میشود که تعرفه آنها طبق جدول بین 3 تا 4 برابر افزایش یافته است. * مصائب یارانه پنهان مساله یارانه‌های پنهان انرژی یکی از مهم‌ترین بحث‌های نظام سیاسی دولت‌های نفتی بوده است. وجود منابع عظیم نفت همواره این کشورها را در چالشی سخت قرار داده است به این صورت که حامل‌های انرژی را با قیمت کمتری نسبت به واقعیت آن در اختیار بخش‌های مختلف اقتصاد و بخش‌های خانگی قرار می‌دهند. همواره دولت‌های نفتی با توجه به وجود منابع بسیار زیاد نفت و گاز در کشور، نظام حکمرانی انرژی را به سمت ایجاد یک نظام یارانه‌ای در جهت استفاده از حامل‌های انرژی هدایت کرده‌اند. ایران نیز از این موضوع مستثنی نبوده و برای افزایش رفاه بخش‌های مختلف، به سمت ایجاد یک نظام یارانه‌ای پیچیده و غیرمتمرکز حرکت کرده است که نتیجه آن بعد از سال‌ها به اینجا ختم شده که ایران به بزرگ‌ترین اعطاکننده یارانه انرژی در جهان تبدیل شده است. حجم بسیار بالای یارانه‌های انرژی سبب شده است اکثر صنایع سنتی در برابر صنایع تکنولوژیک به یک برتری جدی دست یابند و بخش بسیار بزرگی از صنعت کشور تنها با رانت انرژی زنده باشد و طی سالیان اخیر با انواع و اقسام برنامه‌های توسعه‌ای دست از خام‌فروشی برندارند. * مصرف 4 برابر میانگین جهانی در مقابل صنعت، بخش خانگی قرار دارد که باز هم در اینجا کشور ما از نظر مصرف بالا سرآمد است. متاسفانه به دلیل وجود منابع عظیم گازی، هیچ توجهی به رویکردهای تبدیلی گاز نداریم و آن را تقریبا مجانی و به صورت حداکثری در مصارف خانگی می‌سوزانیم. به طور کلی در کشور ما مصرف گاز بالاست و 4برابر میانگین جهانی، گاز در کشور مصرف میشود، از طرف دیگر در تمام حامل‌های انرژی و آب، خانوارهای ایرانی تقریبا سه برابر میانگین جهانی مصرف گاز، آب و برق دارند. بنابراین حجم بسیار بالای یارانه‌های اعطایی به بخش خانگی سبب شده است این بخش نیز به یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان انرژی در کشور تبدیل شود. در کنار همه این موارد، گزارش تفریغ بودجه سال 1399 در هفته‌های اخیر نکات بسیار مهمی را در حوزه یارانه‌های پنهان آشکار کرد. بخش مهمی از یارانه‌های پنهان در اقتصاد ایران مربوط به یارانه انرژی است، یعنی یارانه‌ای که دولت برای انواع حامل‌های انرژی از جمله برق پرداخت می‌کند تا برق ارزان‌تر به دست مردم برسد. گزارش تفریغ بودجه سال ۹۹ نشان می‌دهد ایرانی‌ها بیش از 6/1 هزار هزار میلیارد تومان یارانه پنهان دریافت کرده‌اند که از این میزان 4/1 هزار هزار میلیارد تومان مربوط به بخش‌های مختلف انرژی از گاز طبیعی تا فرآورده‌های نفتی و آب و برق است. * 90 درصد یارانه پنهان به انرژی رسید در واقع حدود ۹۰ درصد از یارانه پنهانی که سال گذشته در ایران پرداخت شده مربوط به بخش انرژی است. حجم بسیار بالای یارانه انرژی و انحراف بسیار بالای استفاده از یارانه‌های پنهان بین دهک‌های مختلف اقتصادی، بخوبی بیانگر مشکلات بسیار زیاد در این بخش و لزوم اصلاحات فوری در آن است. به عنوان مثال در زمینه برق، میزان یارانه اعطایی به پلکان پرمصرف که تنها 15 درصد مشترکان را شامل میشود 5/1 برابر میزان یارانه اعطایی به پلکان خوش‌مصرف و کم‌مصرف را تشکیل می‌دهد که 85 درصد مشترکان هستند. این موضوع عملا به این معناست که 85 درصد مردم نسبت به مشترکان پرمصرف نه‌تنها از یارانه انرژی بهره بسیار کمتری می‌برند، بلکه پرمصرف‌ها هم با وجود تعداد کم بسیار بیشتر از یارانه پنهان انرژی استفاده می‌کنند. در وضعیت فعلی صنعت برق برای محاسبه قیمت تمام‌شده، قیمت تولید برق حدود 675 تومان است و طبق پژوهش‌های مرکز پژوهش‌های مجلس، هزینه توزیع برق نیز حداقل به میزان هزینه تولید برق است و با احتساب اینها، قیمت تمام‌شده برق حدود 1300 تومان است اما در وضعیت فعلی پلکان آخر نیز حداکثر به 800 تومان می‌رسد و این خود عمق فاجعه یارانه‌های انرژی در بخش برق و مشترکان پرمصرف را نشان می‌دهد. پلکان کم‌مصرف تا 100 کیلووات ساعت مصرف دارد و از این جهت کم‌مصرف محسوب میشود. پلکان خوش‌مصرف بین 100 تا 320 کیلووات ساعت مصرف داشته و این پله نیز در الگوی بهینه مصرف رفتار می‌کند. پلکان پرمصرف نیز از 320 کیلووات به بالا است که اکثرا از یارانه انرژی بسیار بالایی بهره‌مند می‌شوند. در این دسته‌بندی بخوبی مشخص است که پلکان مربوط به پرمصرف با وجود اینکه 15 درصد از مشترکان را شامل میشود، حتی از مجموع یارانه انرژی مشترکان کم‌مصرف و خوش‌مصرف که 85 درصد مشترکان هستند، بیشتر است. به همین صورت نیز در بقیه بخش‌های خانگی نسبت‌ها به همین صورت است. بنابراین لزوم تمرکز بر اصلاح تعرفه‌گذاری پلکانی مشترکان پرمصرف، برای عادلانه‌سازی یارانه‌های انرژی و اصلاحات جدی در زمینه یارانه‌های پنهان امری ضروری و فوری است. در همین راستا وزارت نیرو از ابتدای شهریور اقدام به افزایش قیمت پلکان‌های پرمصرف کرده است؛ اقدامی که هر چند با تغییرات بسیار کم قیمتی اما در جهت عادلانه کردن استفاده از یارانه‌های انرژی انجام شده است.
سایر اخبار این روزنامه
