روزنامه ابتکار
1400/09/11
چرا موضوع مجوز فیلم‌های سینمایی دچار بحران شده است؟ سینمای بی‌حامی
گروه فرهنگ و هنر – چند روزی است که موضوع اکران فیلم‌های سینمایی و مجوز اکران، سر و صدای بسیاری به پا کرده است. از یک سو عده‌ای می‌گویند بسیاری از فیلم‌ها مبتذل هستند و نباید مجوز اکران بگیرند و از سوی دیگر برخی می‌گویند این کار مصداق سانسور است و نمی‌توان این چنین سلیقه‌ای در خصوص اکران فیلم‌های سینمایی اظهار نظر کرد.تقریبا بسیاری حتی پیش از معرفی وزیر ارشاد، می‌دانستند که این احتمال وجود دارد که سیاست‌گذاری در خصوص صنعت سینما دچار تغییراتی خواهد شد. وقتی محمد مهدی اسماعیلی به عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به مجلس معرفی شد و پیش‌نویسی از برنامه‌های مدنظرش را منتظر کرد، سیل انتقادات بود که به سوی او روانه شد.
درباره وضعیت موجود در سینما نوشت: «عدم برنامه‌ریزی صحیح برای مخاطب‌سازی و توجه به علاقه مخاطبان، وجود مفاسد در سیستم توزیع در سینما و خارج از سینما، کمبود سالن‌های سینما با توجه به پراکندگی جنس و جمعیت، عدم برنامه‌ریزی صحیح برای اکران فیلم در خارج از کشور، بدسلیقگی در شورای پروانه ساخت و شورای پروانه نمایش، تولید فیلم‌های ضدارزش، غیر انقلابی و غیراخلاقی با مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد، عدم اتخاذ موضع شفاف و برخورد در برابر فعالیت محکومین امنیتی و چهره‌های سینمایی همسو با اهداف دشمنان، اثرگذاری زیاد جشنواره‌های خارجی بر تولیدات سینمایی داخلی، اعطای کمک‌های مالی به تولیدات سینمایی ناهمسو با انقلاب اسلامی و همچنین اعطای کمک‌های مالی به خانه سینما که فاقد وجاهت قانونی بوده و معدل فعالیت‌های آن در جبهه فرهنگی معارض انقلاب اسلامی دیده میشود، عدم نظارت و رهاسازی ارائه کنندگان فیلم و سریال‌های خارجی (VOD)، عدم برخورد با رفتار‌های ساختارشکنانه برخی مدیران، وجود سرمایه‌گذاری مشکوک در تولیدات سینمایی، کارگردان محوری در تولیدات سینمایی، عدم بازپرداخت وام و تسهیلات اعطایی به تولید‌کنندگان سینمایی، وابستگی مالی سینمای کشور به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ناکارآمد بودن قانون کپی‌رایت، وجود نگاه‌های سیاسی و بعضاً مخالف آرمان‌های انقلاب در جشنواره فجر.»
اسماعیلی همچنین اشاره کرده بود که در سال ۱۳۹۷، از ۷۷ فیلم رصد و تحلیل شده، ۵۹ فیلم مروج سبک زندگی غیر اسلامی ایرانی و تخریب کننده انقلاب اسلامی، ۶۱ فیلم ارائه کننده تصویر مثبت از زن بی‌حیاء، ۵۰ فیلم سیاه‌نما و ناامیدکننده، ۶۰ فیلم مروج وادادگی و تحقیر ملی، ۵۵ فیلم القاءکننده واگرایی دینی و ملی و قانون‌گریزی و نمایش ناکارآمدی نهاد‌ها بوده‌اند. در این برنامه وضعیت موسیقی و هنرهای تجسمی نیز چندان تفاوتی با برنامه‌های سینمایی نداشت.
