استانداران؛ كوچ كرده از دستگاه نظامي يا قضايي

تا امروز استانداران سید ابراهیم رئیسی در ۲۹ استان انتخاب شدند. بخش عمده آنها در روزها و هفته‌های گذشته انتخاب شده بودند و چند نفر باقیمانده هم در روزهای اخیر انتخاب شدند؛ هرچند در دو استان کرمان و کرمانشاه هنوز استانداران دولت روحانی بر سرکارند و ظاهرا رئیسی عجله‌ای در تغییر آنها ندارد. در این گزارش، به ۲۹ استاندار دولت نگاه می‌کنیم و سوابق آن‌ها را بررسی می‌کنیم تا ببینیم رویکرد ابراهیم رئیسی در انتخاب استانداران به چه صورت بوده‌است. نکته مهم درباره انتخاب استانداران این است که ظاهرا قرار است آنها با کمترین اختیار در استان‌ها حضور داشته باشند؛ چه آنکه از یکسو در هفته‌های گذشته نامه‌ای از سردار وحیدی خطاب به استانداران منتشر شد که در آن اعلام شده بود هیچ انتصابی بدون هماهنگی و تایید وزیر کشور نباشد. از سوی دیگر سفرهای استانی پی‌درپی نشان می‌دهد عمده تصمیم‌ها قرار است در هیات دولت گرفته شود، نه در استانداری‌ها.   حضور چشمگیر نظامیان  در تاریخ ۴۳ ساله جمهوری اسلامی، هرگز زنان در استانداری‌ها به کار گرفته نشدند. همچنین با وجود اینکه اهل سنت در استان‌های کردستان و سیستان‌وبلوچستان اکثریت مردم را تشکیل می‌دهند، اما تا امروز هیچ استاندار اهل سنتی هم در جمهوری اسلامی انتخاب نشده‌است. ابراهیم رئیسی هم در این زمینه سنت‌شکنی نکرد و همان رویه را ادامه داد. محمود احمدی‌نژاد یک‌بار در دولت خود با معرفی وزیر زن، نام تنها رئیس جمهوری که از زنان در وزارت بهره برده‌اند را به نام خود زد و همچنین دیدار‌ها و حمایت‌های مولوی عبدالحمید از روحانی، زمزمه استفاده از اهل سنت را در کابینه افزایش داده بود، اما درنهایت این اتفاقات رخ نداد. با توجه به دیدگاه‌های غالب در دولت رئیسی بعید است او یا سردار وحیدی در تغییرات دو سه استان باقیمانده، استاندار زن انتخاب کنند؛ چنانچه رئیسی در معرفی وزرا چنین نکرد و تنها در معاونت زنان یک زن انتخاب کرد که احتمالا اگر می‌شد، آن را هم مرد انتخاب می‌کردند. قابل پیش‌بینی بود که ابراهیم رئیسی در کابینه خود از تعداد قابل توجهی از فرماندهان سپاه استفاده کند. حالا از ۲۸ استاندار منصوب شده در دولت ابراهیم رئیسی، ۸ نفر سابقه حضور در سپاه را داشته‌اند. در بوشهر، آذربایجان شرقی، چهارمحال‌وبختیاری، خراسان‌رضوی و قم، به ترتیب احمد محمدی‌زاده، زین‌العابدین رضوی‌خرم، غلامعلی حیدری، یعقوب‌علی نظری و سید محمدتقی شاهچراغی به استانداری رفته‌اند که همگی پیش از این از فرماندهان سپاه بوده‌اند. در استان هرمزگان مهدی دوستی استاندار شده که پیش از این در قرارگاه خاتم حضور داشت و البته نظامی محسوب نمی‌شود و صرفا در نهاد نظامی در بخش‌های فنی و مهندسی کار کرده است. در استان مازندران و همدان نیز از نظامیان سابقی استفاده شده که در زمان جنگ، جانباز و اسیر شده بودند. در میان نظامیان انتخاب شده، هیچ استانداری از ارتش و نیروی انتظامی دیده نمی‌شود و این هم قابل پیش‌بینی بود که با حضور سردار احمد وحیدی نظامیان از سپاه باشند.  