خط فقر کجا و چگونه تعیین میشود؟

مجید ابهری‪-‬ خط وخط کشی‌های اقتصادی معمولا براساس استانداردها و تعاریف ثابت علمی تبیین و عرضه میگردد. یکی از این معیارها که شرایط اقتصادی یک کشور، بانی تعیین آن است، خط فقر میباشد.در تمام کشورها نهادها و سازمانهای پولی واقتصادی، متولی تعیین این خط مهم بوده و تولید ناخالص ملی، درآمد سرانه و شاخصهای مالی دیگر مثل قدرت خرید، شاخص‌های عمده وخرده فروشی و نرخ تورم نیز در این محورها در نظر گرفته میشود.گاه بعضی از این معیارها دستخوش تعیین و‌ عرضه شخصی شده و با قطعیت یافتن، برای مدتی مشخص و محدود کاربرد پیدا می‌کنند.یکی از معمول‌ترین و رایج‌ترین معیار‌ها در صحنه‌های اقتصادی (خط فقر) است.خط فقر یاآستانه فقر به حداقل درآمد برای زندگی در یک کشورخاص، گفته میشود.فقر یک مقیاس چند بعدی است که براساس شرایط فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی یک جامعه تعریف میشود.اما خط فقر که یک مرزبندی فرضی بین توانستن ونتوانستن در تامین نیازهای اساسی واصلی میباشد در جوامع مختلف همراه با مفاهیم دیگری مطرح میگردد.در کشور ما به علت شدت وضعف وضعیت اقتصادی ناشی از عوارض جنگ تحمیلی و سالها تحریمهای ظالمانه و غیرانسانی، به مرزبندی فرضی خط فقر محور دیگری به نام خط فقر مطلق نیز افزوده گردیده است.در جوامع دیگر معمولا سه لایه اقتصادی ضعیف، متوسط و خوب مورد بحث و بررسی قرار میگیرد که شوربختانه به خاطر رخدادها و شرایط یاد شده در کشور ما، فقط دو طبقه غنی و فقیر وجود داشته و تقریبا اکثر نظریه پردازان جامعه شناسی
اقتصادی،این طبقه‌بندی نظری را پذیرفته اند. معمولا نهاد‌های اقتصادی وسازمانهای متولی در این زمینه‌ها در هر فصل، سطح درآمد برای تبیین این طبقات را تعیین و اعلام میکنند. درحال حاضر بر اساس اعلام نهادهای یادشده، میزان حقوق ودرآمد ماهیانه برای قرار گرفتن در مرزبندی خط فقر یازده میلیون تومان تعیین گردیده است. تعیین‌کنندگان این میزان از حقوق بسیاری از افراد شاغل و بازنشسته اطلاع ندارند چرا که این بخش از آحاد جامعه که «اکثریت» خوانده میشوند، از شش ماه پیش تابه حال برای خرید مایحتاج اصلی خود از خانه خارج نشده و در قرنطینه بسر میبرند. وگرنه باید متوجه میشدند که بازنشستگان که سهم مهمی در میان اقشاراجتماعی را دارند، حقوقشان کفاف ده روز از زندگیشان را نخواهد کرد.60 صد از این جمعیت در «بیابان غذایی» قرار دارند یعنی به گوشت، مرغ، ماهی و میوه‌جات تازه دسترسی ندارند.علاوه بر نکات تاسف‌آور یاد شده از آنجاکه سنین سالمندی دوران آشکار شدن و آزار بیماریهای مختص این سنین مثل فشار خون، دیابت، دردهای استخوانی و بیماریهای عصبی و قلبی می باشد که هزینه های آنها مزید بر مخارج دیگراست. براساس واقعیتهای ملموس وموجود، اینک خط فقر مطلق نیز به شاخصهای یاد شده افزوده گردیده است.اگر همین یازده میلیون تومان را مرز خط فقر بپذیریم، بیش از ۶۰الی۷۰درصد جمعیت کشور زیر خط فقر و ۴۰ در صد زیر خط فقر مطلق یا فقر سیاه قرارداشته وروز به روز به فشارهای وارده به آنها افزوده میگردد. تعیین واعلام خط فقر اگر بدون توجه به شرایط ملموس و واقعیات جامعه باشد غیرمشکلات اضافی، فرایندی نخواهند داشت. در همین چند روز دیدیم در کشور ترکیه چه اتفاقاتی افتاد، مردم ترکیه اکثر دلارهای خودرا به لیر تبدیل کرده و به حمایت اقتصادی از دولت خود پرداخته و اجازه ندادند دلار رشد سرطانی پیداکندودیدیم که حمایت یکپارچه مردم از سیاستهای مالی واقتصادی دولت اجازه نداد آمریکا کشورشان را به‌زانو درآورد. متاسفانه برخی از هموطنان اگر درشرایط کشور یادشده قرار داشتیم با هجوم وخرید دلار پول ملی خودرا ضعیف‌تر میکردیم.لازم میدانم در این اوضاع دشوار از جناب رئیس جمهور درخواست نمایم که اجازه ندهند آشفته بازار مالی دولت قبل بازهم ادامه یابد و مردم بیشتر از این در فشارهای اقتصادی قرار گیرند.حمایت از برنامه‌های اقتصادی دولت و پشتیبانی از آنها، مثل همان رویدادهایی که در ترکیه اتفاق افتاد میتواند به رشد وترقی اقتصادی وسیاسی کمک نمایند.افزایش شکاف طبقاتی و رشد آسیبهای اجتماعی به عنوان اصلی‌ترین نتیجه رشد آمار فقر جامعه و مالاً دولت را در تنگنای فشارهای طبیعی واجتماعی قرار خواهد داد.