اما روز 29 آبان ماه، محمد خزایی، رییس سازمان سینمایی با حضور در مجلس شورای اسلامی، گفته است بخشی از تولیدات سینمایی، قابل دفاع و در شان یک خانواده ایرانی و مسلمان نیستند و به همین دلیل از این پس، به آثار ضعیف و سخیف پروانه ساخت و نمایش داده نمی‌شود، زیرا سینمای ایران سینمای فرهنگی، اندیشه محور و سینمای خانواده مدار است.
محمد خزاعی تاکید کرده است که «اگر چه سازمان سینمایی با انبوهی از تولیدات دپو شده مواجه است که باید مشکلات و اشکالات آن‌ها مدیریت شوند، اما در دولت جدید هیچ مجوزی برای ساخت فیلم‌های سخیف و مبتذل صادر نمی‌کنیم.»
در همین احوال، وزیر ارشاد اعضای جدید شورای پروانه نمایش را معرفی کرد. بیژن نوباوه هم یکی از همین اعضا است. او چند روز پیش خط و نشان کشیده که اگر 30 فیلم «مسئله‌دار» را نمایش بدهد، هم خودش را به مجلس فرامی‌خواند و هم در جلسه‌های شورا در سازمان سینمایی شرکت نمی‌کند.
بیژن نوباوه اخیرا در گفت‌وگویی با فارس بیان کرده است که «بیش از ۳۰ فیلم مساله‌دار از کمیته شورای نمایش مجوز نمایش گرفته‌اند که در این فیلم‌ها ارزش‌های اخلاقی، انقلابی و ملی زیر سوال رفته است. با وجود مخالفت‌هایی صورت گرفته، این فیلم‌ها در کمیته شورای نمایش مجوز گرفته‌اند اما اگر این فیلم‌ها اکران شوند ما وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی را به مجلس فرا خواهیم خواند.»
این اظهارات در حالی مطرح شده که حدود ۱۰ فیلم از دولت‌های قبل در توقیف به سر می‌برند که بعد از سال‌ها مشکل آن‌ها- بیشتر بخاطر همین فشارهای خارج از حوزه سینما - حل نشده است. فیلم‌های «گزارش یک جشن» ابراهیم حاتمی‌کیا، «خرس» خسرو معصومی، «رستاخیز» احمدرضا درویش، «صد سال به این سال‌ها» سامان مقدم، «خیابان‌های آرام» کمال تبریزی، «ارادتمند؛ نازنین، بهاره، تینا» عبدالرضا کاهانی، «کاناپه» کیانوش عیاری و نیز «قاتل و وحشی» جزء لیست توقیفی‌ها و از پربحث‌ترین فیلم‌های ممنوع از اکران در سال‌های اخیر هستند.
همین چند روز پیش هم فیلم کودک و نوجوان «شهر گربه‌ها» ساخته سید جواد هاشمی با اعتراض افرادی مواجه شد و کارگردان مجبور به تغییر و اصلاح فیلمش شده است.
در ادامه این اتفاق‌ها، اتحادیه تهیه‌کنندگان سینمای ایران صحبت‌های نوباوه، نماینده مجلس و عضو شورای پروانه نمایش را که تاکید هم کرده تاکنون در جلسات شورا شرکت نکرده و اگر این وضع بخواهد ادامه پیدا کند دیگر در جلسات بعدی نیز مشارکتی نخواهد داشت، به نوعی توقیف فیلم‌ها تلقی کرده و نسبت به آن واکنش نشان داده است. در بیانیه اتحادیه تهیه‌کنندگان سینمای ایران آمده است: «اتحادیه تهیه‌کنندگان سینمای ایران مراتب تاسف و تاثر خود را از نظرات و جوسازی‌های یک نماینده مجلس اعلام می‌دارد. ما نمایندگان قانونی تهیه‌کنندگان و مالکان سینمای ایران صحبت‌های این نماینده مجلس را دور از انصاف، جوسازی علیه کلیت سینما، مصداق بارز بی‌قانونی، عدم شناخت از سینما و عدم آشنایی با مسائل حقوقی می‌دانیم.
