روزنامه اعتماد
1400/10/07
براي استقلال‌حوزه
آيت‌الله صافي گلپايگاني شامگاه يكشنبه در ديدار اعضاي شوراي عالي حوزه‌هاي علميه، در حالي بحث «وجوب حفظ استقلال حوزه‌هاي علميه» را به عنوان نكته مركزي سخنانش مورد تاكيد قرار داده كه در ادامه بر لزوم «رسيدگي به معيشت روحانيون» تاكيد كرده اما درحالي هيچ صحبتي از حمايت‌هاي دولتي از روحانيون و تامين مالي حوزه ازسوي دولت به ميان نياورده كه به جاي آن با تاكيد بر «لزوم احياي موقوفات حوزه‌هاي علميه»، به كمك‌هاي خيرين پرداخته و گفته است: «از زمان‌هاي گذشته، خيرين و پيروان مكتب اهل‌بيت عليهم‌السلام، موقوفات بسياري را به نام حوزه‌هاي علميه در جهت ترويج معارف دين و تعاليم نوراني اهل‌بيت عليهم‌السلام وقف مي‌كردند كه هميشه هزينه‌ها و مخارج حوزه‌هاي علميه از همين موقوفات تامين مي‌شد. اكنون هم بايد اين موقوفات را احيا كرد و درآمد آن را صرف اهداف والاي حوزه‌هاي علميه نمود.» اما اين نخستين‌بار نيست كه طي همين چند روزه گذشته و در شرايطي كه ازقضا با نزديك شدن به روزهاي بودجه‌اي پارلمان و آغاز ماراتن تصويب لايحه بودجه سال آينده كل كشور در مجلس، همچون ادوار قبل موضوع تخصيص بودجه و اعتبارات بخش‌ها و نهادهاي مختلف ازجمله نهادهاي مذهبي همچون حوزه‌هاي علميه موردتوجه افكار عمومي قرار گرفته، صحبت از استقلال مالي حوزه و چگونگي تامين هزينه‌هاي اين نهاد مذهبي ازسوي روحانيون مطرح مي‌شود. آخرين روزهاي آذر ماه بود كه ويديويي كوتاه از بخشي از سخنان آيت‌الله محقق داماد در شبكه‌هاي اجتماعي و فضاي مجازي هم‌رسان شد و باتوجه به آنچه اين روحاني و حقوقدان عضو هيات علمي دانشگاه شهيد بهشتي در انتقاد نسبت به تخصيص بودجه دولتي براي حوزه مطرح كرده و با ابراز مخالفت صريح نسبت به تامين هزينه‌هاي حوزه‌هاي علميه از محل بيت‌المال، نسبت به وابستگي حوزه به دولت هشدار مي‌داد، بسيار مورد توجه افكار عمومي قرار گرفت، به خصوص آنكه او در ادامه مشخصا سيد محمد خاتمي را به دليل آنكه نخستين رييس‌جمهوري بود كه به گفته محقق داماد، «مرتكب اين اشتباه شد و براي حوزه، بودجه تعيين كرد»، يكي از افرادي معرفي كرده بود كه شرايط كنوني را براي فعاليت حوزه‌هاي علميه ايجاد كرده و استقلال مالي حوزه را تحت‌الشعاع اين تصميم در بودجه‌ريزي مملكت قرار داده است. البته اين جمله و اشاره به نام رييس دولت اصلاحات، صرفا اشاره‌اي در حاشيه بحث مفصل محقق داماد بود اما فضاي مجازي و شبكه‌هاي اجتماعي لزوما به متن و موضوعات اصلي مباحث، واكنش نشان نمي‌دهند و در روزگاري كه انتقاد از