کاهش 8/5 درصدی تورم در پاییز

گروه اقتصادی / در حالی که گرمای تورم نقطه‌ای (نسبت به ماه مشابه سال قبل) در بهمن سال گذشته به بیش از 53 درصد رسیده بود و این گرمای سوزان برای مردم تا خرداد امسال هم با حرارت بالای 50 درصد باقی مانده بود؛ طی ماه‌های گذشته شاهد کاهش این دما هستیم. هرچند همچنان نرخ تورم در آذرماه بالاست و فشار زیادی بر سفره‌های مردم وارد می‌کند، اما روند کاهش شتاب صعودی شاخص تورم از مهرماه آغاز شده و در آذرماه برای سومین ماه پیاپی این روند ادامه داشته است.
براساس تازه‌ترین گزارش مرکز آمار ایران، در آذرماه امسال، نرخ تورم ماهانه به 1.7 درصد رسید که نسبت به ماه قبل از آن 8 دهم درصد افت داشته است. تورم نقطه‌ای این ماه نیز با افت نیم درصدی در مقایسه با آبان به 35.2 درصد و تورم سالانه از 44.4 درصد در آبان به 43.4 درصد رسید که افت یک درصدی را نشان می‌دهد.
افت 2.2 درصدی تورم ماهانه از شهریور تا آذر
بررسی روند حرکتی شاخص تورم از شهریور تا آذرماه امسال حاکی از نزولی شدن مداوم است. در حالی که در شهریورماه تورم ماهانه 3.9 درصد بود، این نرخ در آذرماه به 1.7 درصد رسیده است. بدین ترتیب در فاصله این ماه‌ها و دوره فعالیت دولت سیزدهم تورم ماهانه 2.2 درصد کاهش یافته است. همانگونه که اشاره شد تورم ماهانه شهریورماه با 3.9 درصد درمهر ماه به عنوان نخستین ماهی که روند نزولی تورم آغاز شد؛ به 2 دهم درصد افت به 3.7 درصد رسید. در آبان ماه با بیشتر شدن میزان کاهش این شاخص، تورم ماهانه به 2.5 درصد عقب‌نشینی کرد که نشان‌دهنده افت 1.2 درصدی آن است و در نهایت در آذرماه که تورم ماهانه به 1.7 درصد رسید، این شاخص 8 دهم درصد دیگر کاهش یافت.


