بلوای مماشات نکردن ایران در غرب

واکنش اروپا و امریکا به نتیجه پنج روز مذاکره با ایران در وین، چیزی معادل «الم‌شنگه» است. چین و روسیه تأیید کرده‌اند که برخورد تیم مذاکره‌کننده ایرانی در مقایسه با سیاست مماشات تیم قبلی، سختگیرانه‌تر است، اما گفته‌اند که «پیشرفت» در مذاکرات را «نباید دست کم گرفت». حتی انریکه مورا، معاون کمیسیونر سیاست خارجی اتحادیه اروپا از «واقع‌بینانه» بودن مذاکرات صحبت کرده، ولی دیپلمات‌های اروپایی به طرز تامل‌برانگیزی از «آستانه فروپاشی» مذاکرات صحبت می‌کنند. ظاهراً به همین خاطر میخائیل اولیانوف، دیپلمات روس، برای واکنش طرف‌های غربی از تعبیر «دردناک» استفاده کرده است. به گزارش «جوان»، عصر روز جمعه بسیاری از خبرنگاران خارجی که روبه‌روی ورودی هتل کوبورگ تجمع کرده بودند، می‌دانستند که جلسه تعیین کننده‌ای بین طرف‌های مذاکرات وین در حال برگزاری است. روز قبلش هم اعلام شده بود که جلسه روز جمعه، نشست نهایی این دور از مذاکرات است.
پس از پایان مذاکرات روز جمعه، یک مقام بلندپایه چین گفت پیشرفت در مذاکرات هسته‌ای چند روز اخیر برای احیای برجام را نباید دست کم گرفت، اگرچه او افزود برای دستیابی به یک پیشرفت، فاصله زیادی وجود دارد. «ونگ کون»، نماینده چین در مقر اروپایی سازمان ملل متحد در وین که در این مذاکرات حضور داشت، همچنین ابراز امیدواری کرد که رایزنی هر یک از طرف‌ها با دولت‌های خود در طول توقف مذاکرات، انگیزه و عزم سیاسی جدیدی به مذاکرات تزریق کند.
واکنش روسیه هم پس از پایان مذاکرات تأکید بر عادی و طبیعی بودن شرایط بود. «میخائیل اولیانوف»، نماینده دائم فدراسیون روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین به خبرنگاران گفت: «ایران در جریان مذاکرات در مورد احیای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در مورد برنامه هسته‌ای ایران، پیشنهاد تغییر اساسی پیش‌نویس سند هسته‌ای را مطرح کرد و این امر واکنش دردناک کشور‌های غربی را برانگیخت». اولیانوف در عین حال قاعده مذاکرات را به غربی‌ها خاطرنشان کرد و گفت: «در مذاکرات وین درباره برجام، قاعده این است؛ تا زمانی که درباره همه چیز توافق نشود، درباره هیچ چیزی توافق نشده است. یعنی اصلاحیه‌ها و تغییر موضع همیشه امکان‌پذیر است. اما مطلوب است که چنین اصلاحاتی مدنظر باشد و به ترمزی در مسیر پیشرفت تبدیل نشود؛ بنابراین ما وضعیت را غم‌انگیز جلوه نمی‌دهیم.» اولیانوف شرایط سخت در طول مذاکرات را طبیعی دانست و گفت: همه در جلسه کمیسیون مشترک صدای یکدیگر را شنیدند. مذاکرات تازه شروع شده است. آنچه ایرانی‌ها، ما یا امریکایی‌ها گفتیم، حرف آخر نیست. هیچ کس قول نداده است که (مذاکرات) آسان باشد.
روسیه همچنین از درخواست ایران در این مذاکرات برای ارائه ضمانت از سوی امریکا دفاع کرد و نماینده این کشور در مذاکرات به خبرنگاران گفت: «درخواست ایرانی‌ها برای دریافت ضمانت‌ها کاملاً واضح و موجه است. باید این اطمینان وجود داشته باشد که اقدام بدخواهانه‌ای که در زمان دونالد ترامپ رئیس‌جمهور سابق امریکا از طریق سیاست فشار حداکثری انجام شد، تکرار نخواهد شد. همه این‌ها باید مورد بحث قرار گیرد.» گرد و خاک غربی ها: سایر گزینه‌ها را دنبال می‌کنیم


برخلاف امیدواری مقامات چینی و روسی، واکنش طرف‌های غربی و امریکایی پس از پایان مذاکرات همراه با ژست به شدت نگران کننده و حتی هشدار آمیز بود. وزیر خارجه امریکا روز جمعه پس از پایان این دور از گفتگو‌ها تهدید کرد کشورش در صورت بی نتیجه ماندن دیپلماسی، گزینه‌های دیگر را به کار خواهد گرفت. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه امریکا در گفتگو با رویترز درباره روند مذاکرات وین اظهار داشت: «ایران به ویژه طی ماه‌های اخیر سانتریفیوژ‌های پیشرفته بیشتری را به‌کار گرفته و اقدام به غنی‌سازی در سطوح بالاتر کرده است و این موجب شده فضای ما برای بازگشت به توافق کوچک‌تر شود.» وزیر امور خارجه امریکا همچنین تلاش کرد توپ را به زمین ایران بیندازد و گفت: «ما بار‌ها گفته‌ایم که اگر مسیر بازگشت به توافق هسته‌ای به بن‌بست برسد، سایر گزینه‌ها را دنبال خواهیم کرد.» بلینکن در این گفتگو از ارائه توضیحات بیشتر درباره گزینه‌های مورد اشاره خودداری کرد و در پاسخ به این سؤال که این گزینه‌ها چه چیز‌هایی هستند، گفت: در حال حاضر نمی‌خواهم در این باره صحبت کنم.
