روزنامه خراسان
1400/09/13
مباحثات علمای تراز اول در منزل کوچک آیت‌ا... سیدجواد خامنه‌ای
جواد نوائیان رودسری – مرحوم آیت‌ا... سیدجواد خامنه‌ای، یکی از برجسته‌ترین علمای حوزه علمیه مشهد، طی دوران معاصر است؛ این برجستگی نه فقط از منظر پرهیزکاری و زهدی است که وی در آن شهره و مَثَل بود، بلکه عموم فضلای حوزه، چه در مشهد و چه در دیگر مراکز علمی جهان تشیع، به فضل و دانش وی اقرار داشتند و او را عالمی عامل می‌دانستند که در مسیر تفقه در دین، از هیچ کوششی فروگذار نمی‌کند. به نظر می‌رسد که توجه به وجهه علمی آن عالم ربّانی و بررسی بیشتر و دقیق‌تر آن، می‌تواند در بازشناسی شخصیت آیت‌ا... سیدجواد خامنه‌ای نقشی ویژه داشته‌باشد؛ این‌که باید او را ایجادکننده جلسات مشهور به «کمپانی»(به یاد فقیه و عالم نامدار معاصر، مرحوم آیت‌ا... محمدحسین غروی اصفهانی مشهور به کُمپانی) و منزل کوچک و ساده‌اش را مرکز تجمع استادان حوزه علمیه مشهد، قم و حتی نجف اشرف بدانیم، خود به حد کفایت می‌تواند وجه دیگر شخصیت آیت‌ا... سیدجواد خامنه‌ای را به خوبی در منظر و پیشِ روی اهل علم و پژوهشگران این عرصه قرار دهد. نکته جالب توجه این‌جاست که در پیام حضرت امام خمینی(ره) نیز، جایگاه علمی آن مرحوم، بر دیگر فضایل وی برتری دارد. در این پیام که خطاب به فرزند ایشان، حضرت آیت‌ا... سیدعلی خامنه‌ای نوشته شده‌است، می‌خوانیم: «رحلت والد معظم جنابعالى که عمرى با علم و تعهد و تقوا به سر بردند، موجب تأسف گردید.» دوستی‌های علمی و ایمانی منزل مرحوم آیت‌ا... سیدجواد خامنه‌ای، منزلی بسیار کوچک و ساده در محله سرشور مشهد بود؛ آن‌قدر ساده که طبق گزارش هدایت‌ا... بهبودی در «شرح اسم»، وقتی مهمان وارد آن می‌شد، اهل خانه ناچار بودند در طبقه پایین دور هم جمع شوند. با این حال، این محدودیت فضا، برای آیت‌ا... سیدجواد خامنه‌ای که به دانش و زهد شهره بود، عاملی که بتواند دایره فعالیت‌های علمی‌اش را محدود کند به حساب نمی‌آمد. منزل او در مشهد، محل آمد و شد بسیاری از علمای نامدار جهان تشیع بود؛ علمایی مانند علامه طباطبایی. آیت‌ا... سیدمحمد خامنه‌ای، پسر بزرگ آن مرحوم، در خاطراتش می‌گوید: «علامه طباطبایی بعضی از سال‌ها با خانواده خود به مشهد مشرف می‌شدند و یکی دو ماه می‌ماندند و بیشتر اوقات، صبح‌ها برای دیدن آقای ابوی به منزل ما می‌آمدند و ساعتی با هم می‌نشستند و با هم از هر دری صحبت می‌کردند؛ گاه بحث‌های علمی داشتند، گاهی کتاب‌هایی مثل تحریر اقلیدس در علم هندسه را جلوی خودشان می‌گذاشتند و دو فقیه می‌نشستند و درباره قضایای هندسی با هم بحث می‌کردند. » این رفت و آمدها، شامل مراجعات دوستان قدیمی دیگر او هم می‌شد؛ افرادی که برخی از آن‌ها، نام‌های آشنایی در تاریخ معاصر محسوب می‌شوند. فرزندان آیت‌ا... سیدجواد خامنه‌ای به یاد می‌آورند که بزرگانی مانند آیت‌ا... سیدعلی‌اکبر خوئی (پدر آیت‌ا... العظمی سیدابوالقاسم خوئی)، آیت‌ا...