اصلاح‌طلبان، بيش از حمايت از آنان موردتوجه كاربران شبكه‌هاي اجتماعي است، اشاره به نام خاتمي البته كنار بحث تامين مالي حوزه و تخصيص بودجه دولتي براي فعاليت اين نهاد كه خود ازجمله مباحث جذاب رسانه‌اي است، باعث شد سخنان اين روحاني كه در نشست بررسي كتاب «صد سالگي حوزه قم و مسائل جامعه ايران» مطرح شده بود، بيش از آنكه انتظار مي‌رفت، مورد توجه قرار گيرد و درنتيجه وقتي حدود 24 ساعت بعد، شفقنا متن كامل اين سخنراني را روي خروجي فرستاد، مطبوعات و فضاي رسانه‌اي رسمي كشور نيز با كنجكاوي بيشتر به آن توجه كند. همين توجه رسانه‌اي بود كه باعث شد 30 آذر ماه، سخنان محقق داماد در مطبوعات و به‌ويژه چند روزنامه اصلاح‌طلب همچون «اعتماد» بازتاب يافت و مطبوعات ازجمله به نقل از او نوشتند: «حوزه بايد از بودجه مردمي استفاده كند كه با طيب خاطر پول مي‌دهند؛ حوزه بايد استقلال داشته باشد!» اما بيان اين سخنان و توجهي كه به‌خصوص ازجانب طيفي از مطبوعات و روزنامه‌هاي كثيرالانتشار به آن شد، در ادامه واكنش انتقادي طيفي ديگر از رسانه‌ها را نيز برانگيخت و در اين ميان پايگاه خبري-تحليلي اصولگراي فردانيوز با اشاره به سخنان محقق داماد كه در توضيح دليل مخالفتش با بودجه دولتي حوزه، به ديدگاه آيت‌الله بروجردي در مديريت حوزه ارجاع كرده بود، به سخنان محقق داماد ايراد گرفت كه تفاوت ميان دولتي كه در زمان حيات آيت‌الله بروجردي بر سر كار بوده و دولتي كه اكنون بر كشور حاكم است، ناديده گرفته است. اين درحالي بود كه محقق داماد در همان سخنان، همچنين به نگاه «حاج شيخ عبدالكريم حائري» به بحث استقلال حوزه نيز پرداخته و گفته بود كه اين روحاني برجسته از آنجا كه به «جدايي حوزه از سياست تاكيد داشت، توانست بار ديگر روحانيت را در قلب مردم جاي بدهد.» محقق داماد همچنين با بيان اينكه «در دوره حاج شيخ عبدالكريم فقط يك روحاني و آن هم شيخ عباس فراهاني به ثبت اسناد مي‌رود»، علت را اين‌طور توضيح داده بود كه «چون طلبه‌ها قرار بود با قناعت استقلال خود را حفظ كنند» و در ادامه تاكيد كرده بود كه «الان هم مخالف پول گرفتن حوزه از دولت هستم.»آنچه اما فراتر از اين استدلال و سخنان محقق داماد در اين بحث محل تامل است، نگاه مشابهي است كه ازجانب بسياري از روحانيون بلندمرتبه و همچنين برخي مراجع تقليد شيعه سراغ داريم. چنان‌كه همين ديروز چنان‌كه در نخستين سطور همين گزارش نيز اشاره شد، حضرت آيت‌الله صافي‌گلپايگاني در سخناني از اهميت استقلال حوزه گفته و تحقق اين مهم را ضامن توفيق مضاعف علمي اين نهاد عنوان كرده است.
