روزنامه آفتاب یزد
1396/04/01
عزل ذلیلانه به جای قتل
آفتاب یزد در گفتگو با کارشناسانبرکناری ولیعهد عربستان را بررسی کرد
عزل ذلیلانه به جای قتل
آفتاب یزد- گروه سیاسی: شوک. زلزله. کودتا. یا شاید هم خیلی خوش‌بینانه، معاوضه قدرت. هرچه که نامش را بگذارید نمی‌توان عزل بن‌نایف و روی کار آمدن محمد بن سلمان در عربستان را یک تغییر قدرت متمدنانه مبتنی بر قانون نام نهاد.
خبر این است:" شاهزاده محمد بن سلمان ولیعهد عربستان شد، بن نایف از تمام مسئولیت‌ها کنار گذاشته شد، محمد بن سلمان همچنان وزیر دفاع هم خواهد بود."
ملک سلمان پادشاه سعودی از سال 2015 که بعد از مرگ ملک عبدالله زمام قدرت را در دست گرفت در اقدامی سنت‌شکنانه و برخلاف وصیت پدرش ملک عبدالعزیز و قاعده کلی حکومت سعودی، نه برادر خود بلکه برادر زاده‌اش بن نایف را به عنوان ولیعهد معرفی کرد. ولیعهدی که در تمام این دو سال فقط نام ولیعهدی را بردوش یدک می‌کشید و در حاشیه بود.
و برعکس او یک جوان زیاده‌خواه و جویای نام به نام بن سلمان تا می‌توانست می‌تاخت. فرزند ملک سلمان... یعنی محمد...
**
خلف وعده پسر با وصیت نامه پدر
محمد 29 ساله، وزیر دفاع عربستان شد. چهره‌ای جنگ طلب که یمن را به خون کشید و منطقه را به آشوب. شاید همین ویژگی محمد بن سلمان بود که او را در محافل عربستانی بیشتر مطرح می‌کرد. بن سلمان حتی در دیدارهای خارجه مقامات سایر کشورها با عربستان و یا برعکس، سر و کله‌اش پیدا می‌شد، این نشان از آن داشت که سلمان کوچک، چیزی بیشتر از یک فرمانده جنگ است.
برای همین خیلی‌ها از این احتمال که بن نایف رفتنی باشد و سلمان جای او بنشیند حرف می‌زدند، اما نه اینقدر زود.
و حالا در یک اقدامی غافلگیرانه، «سلمان بن‌عبدالعزیز» پادشاه عربستان سعودی در فرمانی، «محمد بن‌نایف» را از ولایت‌عهدی برکنار و «محمد بن‌سلمان» را به عنوان ولیعهد و جانشین خود تعیین کرد.طبق حکم شاه سعودی، بن‌سلمان علاوه بر پست جدید، همچنان تصدی وزارت دفاع را برعهده خواهد گرفت. ملک سلمان بار دیگر با این اقدامش وصیت پدر و آن روال جانشینی بین برادران برحسب سن را زیر سوال برد.
**
جوانک گستاخ، همه کاره عربستان
محمد بن‌سلمان، حالا ٣١ ساله شده. هنوز جوان است اما نه به بی‌تجربگی دو سال قبل. تندروی را به تمام و کمال رسانده. حتی یکبار هم گفته بود که هیچ راه صلحی بین ایران و عربستان نیست و انگار که جوانک گستاخ به دنبال جنگ با ایران می‌گشت.
و حالا همین جوانک گستاخ ولیعهد عربستان شده... و بسیاری می‌گویند از آنجایی که بیماری آلزایمر ملک سلمان وبال جان او شده ممکن است ملک سلمان خود نیز کنار رود و محمد بن سلمان بشود همه کاره، یعنی پادشاه عربستان.
**
دیگر بن نایف، شده ولیعهد سابق
پیش از این هم از محمد بن سلمان به عنوان یکی از افراد قدرتمند در تشکیلات سیاسی سعودی نام برده می‌شد؛ کسی که مدام با مقامات کشورهای روسیه و آمریکا در تعامل بوده است.
ولی از سویی دیگر، بن نایف نیز محبوب آمریکایی‌ها بود. او از آن دسته کسانی است که خیلی‌ها می‌گویند تغییر و عزلش به مزاج آمریکایی‌ها خوش نمی‌آید و شاید همین، واکنش آمریکایی‌ها را به همراه داشته باشد.
به هر حال بن نایف کنار رفته و در مراسمی با بن سلمان هم بیعت کرده و ظاهرا این تغییر قدرت در آرامش بوده و دو طرف با هم ساخته‌اند. اما آیا در پس پرده هم همه چیز به همین آرامی است؟
خانواده سعودی که چندی پیش نیز شاهد تغییرات گسترده و آنی در ساختار حکومتی اش بوده دومین تغییرات گسترده پس از ملک عبدالله را تجربه می‌کند و همه اینها خبر از آن دارد که از قرار معلوم ساختار نظام عربستان به آن آرامی‌ها هم که ظاهرش نشان می‌دهد نیست. آرامش قبل از توفان آل سعود همین روزها درهم خواهد شکست تا اوج فاجعه تنش‌های داخلی این حکومت قریشی را برملا سازد. از سویی ظاهرا با روی کار آمدن بن سلمان باید منتظر افزایش تنش‌ها هم بود.
