افزايش يارانه‌ها «دليل» مي‌خواهد

آرمان ملی- احسان انصاری: دولت به دنبال رشد 8 درصدی اقتصاد و عبور از چالش‌های اقتصادی است. به همین دلیل در مقطع کنونی زمزمه‌هایی مبنی برافزایش یارانه نقدی به گوش می‌رسد. هرچند در این زمینه صدای واحدی از تیم اقتصادی دولت به گوش نمی‌رسد اما احتمال افزایش یارانه‌های نقدی با توجه به محتوای بودجه1401 بیش از گذشته است. درعین‌حال دولت به‌صورت موازی مذاکرات با کشورهای غربی را نیز در وین دنبال می‌کند تا در صورت آزادسازی پول‌های بلوکه‌شده و لغو تحریم‌ها دستاوردهای مذاکرات را به سیاست‌های اقتصادی خود تزریق کند. «آرمان ملی» در این زمینه با سید رضا اکرمی نماینده پنج دوره مجلس شورای اسلامی گفت‌وگو کرده است. در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید.  دولت به دنبال افزایش یارانه‌های نقدی است و در حال فراهم کردن زمینه‌های آن است. آیا در شرایط کنونی افزایش یارانه‌ها می‌تواند به وضعیت معیشتی مردم کمک کند؟این اقدام سبب گرانی‌های بیشتر نخواهد شد؟ در مجلس هشتم که قانون هدفمندی یارانه‌ها به تصویب نمایندگان مجلس رسید به‌عنوان نماینده حضور داشتم. بااین‌وجود باید عنوان کنم حتی یک ماه نیز در موضوع یارانه‌ها قانونی عمل نشد. در قانون ذکرشده بود که50 درصد مابه‌التفاوت را به مردم بدهند، 30 درصد به تولید و 20 درصد نیز برای موارد ضروری در نظر گرفته شود. در عمل هیچ‌کدام از این مصوبات عملی نشد و حتی یک ماه نیز یارانه‌ها بر اساس آنچه در مجلس تصویب شد به مردم و بخش تولید پرداخت‌نشده است. در شرایط کنونی نیز اگر دولت قصد دارد میزان یارانه‌ها را افزایش دهد باید بر اساس آنچه نمایندگان در مجلس هشتم تصویب کردند عمل کند. امروز به‌صورت دقیق مشخص نیست دولت برچه اساسی به دنبال افزایش یارانه‌هاست و چه اهدافی را دنبال می‌کند. اگر دولت قصد دارد برای کمک به وضعیت معیشتی مردم این اقدام را انجام دهد باید در ابتدا به پیامدهای اقتصادی و اجتماعی آن بیندیشد و همه جوانب را در نظر بگیرد.   دولت به دنبال رشد8 درصدی اقتصادی است و این نکته را در بودجه نیز آورده است. با توجه به چالش‌های موجود اقتصادی دولت چگونه قصد دارد این میزان رشد را در اقتصاد به وجود بیاورد؟ مسأله مهم در این زمینه نگاه به ظرفیت‌های داخلی و استفاده از آنهاست. اگر این اتفاق بیفتد اقتصاد کشور می‌تواند با رشد مواجه شود. ما هنوز در موضوع مصرف مشکل‌داریم. به‌عنوان‌مثال به‌رغم هشدارهایی که درزمینه سرد شدن هوا و صرفه‌جویی در استفاده از گاز و برق داده می‌شود اما در عمل تغییری در میزان مصرف رخ نداده که این موضوع جای تأسف دارد. بدون تردید تغییر در وضعیت اقتصادی نیازمند تغییر در رویکردها و استفاده از ظرفیت‌های اقتصادی است. رشد اقتصادی زمانی شکل می‌گیرد که یک عزم ملی به وجود بیاید. عزم ملی نیز زمانی شکل می‌گیرد که مسئولان نهادهای مرتبط در مقابل هم قرار نگیرند و مواضع آنها بر ضد یکدیگر نباشد. نکته دیگر اراده ملی برای حل مشکلات است که باید در کشور به وجود بیاید. در سال گذشته مابین26 تا36 میلیون تن مواد غذایی دورریز داشته‌ایم. این موضوع نشان می‌دهد که میزان مصرف مواد غذایی در کشور بیشتر از استانداردهای بین‌المللی است. در چنین شرایطی یک‌نهاد و سازمان مانند دولت نمی‌تواند به‌تنهایی مشکل را حل کند و بلکه حل مشکلات نیازمند اراده ملی است که همه باید در آن مشارکت داشته باشند.   آیا دولت با توجه به‌احتمال برداشته شدن تحریم‌ها رشد8 درصدی را برای اقتصاد کشور در نظر گرفته است؟ این رویکرد به چه میزان در مذاکرات هسته‌ای در وین تأثیرگذار خواهد بود؟ ما باید در مرحله اول روی ظرفیت‌های داخلی خود تأکید کنیم. رهبری سال1400 را سال تولید و برداشتن موانع آن نام‌گذاری کردند. اگر ما درواقع به همین شعار عمل کنیم می‌توانیم در وضعیت اقتصادی کشور تغییرات محسوسی را شاهد باشیم. در چنین شرایطی کشورهای غربی و طرفدار برجام به سمت ایران خواهند آمد و برای سرمایه‌گذاری در ایران پیش‌قدم خواهند شد. نباید شرایط به شکلی باشد که ما برای مذاکره به سراغ آنها برویم. ما در کشور دارای ظرفیت‌های عظیمی برای رشد و توسعه هستیم. ما دارای جمعیت پویا و خلاق، بازار بزرگ و قابل‌توجه و موقعیت ژئوپلیتیکی و جغرافیایی ممتاز هستیم که می‌تواند زمینه ارتباط تجاری و اقتصادی ایران با کشورهای جهان را به وجود بیاورد. متأسفانه ما هنوز هم با چالش بزرگ فرافکنی مسئولان مواجه هستیم که تاکنون نیز مرتفع نشده است. به‌عنوان‌مثال هنگامی‌که قیمت یک کالا افزایش پیدا می‌کند کسی به دنبال دلیل آن نیست که آیا عرضه آن کالا کاهش پیداکرده و یا اینکه برخی افراد سودجویی می‌کنند. از سوی دیگر با بلای مصرف در کشور مواجه هستیم. برخی از افراد و خانواده‌ها در مصرف کالاها اسراف می‌کنند. این اسراف درزمینه‌های مختلف وجود دارد. در چنین شرایطی مسئولان نیز فرافکنی می‌کنند و به‌جای اینکه به دنبال راه‌حل باشند یکدیگر را مقصر معرفی می‌کنند. قانون باید در این زمینه فصل الخطاب باشد. همه مسئولان باید بر اساس قانون عمل کنند. در چنین شرایطی است که می‌توان به حل مشکلات کشور امیدوار بود.   آقای رئیسی در رقابت‌های انتخاباتی عنوان کردند7 هزار صفحه برنامه اقتصادی برای مدیریت کشور دارند. آیا آثار این برنامه‌ها از زمانی که دولت کار خود را آغاز کرده قابل‌مشاهده بوده است؟ در طول مدتی که دولت آقای رئیسی روی کار آمده سه اتفاق مهم در کشور رخ‌داده است. نخست اینکه دعوای بین قوا از بین رفته و در شرایط کنونی مشاهده می‌کنیم نوعی همدلی و همراهی در بین سه قوه به وجود آمده و قوا تلاش می‌کنند به هم کمک کنند که اتفاق مهمی بوده است. درگذشته بین قوای سه‌گانه تنش و درگیری وجود داشت که امروز این وضعیت وجود ندارد. بدون تردید این وضعیت ازنظر روانی شرایط تصمیم‌گیری را بهتر از گذشته می‌کند و می‌تواند زمینه‌های تصمیم‌گیری‌های مهم را به وجود بیاورد. اگر تصمیمات به‌صورت عقلایی گرفته شود و نهادهای تصمیم گیر به هم کمک کنند امیدوارم که به‌تدریج بهبودی حاصل خواهد شد. این اتفاق نیز نیازمند ارجح دانستن منافع ملی بر منافع شخصی و گروهی است که باید موردتوجه مسئولان مربوطه قرار داشته باشد. موضوع دوم تلاش دولت است. در طول مدتی که آقای رئیسی مدیریت کشور را به دست گرفته‌اند سفرهای استانی زیادی رفته و نشست‌های زیادی با نخبگان و کارشناسان به‌خصوص درزمینه اقتصادی برگزار کرده‌اند. بدون تردید این تلاش‌ها در تغییر وضعیت اقتصادی و امنیتی تأثیرگذار است و در آینده می‌تواند شرایط را بهتر کند. نکته سوم به موضوع روابط بین‌المللی بازمی‌گردد. در هفته‌های اخیر مذاکرات ایران و کشورهای غربی آغازشده و از فضای مذاکرات چنین برمی‌آید که کشورهای غربی به این نتیجه رسیده‌اند که تنها راه برخورد با ایران گفت‌وگو، و مذاکره و احترام متقابل است که راه صحیحی نیز است. امیدواریم نتیجه مذاکرات بین ایران و کشورهای غربی درنهایت به نتیجه برسد تا تحریم‌های اعمال‌شده علیه ایران لغو شود. نکته مهمی که در این زمینه وجود دارد این است که مردم به عمل دولت چشم دوخته‌اند و نه شعارهایی که در رقابت‌های انتخاباتی داده‌شده است. مردم باید تغییر و بهبود وضعیت اقتصادی و معیشتی را در زندگی خود لمس کنند. تنها در چنین شرایطی است که دولت می‌تواند کارنامه قابل قبولی از خود برجای بگذارد.   در شرایط کنونی مهم‌ترین دغدغه مردم موضوع گرانی کالاهای موردنیاز آنهاست. آیا دولت در مسیری قرار دارد که بتوان گرانی‌ها را مهار کند؟ از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون که43 سال از آن می‌گذرد کشور با فراز و نشیب‌های زیادی درزمینه‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی مواجه بوده است. در طول سال‌های گذشته دهه‌ای وجود نداشته که ما با چالش‌های مختلف درزمینه اقتصادی، نظامی و یا سیاسی مواجه نبوده‌ایم. این نکته‌ای است که باید به آن توجه کرد. موضوع گرانی و اقتصاد نیز از ابتدای انقلاب تاکنون مطرح بوده است. گرانی در کشور یک‌شبه به وجود نیامده که بتوان یک‌شبه آن را از بین برد. این وضعیت به شکل‌های مختلف تا امروز ادامه داشته است. این در حالی است که در برخی مقاطع «گران‌فروشی» نیز به دلیل نوسان قیمت ارز و یا کاهش ارزش پول ملی در کنار تورم قرارگرفته است. امروز کشور با مشکلات مختلف داخلی و خارجی مواجه است. به همین دلیل مسئولان باید بیش از آنکه به دنبال فرافکنی و متهم کردن یکدیگر باشند با وحدت رویه عمل کنند تا این مشکلات کاهش پیدا کند. با گفتاردرمانی و شعار درمانی مشکلات کشور حل نمی‌شود. مشکلات کشور نیاز به عمل درمانی دارد. امروز مهم‌ترین مشکلات مردم کشور مسائل اقتصادی است. در مرحله نخست باید مشکلات معیشتی مردم را به دو قسمت تقسیم کرد. بخش نخست مربوط به مشکلات خارجی است که عمدتأ نیز به واردات و صادرات بازمی‌گردد و بخش دوم نیز به سوء مدیریت‌های داخل کشور ارتباط پیدا می‌کند. نباید همه مشکلات معیشتی را به رویکرد سیاست خارجی کشور گره زد و بلکه باید واقع‌بینانه به قضیه نگاه کرد. ما باید این نکته را بپذیریم که در درون کشور استعدادها و ظرفیت‌های زیادی وجود دارد که هنوز نتوانسته‌ایم به‌خوبی از آنها استفاده کنیم.   آیا اولویت‌های مجلس یازدهم بر اساس شرایط جامعه است؟در شرایطی که مشکلات اقتصادی مهم‌ترین مشکل جامعه است چرا موضوعات دیگری در دستور کار مجلس قرار می‌گیرد؟ مشکلات کنونی جامعه تنها مختص به مجلس نیست و بلکه به همه قوا و نهادهای تصمیم گیر بازمی‌گردد. در شرایط کنونی مردم با شرایط سختی زندگی خود را می‌گذرانند. این در حالی است که انصاف نیز از بین رفته است. باید مشخص شود چرا برخی کالاها به یکباره قیمت نجومی پیدا می‌کند و چه دست‌هایی در پشت پرده وجود دارد. به‌عنوان‌مثال چرا یکباره قیمت خودرو در کشور به‌شدت افزایش پیدا می‌کند و مناسبات اقتصادی جامعه را به هم می‌ریزد. باید دلیل این مسائل مشخص شود و نتایج آن به مردم ارائه شود. بدون شک یکی از دلایل اصلی این اتفاقات انحصارگرایی است. معتقدم مجلس در مرحله نخست باید با خود تقابل کند و علاوه بر اینکه مشکلات مردم را حل کند جایگاه مجلس که به فرموده حضرت امام(ره) در رأس امور است را ارتقا دهد. اگر این اتفاق رخ دهد می‌توان با نگاهی مثبت به مجلس نگاه کرد و عملکرد آنها را تحلیل کرد. در غیر‌این‌صورت اگر مجلس گرفتار بازی‌های سیاسی و جناحی شود و به‌جای اینکه به حل مشکلات مردم بپردازد وقت و انرژی خود را صرف مسائل سیاسی و جناحی کند نه‌تنها مشکلی از کشور حل نکرده، بلکه ممکن است مشکلات جدیدی نیز برای کشور به وجود بیاورد. امیدوارم چنین اتفاقی رخ ندهد و انرژی و وقت مجلس بیشتر صرف حل مشکلات مردم به‌خصوص درزمینه اقتصادی شود. در این زمینه همه موظف هستند به مجلس کمک کنند. همه باید به مجلس کمک کنند و درعین‌حال بر عملکرد نمایندگان مجلس نظارت داشته باشند. مردم حوزه‌های مختلف باید از نمایندگان مطالبه گری کنند. ما باید به سمتی حرکت کنیم که مردمی مطالبه‌گر و دغدغه‌مند به وجود بیاوریم. در چنین شرایطی نماینده هرکدام از حوزه‌های انتخابیه خود را موظف می‌داند پس از مدت کوتاهی درباره عملکرد خود به مردم گزارش ارائه کند.