در تورم ماهانه که در آذرماه به 1.7 درصد رسیده است، شاهد کمترین نرخ در هفت ماه گذشته هستیم. پیش از این در اردیبهشت امسال تورم ماهانه با رشد 7 دهم درصدی رقم کمتری بود و بعد از آن همواره بیش از 1.7 درصد بوده است. در تورم ماهانه خوراکی‌ها نیز شاخص 1.4 درصدی آذرماه کمترین عدد در هفت ماه گذشته محسوب می‌شود.
عقبگرد 8.5 درصدی تورم نقطه‌ای
در تورم نقطه به نقطه نیز همین روند تکرار شده است. به‌طوری که مقایسه تورم نقطه‌ای شهریور با آذرماه امسال حاکی از افت 8.5 درصدی این شاخص است. در شهریور ماه تورم نقطه‌ای عدد 43.7 درصدی را نشان می‌داد که در مهرماه با عقبگرد 4.5 درصدی به 39.2 درصد رسید. در آبان هم با 3.5 درصد افت بیشتر این شاخص به 35.7 درصد رسید و در آذرماه که تازه‌ترین گزارش تورم منتشر شده است، تورم نقطه‌ای با کاهش نیم درصدی به 35.2 درصد رسیده است.
نگاهی به شاخص تورم نقطه به نقطه در ماه‌های گذشته مؤید آن است که این شاخص با 35.2 درصد به کمترین رقم در15 ماه گذشته رسیده است. پیش از این در شهریور سال گذشته تورم نقطه به نقطه با 34.4 درصد کمتر از نرخ آذرماه امسال بود و در مابقی ماه‌ها با اختلاف زیادی بالاتر قرار داشت.
کاهش 2.4 درصدی تورم سالانه
در تورم سالانه که تغییرات نرخ تورم در 12 ماهه منتهی به ماه مورد بررسی را نشان می‌دهد نیز شاخص در آذرماه در مقایسه با شهریور 2.4 درصد کمتر شده است. در حالی که تورم سالانه در شهریورماه 45.8 درصد بود این عدد با افت 4 دهم درصدی به 45.4 درصد رسید. در آبان‌ ماه هم با کاهش یک درصدی این نرخ به 44.4 درصد و در آذرماه با یک درصد افت دیگر به 43.4 درصد رسیده است. در تورم سالانه هم نرخ 43.4 درصدی آذرماه، کمترین نرخ در 5 ماه اخیر بوده است.
تورم در آذرماه چه تغییری کرد
براساس گزارش مرکز آمار ایران، در آذرماه ضمن اینکه روند کاهشی تورم همچون مهر و آبان حفظ شده است؛ در تمام شاخص‌ها شاهد افت تورم هستیم.
همانگونه که اشاره شد، نرخ تورم ماهانه آذر به ١.٧ درصد رسیده که در مقایسه با نرخ 2.5 درصدی ماه قبل، ٠.٨ واحد درصد کاهش داشته است. اما در تورم ماهانه مواد خوراکی این شاخص در آذرماه نسبت به آبان 1.7 درصد کمتر شده است. به‌طوری که نرخ 3.1 درصدی آبان به 1.4 درصد رسیده است. در تورم ماهانه مواد غیرخوراکی و خدمات نیز با رسیدن شاخص از 2.1 درصد آبان به 1.8 درصد شاهد افت 3 دهم درصدی هستیم.
این در حالی است که نرخ تورم ماهانه برای خانوارهای شهری ١.٦ درصد است که نسبت به ماه قبل ٠.٨ واحد درصد کاهش داشته است. همچنین این نرخ برای خانوارهای روستایی ١.٨ درصد بوده که نسبت به ماه قبل ٠.٩ واحد درصد کاهش داشته است. نرخ تورم نقطه‌ای در آذرماه به عدد ٣٥.٢ درصد رسیده است؛ یعنی خانوارهای کشور به‌طور میانگین ٣٥.٢ درصد بیشتر از آذر ١٣٩٩ برای خرید یک «مجموعه کالاها و خدمات یکسان» هزینه کرده‌اند. نرخ تورم نقطه‌ای آذر ماه ١٤٠٠ در مقایسه با ماه قبل ٠.٥ واحد درصد کاهش یافته است. در تورم نقطه‌ای مواد خوراکی نیز نرخ 46.4 درصدی آبان به 41.5 درصد در آذر رسیده که نشان‌دهنده افت 4.9 درصدی است. اما در تورم نقطه‌ای مواد غیرخوراکی همچنان این نرخ صعودی بوده است به گونه‌ای که تورم 30.2 درصدی آبان با 1.6 درصد رشد به 31.8 درصد رسیده است. بر پایه این گزارش، نرخ تورم نقطه‌ای برای خانوارهای شهری ٣٥ درصد است که نسبت به ماه قبل ٠.٣ واحد درصد کاهش داشته است. همچنین این نرخ برای خانوارهای روستایی ٣٦.٢ درصد بوده که نسبت به ماه قبل ١.٢ واحد درصد کاهش داشته است.
از سوی دیگر، نرخ تورم سالانه آذرماه برای خانوارهای کشور به ٤٣.٤ درصد رسیده که نسبت به آبان ماه، یک واحد درصد کاهش نشان می‌دهد. همچنین نرخ تورم سالانه برای خانوارهای شهری و روستایی به ترتیب ٤٢.٧ درصد و ٤٧ درصد است که برای خانوارهای شهری ٠.٩ واحد درصد کاهش و برای خانوارهای روستایی ١.٣ واحد درصد کاهش داشته است.

یادداشت
دلایل نزولی شدن شیب تورم

کیوان شهاب لواسانی
استادیار دانشگاه آزاد اسلامی
طبق گزارش مرکز آمار ایران نرخ تورم سالانه در آبان و آذر ماه ۱۴۰۰ برای خانوارهای کشور به ترتیب ۴۴.۴ و ۴۳.۴ درصد بوده است که هر دو نرخ مذکور در قیاس با ماه قبل، ۱ واحد درصد کاهش را نشان می‌دهند.
برای این موضوع می‌توان دلایل عمده‌ای را برشمرد که از مهم‌ترین دلایل کاهش نرخ تورم سالانه طی حدود سه ماه اخیر می‌توان به ایجاد برخی گشایش‌ها در زمینه فروش و صادرات نفت ایران در شرایط فعلی اشاره کرد. همچنین ثبات نسبی نرخ ارز در حدود ۲۷ هزار تومان و به تبع آن برقراری ثبات در انتظارات تورمی یا جلوگیری از شدت گرفتن انتظارات تورمی به‌دنبال افزایش نرخ بهره بین بانکی هم از دیگر دلایل قابل تأمل است.
علاوه بر اینها کاهش آثار و پیامدهای اقتصادی کرونا به‌دنبال واکسیناسیون گسترده در سراسر کشور و عادی شدن و به حالت قبل از شیوع کرونا بازگشتن فعالیت کسب و کارها، افزایش نسبی رشد اقتصادی سال ۱۴۰۰، عدم تعطیلی برق یا کاهش چشمگیر در قطع برق واحد‌های تولید کننده صنعتی و فعالان بخش خدمات و سایر کسب و کارها در سه ماهه اخیر همگی از علل کاهش نرخ تورم در بازه مورد بررسی است.