شامگاه يكشنبه وقتي اعضاي شوراي عالي حوزه‌هاي علميه با حضور در بيت آيت‌الله صافي‌گلپايگاني با اين مرجع عاليقدر شيعه ديدار كردند، آيت‌الله صافي‌گلپايگاني آن‌طور كه خبرگزاري حوزه در گزارشي آورده، در سخناني با اشاره به اهميت سيره و روش علماي سلف در كسب توفيقات بزرگ، توصيه‌هاي مهمي را مطرح كرده و با بيان اينكه «حوزه‌هاي علميه، امانت اهل‌بيت عليهم‌السلام بوده و حفظ اين امانت، لازم و بلكه واجب است، بر اهميت «استقلال حوزه» به عنوان بحث اصلي خود در اين سخنان انگشت گذاشت. اين مرجع تقليد شيعه كه پس از استماع گزارش آيات حسيني بوشهري و اعرافي از فعاليت‌ها و برنامه‌هاي شوراي عالي حوزه‌هاي علميه سخن مي‌گفت، گفته است: «آن چيزي كه حقير هميشه بر آن تاكيد دارم، لزوم حفظ استقلال حوزه‌هاي علميه است. امتياز بزرگ حوزه‌هاي شيعي همين استقلال در همه جهات است كه مايه عزت شيعه و علماي آن شده است. هرچه استقلال حوزه‌هاي علميه برقرارتر باشد، توفيقات بيشتري نصيب حوزه‌هاي بزرگ علمي مي‌شود.» او تاكيد كرد: «در دوران گذشته، مشكلات و گرفتاري‌هاي بسيار زيادي براي آقايان علما و طلاب بود كه آن بزرگواران همه آن سختي‌ها را با خلوص نيت و تلاش زياد متحمل مي‌شدند. اكنون هم گرچه شرايط زندگي تا حدي بهتر شده است، ليكن بايد تلاش جدي كرد تا مشكلات معيشتي موجود براي عزيزان طلاب تا حدي رفع شود كه بتوانند بدون دغدغه و نگراني، در اداي وظايف خود اهتمام داشته باشند.» اين مرجع تقليد در ادامه توصيه‌هاي خود، مسوولان شوراي عالي حوزه‌هاي علميه را به احياي موقوفات سفارش كردند و گفتند: «از زمان‌هاي گذشته، خيرين و پيروان مكتب اهل‌بيت عليهم‌السلام، موقوفات بسياري را به نام حوزه‌هاي علميه در جهت ترويج معارف دين و تعاليم نوراني اهل‌بيت عليهم‌السلام وقف مي‌كردند كه هميشه هزينه‌ها و مخارج حوزه‌هاي علميه از همين موقوفات تامين مي‌شد. اكنون هم بايد اين موقوفات را احيا كرد و درآمد آن را صرف اهداف والاي حوزه‌هاي علميه نمود.»
اوايل آبان ماه امسال پيرو انتشار سخنان آيت‌الله صافي‌گلپايگاني درباره ضرورت ارتباط با كشورهاي جهان كه در حاشيه ديدار رييس مجلس مطرح كرده بود، به طرزي عجيب ازسوي طيفي از نيروهاي سياسي تندرو مورد هجمه قرار گرفت و البته در ادامه، اين رفتار عجيب تندروها ازسوي قاطبه نيروهاي سياسي چپ و راست و مسوولان ارشد نظام محكوم شد. اين مرجع عاليقدر در ادامه سخنانش در ديدار مسوولان شوراي عالي حوزه‌هاي علميه نيز با اشاره به اين مساله، اين‌بار از «ضرورت ارتباط‌گيري با جهان اسلام» گفت و تاكيد كرد: «يكي از توصيه‌هاي هميشگي حقير اين است كه حوزه‌هاي علميه بايد با جهان اسلام ارتباط دايمي علمي و ديني داشته باشند، مخصوصا با كشوري همچون مصر و مركز علمي جامع‌الازهر كه بسيار مهم است. حقير از ابتدا و در زمان استاد اعظم آيت‌الله‌العظمي بروجردي(ره) با برخي اساتيد آنجا مرتبط بودم و ارتباط با مصر و آن مركز را ضروري و مهم مي‌دانم.»
سایر اخبار این روزنامه
براي روابط خارجي بايد فكر اساسي كرد
براي استقلال‌حوزه
يادداشت‌هاي امروز
نوجويي و نوگرايي در جشنواره فيلم فجر
حمايت از مهدوي كيا
واقعيتي‌كه بايد بپذيريم و با آن زندگي‌كنيم
ابعاد يك حضور و ردصلاحيت
بي‌سازماني نهاد دولت و...
جمهوري اسلامي و مقامات...
جرم سياسي؛ گزارش...
مذاكرات وين و موانع موجود
مقصر مصرف بالاي گاز؟
