بودجه تورم زا؛ - مجلس منفعل است

عکس: آرمان‌ملی / حجت ‌ سپهوند‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌/آرمان ملی: دولت سیزدهم در حالی صد روز خود را پشت‌سر گذاشت که هنوز مذاکرات 1+4 و ایران در وین به سرانجام مشخصی نرسیده است. در حوزه داخلی هم مهم‌ترین و جدی‌ترین آزمون دولت به جز واکسیناسیون و کنترل کرونا، تدوین لایحه بودجه بود که توسط رئیس‌جمهور به مجلس تقدیم شد، هر چند کارشناسان معتقدند که لایحه بودجه با اما و اگر‌های فراوانی روبه‌رو است. این در حالی است که با گذشت یکسال و اندی از عملکرد مجلس و بیش از صد روز از عملکرد دولت، مردم به وعده‌های داده شده و احتمال تحقق آنها با دیده تردید می‌نگرند. در این راستا برای بررسی عملکرد دولت و مجلس، لایحه بودجه، نامه شورای نگهبان و انتشار دلایل رد صلاحیت علی لاریجانی و پاسخ وی «آرمان ملی» با غلامعلی جعفر‌زاده ایمن‌آبادی رئیس فراکسیون مستقلین مجلس دهم و نماینده ادوار مجلس به گفت‌وگو پرداخته است که می‌خوانید.  تحلیل شما از نامه شورای نگهبـــان، دلایل مطرح شده برای رد صلاحیت آقای لاریجانـی پاسخ‌های وی و واکنش‌ها به این موضوع چگونه است؟ واقعیت امر این است که خودم اعتقاد دارم که این نظارت شورای نگهبان باید وجود داشته باشد، بی‌در و پیکر بودن را هیچ‌کس نمی‌پذیرد و اگر بخواهید منطقی صحبت کنید این یک اصل است. اما رویکرد نباید سیاسی باشد. نمی‌خواهم در مورد عملکرد شورای نگهبان قضاوت کنم اما اگر به بطن جامعه بروید مردم قانع نیستند که این عملکرد و سوابق سوء افراد است و تصور غالب این است که نگاه‌های سیاسی به وجود آمده است. لذا شورای نگهبان بهتراست در عملکرد نظارتی یک بازنگری انجام دهد. رد آقایان هاشمی رفسنجانی، لاریجانی و حتی احمدی نژاد خوب نیست و باید تصمیم را بر عهده مردم گذاشت. حجم انبوهی از کسانی که می‌توانستند در مجالس موثر واقع شوند رد شدند و هیچ‌گاه به آنها دلیلی گفته نشد. از دلایل رد لاریجانی، سیاسی هم می‌تواند باشد، بعضی جاها ادرس درست ندادند، آقای کرباسچی اصلا پسر ندارد! دختری که شوهر کرده تابع همسرش است و پدر نمی‌تواند در زندگی وی دخالت کند. این نشان می‌دهد که رویکرد اتخاذ شده خیلی خوب نیست بالاخره آقای لاریجانی در عرصه بین‌المللی شناخته شده بود. یادم می‌آید در ژنو سوئیس در مورد یک مشکلی رای گیری می‌خواست انجام بشود، صهیونیست‌ها آمدند یک طرح مذبوحانه علیه ایران را مطرح کردند (دقیق حضور ذهن ندارم) من شب به آقای لاریجانی انتقال دادم و آقای لاریجانی تلفنی با روسای مجالس کشورهای حاشیه خلیج فارس تماس گرفتند و فردا رئیس مجلس کویت یک نطق قرائی را علیه اسرائیل کرد. در عرصه بین‌المللی آقای لاریجانی شناخته شده بود. باید انتخاب را بر عهده مردم می‌گذاشتند؛ مردم تصور خوبی از عملکرد اینها ندارند و تصورم این است که باید به نحو اقناع کننده‌ای حرکت بکند و نشان بدهد که سوگیری سیاسی ندارند. اینکه شورای نگهبان نظر بدهد قطعا باید نظر بدهد، قطعا باید پرونده‌ها بررسی شود، چون این وسط آدم‌هایی هستند که بالاخره صلاحیت تکیه زدن بر کرسی نمایندگی و یا ریاست جمهوری را ندارند اما نوع عملکرد در سطح جامعه به عنوان یک مرجع فیلترینگ سلامت افراد تلقی نمی‌شود و به آن نسبت سیاسی می‌دهند. چه چیزی باعث این امر شده؟ الان شما با نامه آقای لاریجانی بروید کف جامعه ببینید چه چیزی شده است، مردم اقناع نیستند فکر می‌کنم یک مقدار بهتر است، بازنگری شود، شورای محترم نگهبان رویه خودش را دارد اما بعضی از آنها نیاز به اصلاح دارد. کسانی که به درد این کشور می‌خورند (به فرض هم که یک اتفاقات کوچکی هم رخ داده باشد) با دیده اغماض نگاه شود اینها سرمایه‌های این کشور هستند. با سرمایه‌ها و ذخایر باید به دیده اغماض نگریسته شود. بالاخره این افراد که معصوم نیستند و امکان دارد که در زندگی آنها اتفاقاتی افتاده باشد. باید در قبال این افراد مقدار غمض عین به کار گرفت. اگر اینگونه بخواهد رفتار شود در جامعه شکاف می‌افتد و نمی‌توانیم بگوییم همه بد هستند. اینها اتفاق خوبی نیست. رد آقایان هاشمی رفسنجانی، احمدی‌نژاد و لاریجانی همه خوب نیست بود. اشتباه را باید گفت، همچنین عدم تایید بخش اعظم از کسانی که نمایندگان مجلس بودند.   مجلس بر اساس اصـــل 64 قانون اساسی به‌دنبال افزایش 40 کرسی به تعداد نمایندگان مجلس است که گویا در دوره‌های قبل رای نیاورده، پرسش این است که آیا باید برای اجرای قانون اساسی طرح ارائه شود؟ در دوره قبل به‌خاطر بحث جمعیتی و اختلافی که با وزارت کشور ایجاد شد. درست است که مطابق با قانون اساسی است ولی باید تبدیل به قانون بشود. هنوز هم اعتقاد دارم که این اصل قانون اساسی راه را باز گذاشته است اما تعداد و میزان و جایی که کار کارشناسی انجام بشود باید در مجلس باشد. فکر می‌کنم دو نهاد مجلس و ظرفیت دولت در وزارت کشور و بار جمعیتی به سمت افزایش تعداد کرسی‌های نمایندگی برود. البته مشکل ما نبود مجلس سنا است نه اینکه مجلس که مجلس عوام تلقی می‌شود و افزایش تعداد نمایندگان ان؛ باید مجلس سنا و بالادستی تشکیل شود.   همزمان با تغییر دولت، ریاست صدا و سیما هم تغییر کرد و در این دوره شاهد حوادثی همانند تجمعات مردم اصفهان بودیم، آیا تغییری در رویکـــرد صدا وسیما به اطلاع‌رسانی ایجاد شده است؟ تصور صدا و سیما این است که باید افکار جامعه را هدایت کند. اگر انحصار داشت یک حرفی اما چون انحصار ندارد و تلویزیون‌های اینترنتی و بین‌المللی وجود دارد و در گوشی تلفن همراه خود هر شبکه‌ای را می‌توانید، مشاهده کنید. چون انحصار وجود ندارد بنابراین صدا و سیما باید تلاش کند که درصدد هدایت افکار عمومی بر نیاید. صداوسیما باید برای خودش اعتبارسنجی کند و به جای اینکه روی افکار مردم کار کرده یا صحنه سازی کند، بیشتر برود واقعیت‌ها را نشان دهد. وارد مسائل سیاسی سبک نشود و وزن خودش را به عنوان یک رسانه‌ملی برای همه آحاد جامعه حفظ کند. فکر می‌کنم رئیس جدید صداوسیما به این سمت برود و وارد دسته بازی، گروه بازی و... نشود.   با وجود گذشت بیش از یکسال و 7 ماه از روی کار آمدن مجلس و بیش از 100 روز از روی کار آمدن دولت چه میزان از وعده‌های معیشتی این دو قوه که مورد انتظار مردم بوده تحقق یافته است؟ اعتقاد دارم باید به آقای رئیسی کمک کرد، فرصت ایجاد کرد و زمان داد. چون خدایی نیت آقای رئیسی کمک به مردم و ایجاد رفاه است ولی تیم او هم ضعیف است. در بخش‌های مختلف وزارتخانه‌ها تیم ضعیف است و توانایی اداره این کار را ندارند. از سازمان برنامه و بودجه گرفته تا بالا مجموعه ضعیفی به کار گمارده شده‌اند. آقای رئیسی نباید تعارف کند و هر شش ماه خودش یک خانه تکانی انجام بدهد.  