نه به ضرب‌الاجل‌های ساختگی

گروه سیاسی/ مذاکرات دور هشتم وین از ششم دی‌ماه آغاز شد و با یک وقفه سه روزه به دلیل تعطیلات سال نو میلادی مجدداً از سیزدهم همین ماه ادامه پیدا کرد. گرچه گفت وگوها بر اساس پیش نویس بدست آمده از وین هفت از سر گرفته شده است اما به طور جدی برای رفع تحریم‌ها و پایبند کردن امریکا به تعهدات خود در سال 2015 ادامه دارد.
یکی از موضوعاتی که تقریباً از ابتدای مذاکرات در زمان دولت جدید ایران به صورت پیوسته توسط رسانه‌ها و برخی مقامات غربی مطرح شده باقی ماندن «زمان محدود» برای مذاکرات است. رابرت مالی نماینده امریکا در امور ایران، آنتونی بلینکن وزیر خارجه امریکا و تروئیکای اروپایی این ادعا را بارها و به اشکال مختلف در مصاحبه‌های خود اعلام کرده‌اند. اما در آخرین خبر یک رسانه ادعا کرد که حتی زمان این ضرب‌الاجل هم مشخص شده است. پولیتیکو به نقل از برخی منابع که آنها را «مقام‌های نزدیک به مذاکرات» خوانده است، مدعی شد که پنجره مذاکرات تا پایان ماه ژانویه یا اوایل ماه فوریه بسته خواهد شد. البته پولیتیکو به نقل از منابعی دیگر هم عنوان کرد که هیچ تاریخ ثابتی درخصوص زمان توافق در نظر گرفته نشده است. ساعاتی بعد شبکه اسکای نیوز به نقل از یک منبع ایرانی حاضر در مذاکرات وین گزارش داد که هیچ مهلت و ضرب‌الاجلی برای حصول توافق وجود ندارد و آنچه از سوی منابع امریکایی و اروپایی به بیرون درز کرده است، نادرست است.
همچنین نورنیوز نیز خبر داد یک منبع نزدیک به تیم مذاکره‌کننده ایران در وین در واکنش به برخی خبرسازی‌های رسانه‌های غربی درخصوص تعیین شدن ضرب‌الاجل در مذاکرات پیشِ رو گفته است: هیچ ضرب‌الاجلی برای به نتیجه رسیدن مذاکرات تعیین نشده و موضوع اصلی برای هیأت مذاکره‌کننده ایرانی احقاق حقوق ملت ایران در چارچوب توافقات قبلی است. این منبع افزوده: خبرسازی‌هایی از این دست که مبنای واقعی ندارد و صرفاً با هدف تحمیل تشنج به فضای مذاکرات انجام می‌شود تغییری در راهبرد هیأت مذاکره‌کننده ایرانی برای رسیدن به «توافق خوب» نخواهد داشت.
قبلاً هم وزارت امور خارجه کشورمان به طور رسمی اعلام کرده بود که ایران ضرب‌الاجل‌های ساختگی را نخواهد پذیرفت. با وجود این اما نمی‌توان از کارشکنی‌های تروئیکای اروپا در مسیر رسیدن به توافق چشم‌پوشی کرد. آنها با وجود اینکه بیش از یک ماه از شروع فصل جدید مذاکرات گذشته است هیچ ابتکار حقوقی، سیاسی و عملی را برای تضمین تداوم اجرای تعهدات این توافق ارائه نداده‌اند و اراده جدی خود را به نمایش نگذاشته‌اند.


فشار برای زیاده‌خواهی
اما به نظر می‌رسد سناریوی خبرسازی‌ها درخصوص مهم بودن ضرب‌الاجل‌های خیالی برای قرار دادن تیم مذاکره کننده ایرانی در شرایط تنگنا باشد. دشمن درصدد است تا ایران را مجبور به کوتاه آمدن از خواسته‌های بحق کشور و منافع ملی کند. این بازی سیاسی در حالی است که جمهوری اسلامی ایران از ابتدای شروع مذاکرات در دولت پیشین و در عالی‌ترین سطح سیاسی اعلام کرده است که بشدت با فرسایشی شدن گفت‌و‌گوها مخالفت دارد و تنها رفع همه تحریم‌ها برای رسیدن به توافق در کنار تضمین و راستی آزمایی را پیگیری می‌کند. اما تعیین کردن ضرب‌الاجل‌های ساختگی و احتمالاً چیدن میوه آن در اقتصاد ایران نتوانسته کارساز واقع شود. به بیان دیگر می‌توان گفت نه تنها مسئولین و تیم مذاکره کننده تحت تأثیر این بازی سیاسی قرار نمی‌گیرند که با عدم گره زدن مشکلات کشور به مذاکرات رفع تحریم کم کم شاهد کم اثر شدن این جنگ روانی در وضعیت اقتصادی کشور هستیم. با وجود اینکه رژیم صهیونیستی تلاش داشته تا با ساختن شبح جعلی جنگ بر سر کشورمان، ایران را در وضعیت ناچاری برای پذیرش توافقی ضعیف و دارای ظرفیت تنش ساز و بحران زا در زمان کم کند، اما این سناریو نیز جواب نداده است و ثبات نسبی در کشور همه این طرح‌ها را شکست داده است.