برای ما جای تعجب است که چطور این آقای نماینده بدون تماشای فیلم‌ها اعلام می‌کند ۳۰ فیلم غیرقابل نمایش است. ایشان در چه سیر و سلوکی به این اجتهاد رسیده‌اند که فیلم‌ها را ندیده مجوز توقیف می‌دهند و وزیر را تهدید می‌کنند که این فیلم ها نباید نمایش داده شوند. اگر آقای نماینده مجلس این فیلم‌ها را دیده‌اند. لطفا اسامی ۳۰ فیلمی که به نظرشان غیرقابل نمایش است و به زعم ایشان در آن فیلم‌ها ارزش‌های اخلاقی، انقلابی و ملی ما به زیر سوال رفته را منتشر کنند.
از طرفی اعلام فرمایند چگونه فیلم‌های سینماگران بدون اطلاع سازندگانشان به دست ایشان رسیده و طی چه فرایندی بدون مجوز به تماشای آن نشسته‌اند؟ آیا ایشان می‌دانند که لغو پروانه نمایش صادر شده و توقیف آن چه معنایی دارد؟ آیا از تبعات، خسارات و هزینه‌های لغو پروانه نمایش و توقیف برای حکومت اطلاع دارند؟ آیا نمی‌دانند که لغو پروانه نمایش صادر شده قابل پیگرد قانونی در محاکم قضایی است؟
آقای نماینده مجلس نگاهی به لیست هنرمندانی که در این روزهای سخت کرونا و هنگام تولید آثارشان از میان ما رفتند بیاندازید. چگونه می‌توانید به این راحتی درباره ماحصل زحمات همکاران‌مان در شرایط سخت اقتصادی کشور جوسازی کنید؟
ما از این آقای نماینده مجلس توقع همدلی و رسیدگی به مسائل اقتصادی و معیشتی نداریم، تنها متاسفیم که به عنوان نماینده مجلس به جای حمایت و تشویق فیلمسازان، سینماگران و کارآفرینان به دنبال تهدید و تخریب پیکره نجیب سینمای ایران هستند.
اتحادیه تهیه‌کنندگان سینمای ایران هشدار می‌دهد با هر جریانی که قصد بی‌قانونی و برهم زدن نظم سینمای ایران را داشته باشد شدیدا برخورد می‌کند و بی‌تفاوت نخواهد نشست.»
در ادامه این‌بار کانون کارگردانان سینمای ایران در بیانیه‌ای از اظهارات نوباوه انتقاد و آن را غیرتخصصی و بی‌پشتوانه دانسته است. کانون کارگرانان سینمای ایران در بیانه خود نوشته: «نماینده محترم مجلس شورای اسلامی که متاسفانه عضو کمیسیون فرهنگی مجلس نیز هستند، درباره ۳۰ فیلم از نظر ایشان مساله‌دار و غیرقابل نمایش عمومی، اعتراض خود را نسبت به این نوع نگاه یکسویه، ساده انگارانه و توهین آمیز به سینمای ایران ابراز می‌دارد.
آن نماینده محترم باید بداند که عملکرد بد و غیرکارشناسی و عدم درک درست از جامعه باعث شده که قاطبه رای‌دهندگان برایشان فرقی نداشته باشد که چه کسی و با کدام نگاه و تلقی غیرتخصصی بر صندلی وکالت آن‌ها در مجلس شورای اسلامی تکیه می‌زند.
بارها و سال‌هاست که ثابت شده این گونه نگاه‌های سلبی و ممیزی‌های فراوان در عرصه هنر و فرهنگ جز راندن مردم به سمت تولیدات خارج از مرزها نتیجه دیگری نداشته است. نماینده‌ای که رفتار و علایق و خواست اکثریت مردم و بخصوص ویژگی‌های هنر/صنعتی چون سینما را نمی‌شناسد و به خود حق می‌دهد از جانب این مردم سخن بگوید و تولیدات اهالی نجیب سینما، که حاصل دسترنج تعداد زیادی از هنرمندان این سرزمین است، را با چوب ممیزی و توقیف تهدید کند، قطعا نیاز به بازنگری رابطه خود با جامعه و شناخت‌اش از هنر و فرهنگ دارد.