الان سر و صدا شده که سه تا از وزرا در مسیر استیضاح و طرح سوال در صحن علنی هستند. خود آقای رئیسی که آدم صادق و بسیار شریف و خوبی است و در نیت آقای رئیسی ذره‌ای شک و تردید ندارم، خودش آستین را بالا بزند و خودش خانه تکانی را انجام بدهد و خدا را شکر رئیس‌جمهور اهل تعارف نیست. وزارت اقتصاد و وزارت صمت جواب نداد و دیدید در بازار خودرو چه شد. وزارت جهاد کشاورزی در قیمت مرغ مانده، سازمان برنامه و بودجه نیز با بودجه واقعا مشکل دارد که هم تورم زاست و هم رشد اقتصادی ندارد عملکرد مطلوبی نداشته است. البته مردم هنوز خود شخص آقای رئیسی را قبول دارند اما تیم او را خیر.  عملکرد مجلس یازدهم را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ گویا صحبت کردن در مورد مجلس وقت تلف کردن شده، زیرا اعتبارش را در جامعه از دست داده است. این مجلس در زندگی خصوصی مردم دخالت می‌کند اینکه چه کسی عینک دودی نزده، ساز موسیقی فلان بشود و... اینها کارهایی است که مجلس در زندگی خصوصی مردم ورود کرده و با سفره مردم هم کاری ندارد. اکثر قول‌ها و فعل‌هایش فعلا نیز عملی نشده و حتی به نظرم مطرح شدن استیضاح و سوال هم فقط برای دلخوشی مردم است. مجلس نتوانسته کشور را به سمت یک اقتصاد پویا و سالم ریل‌گذاری کند. اولین کاری که مجلس باید در مورد بودجه 1401 انجام دهد این است که بودجه را با اسناد بالادستی مقایسه بکند. اکنون اسناد بالادستی چیست؟ برنامه پنج ساله، کدام برنامه است؟ برنامه ششم توسعه تمام شد و یک سال هم تمدید شد. الان مجلس بودجه‌ای را تصویب می‌کند که اصلا برایش برنامه‌ای ندارد. چون مجلس دنبال فکر اساسی برای اصلاح امور مهم نیست، اگر از نماینده بپرسید برنامه هفتم چه خواهد شد نمی‌تواند چیزی درباره آن به شما بگوید. این نشان می‌دهد که نمایندگان مجلس ما قابلیت حفظ این کرسی را برای حل مشکلات مردم را ندارند و به مسائل متفرقه مشغول هستند. باید پرسید چکار به عینک آفتابی مردم دارید؟ اگر عینک آفتابی را جمع بکنید این جانبازان روشندل ما که از عینک آفتابی استفاده می‌کنند چکار باید بکنند. مردم از دست مجلس ناراحت هستند و بیشتر از کابینه دولت تصورشان این است که مجلس، مجلس پر تحرکی نیست. فکر می‌کنم آقای قالیباف هنوز نتوانسته یک نقشه راه جامع برای نمایندگان تعیین کند.   مجلس یازدهم با شعار بهبــود اقتصاد و معیشت مردم روی کارآمد؛ اما اکنون شــرایط به گونه دیگری است؛ اساسا این ناکارآمدی که می‌فرمایید به علت عدم آشنایی با وظایف نمایندگی است یا مسائل دیگری در میان است؟ اولا مجلس، 1ارلمان اقلیت‌هاست، خیلی نباید از آن انتظار داشت. دوما آقای قالیباف زمان را از دست داد و الان هم برای ریل‌گذاری کمی دیر شده است. مجلس باید قبل از لایحه بودجه 1401، چارچوب لایحه را مشخص می‌کرد. الان دولت لایحه داده و مجلس آن را بررسی می‌کند این یعنی چه؟ یعنی مجلس در زمین دولت بازی می‌کند. این ضعف مجلس و هیات رئیسه است. اصلا ضعف هیات رئیسه و کمیسیون برنامه و بودجه است. یاد دارم که آقای تاجگردون رئیس کمیسیون برنامه و بودجه بود آقای نوبخت را دوماه قبل از بودجه دعوت کرده و هفت یا هشت بند مشخص کرده بود و گفته بود در این چارچوب بودجه را تنظیم می‌کنید. الان هم هیات رئیسه هیچ تصمیمی نگرفت و دولت هم برای خودش لایحه نوشت و آورد. به عنوان فردی که هشت سال در کمیسیون تلفیق بودم می‌خواهم بدانم الان مجلس بودجه را با چه چیزی می‌خواهد کنترل کند؟ سند بالادستی مجلس کدام است؟ باید برنامه هفتم باشد که برنامه ندارد. اگر دولت هر چه دلش خواست بنویسد. مگر می‌شود کشور را به این نحو اداره کرد و بودجه بدون برنامه و تشخیص ارائه داد. این نشان می‌دهد که مجلس نمی‌تواند نقش کارشناسی خودش را به درستی بازی کند. برخی نمایندگان به دنبال مسائل متفرقه هستند و به نظرم آقای قالیباف باید هرچه سریع‌تر از مشاوران خبره استفاده کند، چهارتا از نمایندگان ادوار را بیاورد و به حرف‌های آنها گوش کند.   رویکرد مجلس در خصوص بودجه 1401 چه تاثیراتی بر جامعه خواهد داشت؛ آیا وضعیت معیشتی مردم بغرنج‌تر خواهد شد؟ به شما قول می‌دهم این بودجه تورم، بیکاری، رکود و مشکلات مردم را کم نخواهد داد. آقای رئیسی با این نیتی که داشت باید بودجه‌ای می‌داد برای رفاه مردم. این بودجه در جهت رفاه مردم نیست و نمی‌تواند مشکلات مردم را حل کند. این فقط به یکسری نهادهای خاص پرداخته و توزیع بودجه را به سمت دیگری برده و اصلا چیزی به اسم توزیع عادلانه ثروت نیست. آقای رئیسی در مجلس اعلام کرد رشد 8 درصدی اقتصاد شما یادداشت کنید اگر 2 درصد رشد اقتصادی بود هر چه خواستید به من بگویید. مگر اینگونه می‌شود رشد اقتصادی داشت؟ بعد قوانین چه شده‌اند؟ افزایش حقوق متناسب با تورم قانون است بعد در بودجه سالانه شما حکم دوساله می‌نویسید؛ بازنشستگی دو سال، شما 500 هزار جانباز دارید و اعلام می‌کنید به جانبازان خودرو اقساطی داده خواهد شد بر اساس تولید خودرو شما در سال 30هزار خودرو می‌توانید به جانبازان اختصاص دهید، یعنی از الان تا 15 سال آینده باید خودرو تولید کنید تا بتوانید به جانبازان خودرو بدهید. اینقدر این لایحه بودجه ایراد و اشکال دارد که حد و حصر ندارد.  تورم‌زاست، ایجاد رکود می‌کند و غیر کارشناسی و تحکمی نوشته شده است. کارشناسان سازمان و برنامه و بودجه با این بودجه مخالف هستند چون تحکمی نوشته شده و احتمالا بر اساس مشاوره یکی، دو نفر تنظیم شده است. آن هم وقتی مردم امید بسته‌اند به دولت و خود آقای رئیسی را قبول دارند. بودجه باید در جهت رفاه مردم تنظیم می‌شد شما کجا گشایش در سفره مردم مشاهده می‌کنید. 523 میلیارد تومان مالیات یعنی نفس کشیدن در این کشور مالیات دارد که نتیجه آن نیز ایجاد گرانی و تورم خواهد. 74 درصد مالیات را اضافه کرده‌اید با کدام منطق؟   بسیار مطرح می‌شود که اگر تحریم‌ها برداشته شود و توافق صورت بگیرد شرایط اقتصادی بهبود خواهد یافت؛ بهبود شرایط اقتصادی چه میزان به تحریم‌ها و چه میزان به عملکردها بستگی دارد؟ اولا امروز کسانی این حرف‌ها را می‌زنند که می‌گفتند برجام سراسر خسارت است و ما نفهمیدیم برجام بالاخره چه چیزی است،کسانی دارند سبقت می‌گیرند که تمام عقب ماندگی کشور را به این موضوع گره زده بودند و الان صحبت‌هایی را مطرح می‌کنند که با فرمایشات آقای رئیسی هم در تناقض است. بالاخره چطور اقتصاد را در سال آینده به برجام گره می‌زنید؟ به شما می‌گویم اگر برجام حل نشود اوضاع بهتر نمی‌شود و برجام باید حل شود ولی حداقل شعارش را ندهند و مشکلات را در برجام حل کنند، اما چهل نفر هم آدم نمی‌خواهد 10، 12 نفر آدم کارشناس بروند و بنشینند و برجام را حل کنند.