روزنامه آرمان ملی
1400/09/10
فضای مثبتی است؛ با آمريكا رودررو مذاكره كنيد
آرمان ملی- احسان انصاری: مذاکرات هسته‌ای در دو روز گذشته برگزار شد و طرفین به ارزیابی مواضع یکدیگر پرداختند. اتفاق مهمی که در این دو روز رخ داد این بود که ایران محتوای شش دور گذشته مذاکرات را پذیرفت و قرار شد همان رویکرد دنبال شود. از سوی دیگر مقامات ایران عنوان کردند که هدف ایران از مذاکرات جاری برداشته شدن تحریم‌هاست و آمریکا در صورت مشاهده اقدامات مؤثر ایران در انجام تعهدات خود به سمت لغو تحریم‌ها حرکت خواهد کرد. سیدابراهیم رئیسی نیز با تماس تلفنی با امانوئل مکرون و اطمینان دهی به آمریکا و کشورهای اروپایی عنوان کرد درصورتی‌که آمریکا تحریم‌ها را بردارد ایران نیز به‌صورت کامل به تعهدات خود عمل خواهد کرد. به باور کارشناسان فضای مذاکرات در دو روز گذشته مثبت و سازنده ارزیابی میشود و این امیدواری وجود دارد که طرفین درنهایت به یک جمع‌بندی برای برداشته شدن تحریم‌های ایران دست پیدا کنند.«آرمان ملی» برای تحلیل و بررسی روند مذاکرات صورت گرفته بین ایران و کشورهای غربی با دکتر‌صباح‌زنگنه تحلیل‌گر روابط بین‌الملل گفت‌وگو کرده است. در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید. ارزیابی شما از روند مذاکرات وین در دو روز گذشته به چه صورت است؟ آیا رویکردی که ایران در مذاکرات در پیش‌گرفته اقناع‌کننده بود؟ فضایی که بر مذاکرات غالب است نشان می‌دهد که روند رو به مثبت شدن است و امیدها نسبت به حاصل شدن نتیجه در مذاکرات بیش از گذشته بوده است.به هرحال مذاکرات با یک تأخیر شش ماه همراه بوده و این تأخیر سبب به وجود آمدن گمانه‌زنی‌های زیادی درباره آینده مذاکرات شد. برخی نیز با این پرسش مواجه هستند که چرا درحالی‌که شش ماه تأخیر در مذاکرات صورت گرفت ایران درنهایت شش دور مذاکرات قبلی را پذیرفت و با این رویکرد وارد مذاکره شد.آنچه در شرایط کنونی‌حائز اهمیت است این است که روند به شکلی جلو برود که مواضع به هم نزدیک و اختلافات کاهش پیدا کند. همین‌که مذاکره‌کنندگان جدید درنهایت به این نتیجه رسیدند که باید شش دور مذاکرات گذشته را بپذیرد و بر اساس آن مذاکرات را جلو ببرند یک گام مثبت و اساسی در آینده مذاکرات است. امیدواریم کشورهای غربی و آمریکا نیز در مسیر مثبت شدن مذاکرات حرکت کنند و به تعهدات خود عمل کنند. واقعیت این است که از زمانی که آمریکا از برجام خارج شد خسارت‌های زیادی به ایران ازنظر اقتصادی وارد شد که ادامه این وضعیت مفید نخواهد بود و باعث خسارت‌های بیشتری خواهد شد. به همین دلیل دو طرف با تعدیل مواضع خود باید به سمتی حرکت کنند که تحریم‌های که علیه ایران اعمال‌شده برداشته شود. با توجــه به اظهارنظرهای مقــامــات ایـران و آمریکا به نظر می‌رسـد بــرداشته شـدن تحریم‌های ایــران مهــم‌ترین موضوعی است که در دستور کار مذاکرات قــرار دارد.آیا شرایط برای تحقق این امر فراهم است؟ از شواهد و قرائن چنین به نظر می‌رسد که آمریکایی‌ها پذیرفته‌اند که تحریم‌های مرتبط با پرونده هسته‌ای ایران را بردارند. البته هنوز اولویت‌های برداشته شدن تحریم‌ها مشخص نشده که در ابتدا کدام تحریم‌ها برداشته میشود و پس از آن چه اتفاقی رخ خواهد داد. از سوی دیگر هنوز مشخص نیست که آمریکا به ازای برداشته شدن تحریم‌ها چه درخواستی از ایران خواهد داشت و واکنش ایران به این درخواست چه خواهد بود.اینکه عنوان میشود یک کمیته برای برداشته شدن تحریم‌ها تشکیل‌شده نکته مثبتی است و به مذاکره‌کنندگان برای به نتیجه رسیدن کمک خواهد کرد. در شرایط کنونی افکار عمومی به دنبال پاسخ به این سؤال است که ایران چه سازوکاری برای سنجش اقدامات آمریکا در قبال برداشته شدن تحریم‌ها در نظر گرفته است. به نظر می‌رسد روند مذاکرات به‌خوبی پیش می‌رود و اگر حسن نیتی از سوی آمریکا و کشورهای اروپایی صورت بگیرد احتمال این وجود دارد که در کوتاه‌مدت به نتیجه رسید. هرچند آمریکایی‌ها اصرار دارند که گفت‌وگوها با ایران به‌صورت مستقیم صورت بگیرد اما تیم مذاکره‌کننده ایران بر این باور است که بهتر است گفت‌وگوها به‌صورت جمعی و با حضور دیگر کشورهای عضو برجام صورت بگیرد. البته برخی از کارشناسان بر این باور هستند که از این مرحله باید عبور کرد. واقعیت این است که خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌ها علیه ایران بر عملکرد کشورهای دیگر عضو برجام تأثیرگذار بوده است. به همین دلیل باید مذاکرات رودررو با کشوری که از برجام خارج‌شده و تعهدات خود را انجام نداده صورت بگیرد. برای گفت‌وگوی رودررو و بی‌واسطه ایران و آمریکا چه پیش‌نیازهایی وجود دارد و درصورتی‌که این اتفاق رخ بدهد چه پیامدهایی به همراه خواهد داشت؟ حتی اگر گفت‌وگوی رودررو بین ایران و آمریکا رخ بدهد ما نباید فراموش کنیم که این گفت‌وگوها در خلأ صورت نخواهد گرفت. این گفت‌وگوها در فضای بین‌المللی و در راستای کمک به صلح جهانی است. در چنین شرایطی نخستین کشور معترض و متعرض به این گفت‌وگو اسرائیل خواهد بود. برخی از کشورهای عربی منطقه خلیج‌فارس نیز همین وضعیت را خواهند داشت و این احتمال وجود دارد که در روند مذاکرات کارشکنی صورت بگیرد. از سوی دیگر این احتمال وجود دارد که برخی از گروه‌های سیاسی داخل آمریکا نیز در روند مذاکرات سنگ‌اندازی کنند و فضا را سنگین کنند تا تصمیم‌گیری برای مقامات دو کشور سخت شود. در چنین شرایطی مذاکرات نیازمند ظرافت‌هایی است که باید از سوی مذاکره‌کنندگان اعمال شــود تــا احتمال به نتیجه رسیدن مذاکــرات افــزایش پیدا کند. مذاکره‌کنندگان ایــران بایــد از حساسیت‌های محیط پیرامونی با ظرافت عبور کنند و اجازه ندهند اتفــاقات و فشارهایی که از بیــرون مذاکــرات صورت می‌گیرد بر ماهیت مذاکرات تأثیر منفی داشته باشد. پذیرش محتوای شش دور مذاکرات گذشته از سوی ایران یک اقدام هوشمندانه بود. در چنـین شرایطی چه تغییری در رفتار آمریکا برای برداشتــه شدن تحریم‌ها رخ خواهد داد؟ آمریکا چه درخواســت‌هایی از ایران خواهد داشت تا تحریم‌ها را بردارد؟ آمریکا تاکنون درخواست‌هایی داشته‌اند که یکی از آنها این بوده که مدت تحریم‌ها را طولانی‌تر وسیع‌تر کنند و برخی از بندهای تحریم‌ها را با محدودیت‌های بیشتری مواجه کنند. از سوی دیگر موضوع برجام2 مطرح شد که این درخواست‌ها از سوی ایران رد شد، قرار نیست در دستور مذاکرات نیز قرار داشته باشد. ایران در قبال تحریم‌هایی که آمریکا اعمال کرده اقداماتی را انجام داده و سطح غنی‌سازی خود را افزایش داده است. در شرایط کنونی آمریکا خواستار این است که سطح غنی‌سازی ایران دوباره به حالت قبل یعنی پس از برجام سال2015 برگردد و روند معکوسی از سوی ایران در این زمینه صورت بگیرد. به نظرمی رسد این درخواست نیز از سوی ایران پذیرفته نخواهد شد. تنها در صورتی ایران این درخواست را خواهد پذیرفت که به همان اندازه تحریم‌ها کاهش پیدا کند و از بین برود و آثار آن نیز وجود نداشته باشد. این اتفاق نیز نیازمند راستی آزمایی است و باید در عمل به وجود بیاید. خسارت‌هایی که تحریم‌های آمریکا بر ایران اعمال کرده ازجمله موضوعاتی است که ایران در مذاکرات به دنبال احقاق آن خواهد بود. تحریم‌های آمریکا خسارت‌های زیادی را بر محیط کسب‌وکار، بهداشت و درمان و افزایش شمار قربانیان ناشی از ویروس کرونا بر ایران وارد کرد. خواسته مهم دیگری که ایران دارد این است که آمریکا و دیگر کشورهای عضو برجام دیگر از برجام خارج نشوند تا اتفاقات گذشته دوباره تکرار نشود.در روزهای گذشته و در اجلاس گروه20 آمریکا، انگلیس، آلمان و فرانسه بیانیه‌ای صادر کردند که از برجام حمایت خواهند کرد و در آینده چالش جدیدی درزمینه برجام به وجود نخواهند آورد. اینکه این بیانیه به چه میزان دارای جنبه‌های حقوقی است و در آینده برای آنها الزام‌آور خواهد بود موضوع دیگری است که نیاز به بررسی بیشتر خواهد داشت. در روزهایــی برگــزاری مـذاکرات رئــیـس‌جمهــور با تماس تلفنــی بــا امــانوئل مـکرون رئیس‌جمهور فرانســه و همچنیــن دادن اطمینـان به کشورهای غربی مبنی بـر اینکه اگر تحــریم‌های ایران برداشته شــود ایران به همــه تعهدات خود عمل خواهد کرد تلاش کرد فضای مذاکرات را اطمینان‌بخش کند. مهم‌ترین هدفی که رئیسی در مذاکــرات دنبال می‌کند، چیست؟ فعالیــت رئیس‌جمهور در زمان مذاکــرات و رایــزنی با رهبران کشورهــای اروپایی اقــدام مثبتی است که از سوی آقای‌رئیسی صورت گرفـته است. شرایــط بین‌الملل و مــذاکـرات هستــه‌ای ایـجــاب می‌کند کــه رئیس‌جمهور حضــور فعــال‌تر و حساب‌شده‌تری در عرصــه بین‌المللی داشته باشد و تلاش کند با رایزنی با رهبران کشورهای مختلف و به‌خصوص کشور درگیر برجام شرایط برای رسیدن به یک توافق مناسب فراهم کند. قبل از فعالیت‌های اخیر رئیس‌جمهور نیز ایشان با شرکت در اجلاس سران اکو تلاش کرد زمینه‌های حل اختلافات منطقه‌ای را به‌وجود بیاورد و زمینه را برای توافق احتمالی ایران در برجام ایجاد کند. بدون تردید این فعالیت‌ها سیگنال‌های روشنی به اعضای برجام خواهد داد و شرایط را تسهیل خواهد کرد. به‌هرحال فرانسه کشور مهمی در بین کشورهای اروپایی است و همراه کردن این کشور با مواضع ایران می‌تواند کمک زیادی به تسریع روند