گره «پرداخت يارانه» به «زلف برجام»

آرمان‌ملی- محمدسیاح: بودجه سال 1401 دولت سیزدهم نکات مختلفی دارد که با تقدیم آن به مجلس برای بررسی و رسیدگی و انتشار آن برای عموم بیشتر مورد توجه قرار گرفت. حذف ارز 4200 تومانی یکی از نکات مهمی است که واکنش‌های زیادی را هم به‌همراه داشته و از نظر کارشناسان اقتصادی اتفاق خوشایندی در بودجه سال آینده محسوب می‌شود چراکه ارزترجیحی 4200 تومانی تا به امروز چیزی جز رانت و فساد برای کشور نداشته و مدت‌هاست که حتی در رسیدن ارزان‌تر اقلام و کالاهای اساسی به دست مردم موثر نبوده است. هرچند که در حال حاضر که ارزترجیحی وجود دارد و بسیاری از کالاها هم آن را دریافت می‌کنند، ‌اما گرانی و دلالی دولتی و رانت و فساد گلوی معیشت را به‌شدت فشرده است و نگرانی از افزایش بیشتر قیمت‌ها با حذف ارز 4200 تومانی تشدید شده است. با این حال دولت رئیسی اعلام کرده که قرار است با پرداخت 100 هزارمیلیارد تومان یارانه فشار این اصلاح در رویه بودجه را به مردم جبران کند. سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری در زمان تحویل لایحه بودجه به مجلس گفته که دولت قصد ندارد تا بودجه و اقتصاد کشور را مذاکرات و نتیجه احیای برجام گره بزند، اما این ادعا با اعداد و ارقام و مواردی که در بودجه مطرح شده کاملا در تضاد است و سند بودجه چیز دیگری می‌گوید. مهدی پازوکی، ‌اقتصاددان در باره حذف ارز 4200 تومانی از بودجه سال آینده به «آرمان‌ملی» گفت: طرفدار یکسان‌سازی نرخ ارز هستم چراکه وقتی تعدد نرخ وجود دارد حتما رانت و فساد هم ایجاد می‌شود فرقی هم نمی‌کند که در چه موضوعی این مبحث مطرح شود. همین الان بنزین دو نرخی برای آنهایی که در استانداری و فرمانداری و سایر نهادها دسترسی به بنزین با قیمت پایین دارند ایجاد فساد می‌کند. او ادامه داد: همانطور که در برنامه سوم توسعه که یکی از بهترین برنامه‌های بعد از انقلاب در دوره محمدخاتمی، وقتی یکسان‌سازی نرخ ارز اتفاق افتاد قیمت بازار آزاد از قیمت بانک‌مرکزی کمتر شد و این به نفع تولیدکننده و سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی است و ثبات را به اقتصاد می‌آورد. در حال حاضر دولت چنین کاری را انجام نداده و تا جایی‌که اطلاع دارم دولت ارز 4200 تومانی را همچنان تخصیص می‌دهد. پازوکی اضافه کرد: قطعا دولت باید به کسانی‌که از این موضوع متحمل فشار اقتصادی می‌شوند را مورد حمایت قرار دهد و هزینه‌های جبرانی این تغییر را پرداخت کنند. 