مذاکرات با جدیت در جریان است
با وجود این فضاسازی‌ها، خبرها نشان از جدیت و پیشرفت در مذاکرات دارد. درشروع مرحله دوم از دور هشتم مذاکرات، علی باقری کنی مذاکره کننده ارشد ایران و انریکه مورا هماهنگ کننده کمیسیون مشترک برجام دیدار و درباره ادامه مسیر جلسات و گفت‌وگوهای روزهای آتی رایزنی کردند. باقری سپس با نمایندگان سه کشور اروپایی عضو برجام دیدار کرد و مجموع این دو ملاقات حدود دو ساعت به طول انجامید.
ایرنا در این خصوص نوشته است: انریکه مورا، هنگامی که ایران با نمایندگان سه کشور اروپایی دیدار داشت راهی هتل ماریوت که درست مقابل هتل کوبورگ قرار دارد و جلسات گروه ۱+۴ با هیأت امریکایی در آنجا برگزار می‌شود شد. او پیش از پایان جلسه مذاکره کننده ارشد ایران با طرف‌های اروپایی بدون اینکه با رسانه‌ها صحبت کند، دوباره به هتل کوبورگ برگشت. نمایندگان رسانه‌هایی که مقابل هتل کوبورگ رفت و آمد هیأت‌ها را زیر نظر دارند، احتمال دادند که مورا پیام‌هایی را میان ایران و امریکا رد و بدل کرده است.
این گمانه‌زنی زمانی تقویت می‌شود که سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه قبلاً به خبرنگاران گفته بود بین ایران و ایالات متحده مسیر مشخصی برای تبادل نظر وجود دارد. وی بیان داشت که این مسیر مشخص به صورت مکتوب ولی غیر رسمی از طریق هماهنگ کننده کمیسیون مشترک (انریکه مورا) انجام می‌شود.
ورود معاون وزیر خارجه کره جنوبی به وین
همزمان با مذاکرات رفع تحریم خبرگزاری یونهاپ کره‌ جنوبی دیروز (سه‌شنبه) گزارش کرد که «چوی جونگ کان» معاون وزیر امور خارجه کره جنوبی وارد فرودگاه بین‌المللی «اینچئون» در غرب سئول شد تا برای دیدار با نمایندگان کشورهای عضو برجام و ایالات متحده عازم «وین» پایتخت اتریش شود. خبرگزاری یونهاپ کره جنوبی گزارش کرد که چوی جونگ کان دیروز (۴ ژانویه ۱۴ دی ماه) برای حل مسئله دارایی‌های مسدود شده جمهوری اسلامی ایران در کره جنوبی، عازم «وین» پایتخت اتریش شد.
بر اساس این گزارش، معاون وزیر خارجه کره جنوبی در سفر کاری خود که از دیروز آغاز شده و تا ۹ ژانویه (۱۹ دی ماه) ادامه خواهد داشت، قصد دارد با نمایندگان کشورهای عضو برجام یعنی ایران، انگلیس، فرانسه، آلمان، چین و روسیه و حتی نماینده ایالات متحده دیدار و رایزنی کند.
علی‌رغم آن که دولت کره جنوبی عضوی از مذاکرات برجام نیست اما به بهانه تحریم‌های ایالات متحده امریکا علیه جمهوری اسلامی، انتقال پول‌های بلوکه شده ایران در کره جنوبی را به تعویق انداخته است. بدهی کره جنوبی به ایران در ازای خرید میعانات گازی مجموعاً به ارزش هفت میلیارد دلار است که به بهانه تحریم‌های امریکا پرداخت نشده است. مقام‌های ایران در این مدت به صراحت به کره‌ای‌ها گفته بودند که بهانه تراشی آنها برای عدم پرداخت بدهی‌شان به مردم ایران اصلاً پذیرفتنی نیست. از طرف دیگر، اواخر اسفندماه سال ۱۳۹۹ نیز وزارت خارجه کره جنوبی در بیانیه‌ای اطلاع داده بود که دارایی‌های مسدود شده ایران بعد از رایزنی با امریکا آزاد خواهند شد.
گفت‌وگوی دوجانبه ایران و روسیه در وین
رؤسای‌ هیأت‌های ایران و روسیه روز گذشته در ادامه رایزنی‌های فشرده و دیپلماتیک در وین دیدار و درباره روند مذاکراتی که با محور رفع تحریم‌ها جریان دارد گفت‌وگو کردند. میخائیل اولیانوف مذاکره کننده ارشد روسیه با انتشار پیامی در توئیتر نوشت: امروز با آقای باقری رئیس هیأت ایرانی دیدار کردم. ما در مورد مسائل اصلی حل نشده که باید در جریان مذاکرات وین حل و فصل شوند، بحث کردیم. وی همچنین در توئیت دیگری به دیدار با انریکه مورا هماهنگ کننده کمیسیون مشترک اشاره کرد و نوشت که دو طرف درباره آخرین وضعیت و امکان پیشرفت مذاکرات وین تبادل نظر کردند.