این نگاه غیرفرهنگی از یک عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی بی‌گمان جای تردید و بازنگری درمورد نسبت ایشان با هنر و فرهنگ این سرزمین دارد».
همچنین سیدضیاء هاشمی، عضو شورای پروانه ساخت و تهیه‌کننده سینما، سخنان نوباوه را به مثابه تیغ خشم و عداوت بر صورت سینما پنداشته و در متنی در واکنش به گفته‌‌های او نوشته است: «یکصدو اندی سال از ورود سینما به ایران و بیش از چهل سال از پیام تاریخی حضرت امام (ره) درباره سینما می‌گذرد، در این سال‌ها علیرغم تلاش همه‌ی دلسوزان و بزرگان فرهنگ و هنر این کشور متاسفانه همچنان سینمای ایران بی‌ثبات‌ترین و متزلزل‌ترین نهاد فرهنگی این کشور قلمداد میشود، از عدم امنیت شغلی و فقدان سیاست‌های حمایتی و رفاهی هنرمندان تا نبود یک قانون مدون و خاص برای سینمای ایران همه و همه گواه شرایطی‌ست که سرنوشت و معاش بیش از ۷ هزار عوامل حرفه‌ای سینما تا فرجام یک محصول سینمایی را گره زده به آقایانی که سلیقه‌شان روزی برمدار حُب است و روزی بر مدار بُغض.
متاسفیم که بگوییم، روزی ما را زینت‌المجالس می‌پندارند و روزی به عنوان ژنرال‌های فرهنگی میادین بین‌المللی، روزی به طمع رای آوری در خدمت سیاست و روزی با پوستینی سفید و حنابسته، مُهیای قربانگاه آنهم به جُرم نجابتی که در اصالت وجودی‌مان است.
دهه‌هاست فریاد می‌زنیم، استمداد می‌طلبیم و ممارست می‌کنیم که سینمای ایران با کهنه زخم‌هایی دست به گریبان است که نیمی از توان و ظرفیت تیم پدیدآورنده یک فیلم را مصروف هزارتوی بی‌قاعده خود می‌کند. از پروانه ساختی که برای تیم سازنده‌اش ارزش افزوده‌ی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آن نزدیک به صفر است تا پروانه نمایشی که دریافت آن نه تنها متضمن اکران عمومی یک فیلم نیست که هر آینه در مرز توقیف و اعمال چند باره‌ی سلیقه‌های فرامتنی و فراقانونی ست.
در روزگار سختی که تن رنجور سینما را در تلاطم کوران تبعات و عوارض بلای کرونا رنجورتر و ضعیف‌تر کرد، حال با این وصف ناگفتنی، به جای آنکه دستمان را بگیرند و یاری‌مان دهند، زبان به تهدید سینمای ایران بازمی‌کنند، در سناریویی جدید سینما را متهم به داشتن ۳۰ فیلم مبتذل کرده‌اند و وزارت ارشاد را به گروکشی که اگر دستور توقیف این فیلم‌ها را صادر نکند، وزیر محترم ارشاد را بازخواست خواهند کرد.