محمدبن سلمان را در کنار عادل الجبیر وزیر امورخارجه عربستان تصور کنید (!)که از این پس چه مواضع ضدایرانی‌ای می‌توانند علیه ایران بگیرند و اقدامات خصمانه شان را با قوت و قدرت بیشتری به نمایش گذارند.
***
پادشاه هم میشود
صباح زنگنه کارشناس مسائل خاورمیانه و نماینده سابق مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه چنین تغییری در ساختار حکومت عربستان پیش بینی می‌شد، به آفتاب یزد گفت: " مشخص بود با آن شتابی که محمدبن سلمان وارد سیاست عربستان شد و سپس با آغاز جنگ یمن و افزایش درگیری‌ها در منطقه، خود را پیشتاز در جنگ‌ها‌ی خاورمیانه کرد و از سویی با تلاش در جهت مذاکره با آمریکا در راستای تطمیع آنها برآمد به دنبال ولیعهدی است و مطمئن باشید تا چندی دیگر هم پادشاهی را قبضه خواهد کرد."
وی گفت:" از سویی زمینه خانوادگی و اجتماعی هم در ولیعهدی بن سلمان نقش داشت، چرا که در عربستان علاوه بر مباحث قبیله ای، بحث خاندانی هم مطرح است و حتی مادر این اشخاص هم اهمیت دارند. مادر بن نایف از خاندان سدیری‌هاست و مادر محمدبن سلمان از خاندان عجمان است. بنابراین عنصر موثر در همگرایی با خاندان آل سعود، در بن سلمان بیشتر دیده میشود. "
زنگنه ادامه داد:" علاوه بر این موضوع، محمدبن سلمان احساس غرور زیادی پیدا کرده است. غروری که می‌تواند جنگی در یمن به راه اندازد، دهان‌ها را بدوزد و ثروت کشور که 800-700 میلیارد دلار است را در اختیار بگیرد و نصف آن را به ترامپ واگذار کند (دیدار اخیر ترامپ در عربستان)، همه اینها مقدمات به دست گرفتن ولیعهدی را نشان می‌داد و خیلی زود او پدر را هم کنار می‌زند و پادشاه میشود."
زنگنه درباره اینکه با توجه به محبوبیت بن نایف نزد آمریکا، واکنش کشور نسبت به برکناری او را چگونه پیش‌بینی می‌کند، گفت: آمریکا ناگزیر شد تا علاوه بر بن نایف با اقدامات و نفوذ بن سلمان از او (محمد بن سلمان) نیز حمایت بکند، البته سازمان سیا (CIA)، حامی بن نایف بود و بخش‌ها‌یی مثل وزارت دفاع آمریکا، شورای امنیت ملی این کشور و تعدادی از سناتورها که با سفارت عربستان مراوداتی دارند از محمدبن سلمان حمایت می‌کردند."
این کارشناس افزود: "از سویی اموال عربستان در اختیار محمدبن سلمان است. بنابراین گرایش‌ها به بن سلمان بیشتر است، طبیعتا آمریکا به دنبال منافع خود می‌گردد. "
زنگنه روی کار آمدن بن سلمان را به معنای افزایش تنش‌های ایران و عربستان دانست و گفت: "محمد بن نایف از تجربه بیشتری برخوردار بود و عقلانیت بیشتری هم داشت، حداقل سالها قبل از اینکه بن سلمان در صحنه سیاست حضور داشته باشد، بن نایف همراه با پدر خودش مسائل داخلی و خارجی را تجربه می‌کرد و می‌دانست که یک اقدام چه قدر پیامد خواهد داشت و این پیامدها چگونه به ضرر یا به نفع آن کشور تمام خواهد شد؟ اما بن سلمان از چنین تجربه‌ای بی‌بهره است و دقیقا مانند یک کودکی که اسباب بازی زیادی در اختیار دارد و به راحتی آنها را خراب می‌کند ازخود واکنش نشان می‌دهد. شاهد بودیم که او در یمن چه کرد و با سیاست‌ها در قبال قطر، شیرازه شورای همکاری خیلج فارس را از بین برد. "
**
مستعد نا آرامی
وی درباره اینکه آیا این تغییرات باعث بر هم خوردن شالوده حکومت عربستان و تنش‌های داخلی میشود، گفت: "در مراسم تودیع بن نایف گارد بن سلمان مسلح ایستاده بود و بن نایف تک و تنها بود، بن نایف ممکن است اگر سخنی علیه سلمان بگوید مورد تعرض قرار گیرد و بعد هم گفته شود مخالفان و تروریست‌ها دست به همچین کاری زده‌اند. اما شکی نیست که در داخل خانواده اعتراضات بیشتر خواهد شد به ویژه وقتی ببینند حضور بن سلمان به بدهکاری و افزایش هزینه‌های مادی و معنوی عربستان منتهی میشود. بن سلمان در محیط اطراف خود نیز با مشکلاتی در این زمینه مواجه میشود. "
زنگنه گفت: "از طرفی عربستان مستعد ناآرامی است. در جنوب عربستان مردم مسلح زیادی هستند که می‌توانند اقداماتی علیه حکومت مرکزی انجام دهند، در شرق عربستان هم اعتراض‌ها بیشتر شود، تحصیلکرده‌های عربستان نیز به پا می‌خیزند و به نوعی قدرتی غیرقابل کنترل علیه دولت سعودی به وجود می‌آید. "
زنگنه درباره اینکه طبق وصیت عبدالعزیز باید ولیعهدی به ترتیب سن به برادران ملک عبدالله می‌رسید، درحالیکه ملک سلمان یک بار برادرزاده اش و بار دیگر فرزندش را جانشین خود کرده، آیا اکنون ولیعهدی بن سلمان را باید خارج از وصیت عبدالعزیز توصیف کرد؟ گفت: "این اقدام می‌تواند صحنه‌ای از کودتا در داخل خاندان عربستان تلقی شود. به عبارتی ولیعهدی بن سلمان یک کودتاست."