العظمی میلانی و تنی چند از بزرگان آن روزگار حوزه علمیه خراسان و نجف، مهمان گاه و بی‌گاه منزلشان بوده‌اند: «آیت‌ا... میلانی خودش می‌گفت که ما و پدرتان هم‌مکتب بودیم و باهم درس می‌خواندیم و بازی می‌کردیم. آن دو خیلی به هم نزدیک بودند و ایشان در اوایل اقامت در مشهد تقریباً هفتهای یک‌بار به منزل ما می‌آمدند. » پایگاهی برای پژوهش و تحقیق آیت‌ا... سیدجواد خامنه‌ای علاقه فراوانی به این رفت و آمدها داشت. او سعی می‌کرد که در منزل خود، پایگاهی برای پژوهش و تحقیق ایجاد کند، پایگاهی که بتواند با هم‌فکری و هم‌اندیشی نخبگان حوزه، دستاوردهای جدیدی را در اختیار جهان اسلام بگذارد و این فکر بزرگ، در آن خانه کوچک و ساده که انعکاس تام و تمامی از زهد و پرهیزکاری او بود، جنبه عملی پیدا کرد. احتمالاً نخستین جلساتی که در منزل او شکل گرفت، جلسات «مباحثه فقهی» بود. این جلسات که به صورت روزانه و در منزل آیت‌ا... سیدجواد خامنه‌ای برگزار می‌شد، به نوعی، جلسات مشورتی استادان حوزه علمیه مشهد هم بود. در این جلسات، علمایی مانند آیات حاج‌میرزا حبیب‌ا... ملکی تبریزی، آقامیرزا باقر تبریزی، حاج شیخ غلامحسین تبریزی معروف به عبدخدایی و گاهی حاج‌میرزا جواد آقای تهرانی و حاج شیخ حسنعلی مروارید حضور پیدا می‌کردند و حدود یک ساعت، به بحث و بررسی مباحث فقهی و ارائه راهکار و نظر درباره مسائل مستحدثه مشغول می‌شدند. افزون بر این و چنان که اشاره کردیم، جلسات هفتگی و مشهور «کمپانی» هم، با محوریت آیت‌ا... سیدجواد خامنه‌ای و در منزل کوچک وی در محله سرشور برگزار می‌شد؛ جلساتی هفتگی که بعدازظهرهای پنج‌شنبه شکل می‌گرفت و در آن، افزون بر مباحث فقهی، امور علمی دیگر و حتی مسائل اجتماعی و سیاسی نیز، مطرح می‌شد و مورد بحث و بررسی قرار می‌گرفت. هدایت‌ا... بهبودی می‌نویسد:«مرحوم آیت‌ا... خامنه‌ای، با تعدادی از علمای آن دوره مشهد، مراودات دوستانه و همیشگی داشت. با این حال، محتوای این دیدارها، فقط احوالپرسی و گپ و گفت دوستانه نبود؛ آن‌ها دست‌کم هفتهای یک‌بار دور هم جمع می‌شدند. حاج شیخ غلامحسین تبریزی، آیات سیدعلی‌اکبر خوئی، سیدمحمدهادی میلانی و آقایان سیدعلی علم‌الهدی، سیدجلیل حسینی و غلامحسین بادکوبه‌ای از کسانی بودند که در نشست‌های هفتگی حضور داشتند. غلبه بحث‌های طلبگی آن‌قدر در این جلسات بالا بود که به این نشست‌ها، عنوان «کمپانی» که مختص جلسات مباحثه علمی است، داده‌بودند.» ظاهراً تفاوت جلسات «کمپانی» با «مباحثه فقهی»، در سطح و بارِ علمی مباحث مطرح‌شده در آن‌ها و نیز، شکل تبادل نظرها بود؛ با این حال، افرادی که در آن شرکت می‌کردند، از هر نظر، فقها و صاحب‌نظران برجسته و نامدار دوران بودند. این تکاپوهای علمی، می‌تواند بخشی از چهره کمترشناخته‌شده آیت‌ا... سیدجواد خامنه‌ای را پیش روی ما قرار دهد و او را به عنوان یک عالم توانمند و پرتلاش در مسیر پژوهش‌های دینی و تأسیس مراکزی برای تقویت جایگاه تحقیق در حوزه علمیه، معرفی کند.
سایر اخبار این روزنامه
راهبرد خودکفایی دارویی کلید خورد
پیام شهیدان هم باید اتحاد و تلاش ملت را بیشتر کند هم احساس مسئولیت مسئولان را
مباحثات علمای تراز اول در منزل کوچک آیت‌ا... سیدجواد خامنه‌ای
«رُکنی» جایگزین نیما شعبان‌نژاد نیست
صمیمیت مادربزرگ‌ها با نوه‌ها بیشتر از فرزندان‌شان است؟
پایان دور هفتم وین و جنگ روایت ها
پنهان کاری ،12 برابر بودجه دولت!
روایت های ضد و نقیض از وین در پایان دور هفتم
حسرت فوتبالی سلبریتی ها
قالیباف: شهید مدرس مجلس را به خانه ملت تبدیل کرد
راز فاتحان هندی «سیلیکون ولی»
دیگر تکرار نمی شود
اعتیاد دشمن ورزش!