همچنین «جن ساکی»، سخنگوی کاخ سفید پس از پایان مذاکرات ایران و ۱+۴ در وین در ادامه فضاسازی‌های غرب علیه دیپلماسی فعال ایران مدعی شد که ایران با پیشنهاد‌های سازنده به وین نیامد.
روزنامه امریکایی نیویورک‌تایمز نیز در تحلیلی به بررسی دور هفتم مذاکرات وین و نتایج حاصل از آن پرداخت و گفت که دولت ایران در مذاکرات مواضعی گرفته که با برجام سازگاری ندارد. نیویورک‌تایمز به موضع کشور‌های اروپایی در این مذاکرات پرداخت و نوشت: «دیپلمات‌های بریتانیا، فرانسه و آلمان پس از پنج روز نشست در وین هشدار دادند، اگر تهران موضع خود را به سرعت تغییر ندهد، احتمال موفقیت آمیز بودن مذاکرات کم خواهد بود.» نیویورک‌تایمز به نقل از مقامات اروپایی نوشت: «ایران می‌گوید که می‌خواهد به توافق ۲۰۱۵ بازگردد، اما برخی از پیشنهادات ایران نه تنها با این توافق مغایرت دارد، بلکه فراتر از مفاد آن است.»
نماینده اتحادیه اروپا برخلاف کشور‌های اروپایی و امریکا چندان به پایان مذاکرات بدبین نبود. «انریکه مورا»، معاون دبیرکل اتحادیه اروپا با واقع‌گرا توصیف کردن مذاکرات وین گفت که مذاکرات شاید هفته آینده به نتیجه برسد. این دیپلمات ارشد اروپایی مانند متحد امریکایی خود به طرح ادعا‌های تهدید آمیز نیز پرداخت و بدون اشاره به اینکه امریکا و اروپایی‌ها به تعهدات خود در چارچوب برجام عمل نکرده، مدعی شد که مذاکرات هسته‌ای با ایران برای همیشه ادامه نخواهد یافت. نمی‌توانند پیشنهادات ایران را رد کند
ابراز نگرانی غرب از بن‌بست در مذاکرات در حالی عنوان شد که همزمان ایران عزم خود را برای به نتیجه رساندن مذاکرات اعلام کرده است. علی باقری‌کنی، معاون وزیر امور خارجه ایران که ریاست گروه اعزامی ایران را به عهده داشت، گفت تهران با هدف دستیابی به توافق در این مذاکرات شرکت می‌کند.
ایران گفته است دو سند به طرف‌های مذاکره‌کننده داده و منتظر پاسخ در این زمینه است و همین نشان‌دهنده آن است که برخلاف برخی ادعاها، ایران عزم جزمی برای رسیدن به نتیجه در مذاکرات دارد. در همین ارتباط هم علی باقری در گفتگو با شبکه الجزیره گفت: «پیش‌نویس پیشنهاد‌هایی که طرف ایرانی با هدف لغو تحریم‌های ظالمانه امریکا به گروه ۱+۴ داده، به گونه‌ای است که طرف مقابل نمی‌تواند این پیشنهاد‌ها را رد کند.» باقری‌کنی در بخشی از این مصاحبه تأکید کرد: این پیشنهاد‌ها بر اساس مفاد توافق سال ۲۰۱۵ است و همه تحریم‌های امریکا در حوزه هسته‌ای باید فوراً لغو شوند. وی گفت که دو پیشنهاد ارائه شده ایران در مذاکرات وین، درباره «لغو تحریم‌ها» و «اقدامات هسته‌ای» ایران بوده که هر دو موضوعات اصلی در برجام هستند.
طی چند روز گذشته همزمان با برگزاری مذاکرات وین، برخی منابع رسانه‌ای در غرب مدعی غنی‌سازی ۹۰ درصدی در ایران شده بودند و به نظر می‌رسد طرح چنین ادعایی با هدف به بن‌بست کشاندن مذاکرات عنوان شد، هرچند در همان زمان مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز غنی‌سازی ۹۰ درصدی در ایران را تکذیب کرد. پس از تکذیب مدیرکل آژانس، علی باقری هم آماده شدن ایران برای غنی‌سازی اورانیوم تا میزان ۹۰درصدی را رد کرد و گفت: «ایران از تعهدات خود در چارچوب آژانس خارج نخواهد شد.»