**
قتل برای جانشینی
اما محسن جلیلوند دیگر کارشناس مسائل بین‌المللی هم با بیان اینکه پیش‌بینی چنین تغییری در عربستان می‌رفت، به آفتاب یزد گفت: آنچه در ولیعهدی محمد بن سلمان باعث تعجب است اتفاق زودهنگامی است که صورت گرفته آن هم با عزل ذلیلانه بن نایف."
وی ادامه داد: "سفر ترامپ به عربستان نشان داد که آمریکایی‌ها برنامه‌های خیلی پیچیده تری از زمان اوباما داشته‌اند. به هر حال سیاست‌های خارجه آمریکا ربطی به روسای جمهور ندارد به این دلیل که آنها از پیش استراتژی‌ها‌یی تعیین کرده‌اند. جریان نزدیک شدن عربستان به اسرائیل و تغییراتی که در عربستان صورت گرفته است موضوعاتی بود که از چند سال پیش از سوی آمریکا برنامه‌ریزی شده بود. برنامه‌ریزی‌ای که آمریکا آن را به قیمت میلیارددلار به عربستان فروخت. "
(طی دیدار اخیر ترامپ با پادشاه عربستان قرارداد 400 میلیارد دلاری بین عربستان و آمریکا بابت خرید تسلیحات بسته شد).
وی افزود:"سیاست عربستان با روی کار آمدن سلمان به سمت تندروی پیش می‌رود که حمله به ناوهای ایرانی و ادعای بازداشت سه ایرانی توسط عربستان شروع آن است."
جلیلوند درباره اینکه ولیعهدی عربستان خلاف وصیت پدر مبنی بر جانشینی برادران بر حسب سن صورت گرفته است، گفت: "ملک سلمان روز قبل از ولیعهدی بن سلمان آیین‌نامه را تغییر داد و موضوعات جانشینی با پسر بزرگ‌تر یا برادر بزرگ‌تر را با جانشینی فرزند به جای پدر تغییر داد. او با این کار سنت سعودی‌ها را عوض کرد. آن چه در ولیعهدی بن سلمان می‌بینیم سنت پادشاهان است و نه سنت امیران عرب. سلمان ساختار حاکمیت عربستان را دگرگون کرد. "
جلیلوند درباره اینکه آیا این تغییرات باعث خواهد شد که در داخل حاکمیت عربستان اختلافات افزایش یابد، پاسخ داد: "این اتفاق بعید است. به هر حال عربستان یک نظام یکه سالار است.یادتان باشد که در زمان گذشته، ملک فیصل به دست برادرزاده خود فیصل بن مساعد ترور شد تا ملک خالد به جای او بنشیند. اما در حال حاضر به جای کشتن یک شخص، او را عزل می‌کنند. به عبارتی نظام عربستان به همان صورت و شیوه زمان جاهلیت اداره میشود. اینکه یک قبیله به قبیله دیگری حمله کند و قدرت را به دست بگیرد. تنها به جای چادر در کاخ زندگی می‌کنند و به جای قتل، عزل مودبانه انجام می‌دهند. "
سایر اخبار این روزنامه
حقایقی در خصوص مترو تهران
هیرکان فقط ۳۵ روز زنده بوده است
بن سلمان، آمریکا و ایران
عزل ذلیلانه به جای قتل
مراقبان کولر!
گام درست منتخبین شورای شهر
آتش سوزی بر پیکر جنگل‌های ایران
دعوت مسئولان از مردم برای حضور در راهپیمایی قدس
سهمی که تلویزیون به خزانه دولت نمی‌دهد
به امریکایی‌ها اعتماد نکنید؛ منتظر فرصت برای ضربه‌زدن هستند