مذاکرات کند. با این وجود در روزهای گذشته شاهد شیطنت‌هایی از سوی انگلیس بودیم. هم‌زمان با سفر هیأت مذاکره‌کننده ایرانی به وین اقداماتی ازجمله صدور بیانیه مشترک با مقامات اسرائیل حرکت زشتی بود که از سوی انگلیس صورت گرفت و نشانه‌ای از حسن نیت و دوستی در آن وجود نداشت. به همین در کنار رایزنی و مذاکره با کشورهایی مانند فرانسه باید مراقب شیطنت‌های کشورهایی مانند انگلیس نیز بود. هدف اصلی انگلیس از این شیطنت‌ها نیز اعمال فشارهای سیاسی و تبلیغاتی بر ایران در آستانه آغاز مذاکرات وین بود. کادر وزارت خارجــه و گروه مذاکره‌کننده ایران که درگذشته ازجملــه منتقدان برجام بودند امروز به این نتیجه رسیده‌اند که با احیای برجام باید تحریم‌های ایران برداشته شود. این تغییر دیدگاه چرا به وجود آمده و چه پیامدهایی به همراه خواهد داشت؟ خوشحالم که مقامات دولت سیزدهم درنهایت به یک جمع‌بندی عقلانی از وضعیت ایران در عرصه داخلی و بین‌المللی دست پیداکرده‌اند و به این نتیجه رسیده‌اند که با مذاکره باید زمینه برداشته شدن تحریم‌های ایران را به وجود بیاورند. بدون تردید این عقلانیت که ناشی از درک واقعیت‌های موجود در جامعه ایران و فشار زنــدگی به مــردم است درنهایت بــه نتیجه مطلوب می‌رســد. در ایــن زمینه همه‌کسانی که دلسوز کشور هستند از این عقلانیت حمایت خواهند داد تا وضعیت موجود تغییر کند.آثار تحریم‌ها در وضعیت کشور وزندگی مردم مشهود بوده و زمینه مشکلات زیادی را به‌وجود آورده است. کسانی که منکر پیامدهای تحریم‌ها بودند و یا آن را به شکلی تفسیر مـی‌کردند کــه تحریم‌ها پیامدهای مثبــتی به همراه خواهد داشت امروز باید دیدگاه‌های خود را تغییر بدهند و واقعیت‌های جامعــه را درک کنند. شرایط امروز به شکلی است که باید با رویکرد عقلانی و اصلاح وضعیت اقتصادی مردم فشارهایی که روی مردم وجود دارد را کاهش داد و یا از بین برد. ما باید به وجود آمدن عقلانیت در تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای را به فال نیک بگیریم و تا زمانی که تصمیمات جنبی عقلانی و در راستای منافع ملی قرار دارد باید از این تصمیمات حمایت کرد. مهم نیست چه کسی مذاکره می‌کند و یا مذاکرات را به نتیجه می‌رساند و بلکه نکته مهم این است که تحریم‌های ظالمانه که پیامدهای منفی زیادی برای کشور و مردم داشته برداشته شود تا فشار از زندگی مردم برداشته شود. در این زمینه باید از رقابت‌های جناحی پرهیز کرد و با حمایت از دولت زمینه را برای رشد و توسعه کشور فراهم کرد.
سایر اخبار این روزنامه
سـايه روشنِ لغو تحريـم‌ها
فضای مثبتی است؛ با آمريكا رودررو مذاكره كنيد
دلواپسان ضدِ هنر را «ارشاد» كنيد؛ نه حمايت
رونمايي از ديپلماسي نتيجه محور
کلینیک امام صادقی‌ها!
صـيانت شد حمـايت بدون «تغيير محتوا»
«عبدالملكي» توجيه كرد؛ پاسخ نداد
كمبود داروي بيماران؛ - ناصر خسرو همه چي هست!
«تكرار مصوبه هاي» بي‌پشتوانه
برجام و مناسبات منطقه‌ای ایران!
اصلاح‌طلبان امیدوار باشند
امیدواری نسبی در مذکرات وین
اعضای هیات امنا یا ابزار تسویه حساب؟