 تحقق بودجه وابسته به مذاکرات
این اقتصاددان ادامه داد: بودجه به سیاست اقتصاد ایران گره خورده است و یکی از ویژگی‌های این بودجه برخلاف گفته میرکاظمی، رئیس سازمان برنامه و بودجه که گفته «بودجه سال آینده ارتباطی به توافق هسته‌ای ندارد» اتفافا بودجه کاملا به توافق ربط دارد چراکه درآمدهای ناشی از فروش نفت و افزایش برداشت از صندوق توسعه ملی که محل ذخیره درآمدهای نفتی است وابسته به توافق است! او افزود: در بودجه 1400 منابع استفاده از صندوق توسعه ملی 36 هزار میلیارد تومان و برای سال آینده دولت این رقم را به 137 هزار میلیارد تومان رسانده یعنی بیش از 300 درصد منابع صندوق را افزایش و به همین دلیل هم فروش اوراق مشارکت را کاهش داده است. پازوکی تصریح کرد: بنابراین وابستگی بودجه به نفت بیشتر شده و این وقتی اتفاق خواهد افتاد که تفاهم را با جامعه جهانی داشته باشیم. پازوکی در پاسخ به این سوال که آیا پرداخت 85 هزار میلیارد تومان یارانه پنهان و 100 هزار میلیارد تومان یارانه حذف ارز 4200 تومانی به گفته رئیس سازمان برنامه و بودجه؛ در بودجه سال آینده اصلاح و هدفمند خواهد شد؛ توضیح داد: به‌نظرم این بودجه از پس این موضوع برنیاید؛ در این بودجه موارد عجیبی وجود دارد که یکی از آنها عدم وجود شفافیت است. من به‌عنوان یک اقتصاددان نمی‌توانم بودجه مثلا دانشگاه شریف با دانشگاه دیگری مقایسه کنم چون وجود ندارد دلیل‌ آن هم این است که همه بودجه‌ دانشگاه‌های غیرعلوم پزشکی را در وزارت علوم و دانشگاه‌‌های علوم پزشکی را در وزارت بهداشت ادغام کرده‌اند و جز خدا هیچکس از این وضعیت سردرنمی‌آورد! 
 روح «احمدی‌نژاد» در بودجه «رئیسی»!
این اقتصاددان افزود: این بودجه مطابق سیاست‌های احمد‌ی‌نژاد است؛ او معتقد بود که باید بودجه را به شکلی ببندیم که در فیلیتوی کت (جیب کوچک بالای کت مردانه) جا بشود! بودجه باید شفاف باشد اگر من طرفدار یکسان‌سازی نرخ ارز هستم به این دلیل است که رانت از بین برد. عدم شفافیت در بودجه رانت‌زا خواهد بود. او اضافه کرد: ببینید بودجه مثلا مجمع تشخیص یا شورای نگهبان افزایش پیدا کرده است!؟ شورای نگهبان برنامه برای نظارت بر انتخابات گذاشته شده مگر انتخاباتی سال آینده داریم که بودجه نیاز داشته باشد؟! به‌نظرم دولت با ادغام بودجه دنبال این است که کسی از بودجه سردرنیاورد. پازوکی افزود: در اولین قانونی که مجلس مشروطه نوشت حقوق باغبان مجلس مشخص بود یعنی پول حقوق باغبان را نمی‌توانستند مثلا به نگهبان مجلس بدهند؛ همه چیز باید مشخص و روشن باشد. مردم باید بدانند که فرضا دانشگاه گرمسار چقدر بودجه می‌گیرد تا با دانشگاه شریف مقایسه کنند. یکسان‌سازی با شعار امکان‌پذیر نیست باید سیاست به‌ویژه سیاست‌ خارجی در خدمت اقتصاد ایران باشد تا از بسته‌بودن نجات پیدا کند. به‌نظرم قطعا این بودجه را با شرط توافق وین نوشته‌اند و این از افزایش بودجه نفت مشخص است؛ در لایحه بودجه 1400 دولت روحانی فروش نفت چیزی حدود 180 هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده بود ولی در لایحه بودجه 1401 دولت رئیسی به حدود 380 هزار میلیارد تومان یعنی بیش از دو برابر لایحه بودجه 1400 افزایش یافته است! پازوکی تاکید کرد: یکی از تبصره‌های لایجه بودجه 1401 این است که برنامه ششم برای یکسال تمدید می‌شود و این درحالی است که دولت جدید و وابستگان آن دولت روحانی را به باد انتقاد گرفته‌اند که این برنامه افتضاح است! برنامه ششم برنامه دولت روحانی است که اینها آن را تمدید کردند و نشان می‌دهد این دولت برنامه‌ای ندارد!  بودجه سال آینده با ابهامات زیادی همراه است و همین ابهامات و پنهان‌کاری‌ها از سوی دولت باعث خواهد تا سال آینده هم با تنش زیادی در حوزه تامین بودجه کشور مواجه شویم؛‌ به‌هر حال مجلس باید در زمان بررسی لایحه بودجه به این نکات توجه داشته باشد ضمن اینکه هزینه‌های اضافه دولت و مجلس و نظام را از بودجه حذف کند تا شاید بتواند بودجه قابل احصایی شود.