اعضای ستاد رئیسی ابراهیم رئیسی، تعداد زیادی از اعضای اصلی ستاد‌های انتخاباتی خود را به‌عنوان استاندار منصوب کرده‌است. البته پیدا کردن همه این افراد کار دشواری است، چون بسیاری از احکام ستاد‌های انتخاباتی، در فضای مجازی منتشر نمی‌شوند، اما با این وجود، باز هم اعضای موثر ستاد‌های انتخاباتی ابراهیم رئیسی، چشمگیر هستند. هشت نفر از ۲۸ استاندار رئیسی، از افرادی بودند که در ستاد‌های انتخاباتی او نقش اصلی را داشتند؛ حامد عاملی، استاندار فعلی اردبیل و برادرزاده امام‌جمعه این شهر، رئیس ستاد ابراهیم رئیسی در اردبیل بود. در اصفهان هم سیدرضا مرتضوی رئیس ستاد ابراهیم رئیسی، در این مسئولیت قرار گرفته که به خاطر حوادث چند روز گذشته، مورد توجه افکار عمومی هم قرار گرفته است. در استان زنجان هم محسن افشارچی به عنوان استاندار انتخاب شده که ریاست ستاد رئیسی را در استان زنجان بر عهده داشته‌است. البته مهدی دوستی هم در ستاد رئیسی سخنگوی ستاد انتخاباتی بود. به جز این سه نفر، جواد قناعت هم ریاست ستاد ابراهیم رئیسی را در مازندران در سال ۹۶ بر عهده داشت. او البته به جای مازندران، به استانداری خراسان‌جنوبی رفته است. محسن منصوری، معاون استان‌های ستاد رییسی بود که در هنگام ثبت نام انتخابات نیز در کنار رئیس‌جمهور فعلی قرار داشت. او استاندار تهران شده است. مهران فاطمی، استاندار یزد نیز در زمان انتخابات، سخنگوی ستاد ابراهیم رئیسی در یزد بود. استاندار لرستان، فرهاد زیویار، رئیس ستاد سحر ابراهیم رئیسی بود و در نهایت محمدهادی ایمانیه از اعضای موثر ستاد سلامت ابراهیم رئیسی بود که حالا استاندار فارس شده است.  از قوه قضائیه تا استانداری آیت‌ا... ابراهیم رئیسی، تعدادی از نیرو‌های قوه قضائیه را با خود به دولت برده‌است. بیشترین سهم، مربوط به سازمان بازرسی کل کشور بوده که ابراهیم رئیسی ده سال خود ریاست آن را بر عهده داشت. حسن درویشیان ریاست سابق سازمان بازرسی در دولت ابراهیم رئیسی، حالا ریاست دفتر بازرسی ویژه رئیس‌جمهور و نیز نماینده ویژه رئیس‌جمهور برای هماهنگی، پیگیری و اجرای نقشه ملی پیشگیری و مقابله با فساد در دستگاه‌های اجرایی را برعهده دارد.  در چهار استان کشور، نیرو‌های سابق قوه قضائیه به عنوان استاندار انتخاب شده‌اند که در دو استان، افراد معرفی شده، سابقه حضور در سازمان بازرسی کشور را دارند. در کهگیلویه‌وبویراحمد، سیدعلی احمدزاده به عنوان استاندار انتخاب شده که پیش از این، معاون سازمان تعزیرات حکومتی کشور، رئیس بازرسی قوه قضائیه و معاونت شورای حل اختلاف کشور را بر عهده داشته‌است. در استان گلستان، علی‌محمد زنگانه مشاور معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه به عنوان استاندار کار خود را شروع کرده است. در مازندارن، سید محمود حسینی‌پورنوری که پیش از آن، معاون دادستان کل کشور و قائم مقام سازمان بازرسی کل کشور بوده، در مسئولیت استانداری قرار گرفته و در استان مرکزی هم فرزاد مخلص‌الائمه معاون برنامه‌ریزی و امور مجلس سازمان بازرسی کل کشور به عنوان استاندار معرفی شده‌است.