نماینده محترم مردم تهران مشخص نیست که چرا تیغ خشم و عداوت بر صورت این سینمای نجیب و مردمی می‌کشد؟ و بدتر بدون آنکه نامی از این فیلم‌ها بیاورد برای سرنوشت آن‌ها خط و نشان می‌کشد… آنهم فیلم‌هایی که از وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی دارای پروانه نمایش هستند! جناب نماینده محترم مشخص نکردند کجا این فیلم‌ها را دیده‌اند که صاحبان آثار از آن بی‌اطلاعند! و اگر هنوز موفق به دیدن آن‌ها نشده‌اند، چگونه پی به ابتذال این فیلم‌ها برده‌اند؟! و نهایتا اینکه نماینده عزیز ما مشخص نکرده‌اند که بر اساس کدام اختیار و مجوز قانونی می‌توانند به میلیارد‌ها سرمایه بخش خصوصی اینچنین چوب حراج بزنند؟
عزیز برادر؛ مدت‌هاست دیگر از شما انتظار گشودن گره‌ای از سینما نداریم، لااقل با کج فهمی و تحجر گره آن را کورتر نکنید. امروز حضور فعالانه بخش خصوصی در فرهنگ و هنر کشور در حکم جهادی‌ست که فرزندان این خاک برای اعتلای نام ایرانِ اسلامی در آن می‌کوشند و از هیچ تلاشی فروگذار نیستند؛ اگر لسان به قدردانی نداریم، با زبان تخویف نمک به زخم مرارت‌ها و تلخی‌هایشان نپاشیم و ناامیدشان نکنیم.
و آخر اینکه فراموش نکنیم که امروز بیش از هر زمان دیگری این کشور نیاز به همدلی، وفاق و آرامش دارد، دولت سیزدهم و رئیس محترم جمهور شبانه‌روز همه‌ی توان خود را برای اعاده و صیانت از منافع ملی کشور و رفع موانع و مشکلات اقتصادی مردم بکار بسته‌اند؛ ما نیز دست از لجاجت‌های کودکانه، تسویه حساب‌های سیاسی، قدرت‌نمایی‌های بی‌فرجام و پمپاژ یاس و ناامیدیِ توام با تنش در جامعه برداشته و مجال و فرصت حاضر را مغتنم شمرده و به سهم خود برای آبادانی این کشور قدم برداریم و آن‌هایی که مانده‌اند و قلبشان برای سربلندی این کشور می‌تپد را سرخورده و مایوس نکنیم که هیچ خیانتی از این بالاتر نیست».
صفت مبتذل که گاهی به برخی فیلم‌های سینمایی نسبت داده میشود از آن دست واژه‌هایی است که چند سالی است خیلی بیشتر در سینما باب شده و از هر نگاه و طیفی مورد بحث قرار گرفته است. اما از سویی تعریف سلیقه‌ای این واژه سبب شده تا بسیاری از فیلم‌ها با همین صفت مورد انتقادات بسیار تند قرار بگیرند.
سایر اخبار این روزنامه
اومیکرون از دلتا خطرناک‌تر است؟
احتمال ورود «اُمیکرون» به کشور
علیرضا صدقی
واگرایی به مثابه یک «فرابحران» اجتماعی
قرارداد سه‌جانبه سوآپ گاز چگونه موقعیت ایران را در منطقه ارتقا می‌دهد؟
افزایش نفوذ ایران در مناطق شمالی
پیشنهاد جدید ایران چیست؟
ادامه مذاکرات با چاشنی خوشبینی
چرا موضوع مجوز فیلم‌های سینمایی دچار بحران شده است؟
سینمای بی‌حامی
خروج از برجام سنگی که ترامپ چاه انداخت
زمان کم برای جبران احماقانه ترین تصمیم آمریکا
«ابتکار» دلایل موثر بر ریزش شاخص بازار بورس را بررسی کرد
سمفمونی غمگین بورس در پاییز
در نشست مشترک مجلس و دولت مطرح شد
ضرورت اجتناب‌ناپذیر هماهنگی قوا
اردوغان سیاست نرخ بهره را دو دستی چسبیده است
سقوط ۴۵ درصدی لیر ترکیه
حزب کارگزاران به دنبال تشکیل «دولت در سایه»
ترکیه:
نمی‌توان با تحریم کردن روسیه به اوکراین کمک کرد
مذاکرات وین؛
فاجعه ای بزرگتر برای رژیم صهیونیستی در راه است
بلینکن و لاوروف در مورد اوکراین گفت و گو می‌کنند
