بازگشت اعتماد در گروی«اقدام هاي عملي» است

آرمان ملی- حمید شجاعی: تا کنون بارها در خصوص بازیابی اعتماد عمومی و سرمایه اجتماعی سخن‌ها گفته شده و اظهار نظرهای مختلفی ایراد شده است اما غالبا در مورد چگونگی بازگشت اعتماد و راهکارها و برنامه‌ها برای بازگشت اعتماد مردم صحبتی نشده و بیش از عملگرایی در این حوزه صرفا حرف‌های قشنگ و خوب شنیده‌ایم. در حالی که یک اقدام عملی و شاید حتی کوچک اما موثر در زندگی مردم اعتماد عمومی را بسیار بیشتر باز می‌گرداند تا سخنرانی‌های چند ساعته اما بی‌فایده در زندگی مردم. به نظر می‌رسد دولت نیز برای اینکه بتواند از شرایط بغرنج فعلی خارج شود و اعتماد مردم را بازگرداند باید درصدد حل مشکلات معیشتی مردم و ایجاد میزانی از رضایت در جامعه بر‌آید.   لزوم بازگشت اعتماد طی مقاطع مختلف بارها شاهد مضامینی قریب به این جمله از سوی مسئولان بوده‌ایم که باید در صدد بازگشت اعتماد عمومی باشیم، سرمایه اجتماعی جامعه را احیا کنیم یا کاهش اعتماد به امنیت ملی ضربه می‌زند. این در حالی است که نگاهی به برخی عملکردها و رویکردها در سال‌‌های اخیر به وضوح نشان می‌دهد که چه علل و عواملی در آسیب دیدن اعتماد عمومی و کاهش آن نقش دارند و چگونه می‌توان اعتماد عمومی را بازیابی کرد. نگاهی گذرا به دولت‌های پس از انقلاب و عملکردهایشان نمایانگر این امر است که مردم در کدام مقطع شرایط به نسبت بهتری داشتند و میزانی از رضایت‌مندی در آنها احساس می‌شده است و در کدام دولت‌ها نیز صدای اعتراض مردم به واسطه برخی عملکرد‌ها و ناکارآمدی‌ها بلند شده و اعتماد خود را به مسئولان در آن بازه زمانی از دست داده‌اند. یک بررسی مقایسه‌ای کافی است که مشخص شود رضایت‌مندی مردم نسبت به وضع زندگی و معیشت و گذران اوقاتشان در دولت‌های هفتم و هشتم سید محمد خاتمی موسوم به دولت اصلاحات بیش از سایر مقاطعی بود که دولت‌های 13 گانه پس از انقلاب روی کار بوده‌اند. اما امروز می‌بینیم با وجود برخی وعده‌های شیرین همچون تغییر به نفع مردم و بهبود وضع معیشتی جامعه شرایط نه تنها نسبت به گذشته بهبود پیدا نکرده بلکه در جاهایی بدتر هم شده است. کافی است نگاهی به قیمت اجناس و کالاهای مصرفی مردم و مایحتاج ضروری آنها و رشد تصاعدی این قیمت‌ها داشته باشیم، به راحتی نمایان می‌شود که شرایط از چه قرار است و نوع نگاه مردم به آنچه در صحن عمومی جامعه می‌گذرد چگونه است. حال اینکه با وجود چنین شرایطی و عدم تغییر آن به وضع مطلوب صحبت از بازگشت اعتماد عمومی شود خود جای تعجب و تامل دارد. چرا که قدر مسلم علل اصلی کاهش اعتماد عمومی مشخص است و بهتر است مسئولان امر در کنار صحبت در خصوص بازگشت اعتماد عمومی گام‌های عملی نیز در این راستا بردارند تا صرفا مردم اظهارات آنها را به گفتار درمانی و بی‌عملی معنا نکنند. قریب به یک ماه پیش بود که آیت‌ا... جنتی دبیر شورای نگهبان در سخنانی در خصوص اهمیت مردم گفته بود: «مردمی بودن افتخاری برای ما و نظام است که باید همین‌طور باقی بماند. ما نمی‌توانیم هیچ کجا از مردم کنار بکشیم، نمی‌شود که مردم کنار بکشند، اگر این‌ها اتفاق بیفتد آثار و مفهوم بدی خواهد داشت.» حال باید پرسش کرد که امروز مردم از روندها و رویکردها چه میزان رضایت دارند؟ اساسا نظرات، مطالبات و خواسته‌های آنها در امور مختلف در نظر گرفته می‌شود یا اینکه صحبت از مردم بیشتر جنبه تشریفاتی و تجملاتی دارد و در اصل موضوع مسائل به گونه‌ دیگری پیش می‌رود. آنچه مسلم است لازمه بازیابی اعتماد عمومی حل مشکلات و مرتفع نمودن مطالبات مردم و ایجاد این حس در جامعه است که دولت و حاکمیت به دنبال حل مشکلات و ایجاد زمینه‌هایی برای ایجاد رفاه و رضایت در جامعه است.   اظهار نظرهای متناقض  یک فعال سیاسی اصلاح‌طلب درباره سخنان رئیس‌جمهور مبنی بر این‌که اعتماد مهم‌ترین مولفه امنیت است و کاهش ‌اعتماد به امنیت ملی آسیب می‌زند؛ اظهار داشت: تاثیر بی‌اعتمادی بر جامعه فراگیر شده است؛ از ابتدای انقلاب به این طرف یک بخشی از جامعه به مسئولان اعتماد نداشت رفته رفته این بخش کوچک تبدیل به یک بخش بزرگ شد و آنقدر این بی‌اعتمادی‌ها افزایش پیدا کرد که امروز مردم برای تعیین سرنوشت خودشان هم وارد عرصه انتخابات نمی‌شوند. به طوری که مشاهده کردیم چیزی حدود ۶۰ درصد آنان از آمدن پای صندوق‌های رأی امتناع کردند؛ همین عدم حضور در انتخابات یکی از شاخص‌های مهم بی‌اعتمادی است. اسماعیل گرامی مقدم گفت: چندین عامل باعث بی‌اعتمادی مردم می‌شود، وعده‌هایی که مسئولان می‌دهند اما به آن‌ها عمل نمی‌کنند و سیاست‌هایی که به واسطه آنها همه چیز را وارونه جلوه می‌دهند. به عنوان مثال هنگامی که تحریم‌ها تاثیر بالای ۶۰ الی ۷۰ درصدی بر روی اقتصاد کشور دارد، روشن است اگر تحریم‌ها برداشته شود چه میزان گشایش در حوزه اقتصاد به وجود می‌آید اما این را کاملا کتمان می‌کنند به گونه‌ای که تحریم را یک چیز با برکت برای جمهوری اسلامی و مملکت جلوه می‌دهند! که جالب است بسیاری این مطلب را عنوان می‌کنند. قائم مقام حزب اعتماد ملی بیان کرد: «امروز تحریم سفره‌های مردم را کوچک و اقتصاد کشور را فشل کرده است و این حرف گزاف است که بگوییم تحریم برکت است. می‌گویند ما تحریم‌ها را خنثی می‌کنیم و در جهت خنثی‌سازی آن گام برمی‌داریم این هم یک حرف بیهوده‌ای است، زیرا نمی‌توانیم به آن جامه عمل بپوشانیم که این امر خودش موجب ناامیدی می‌‎شود.» وی افزود: «بدتر اینکه افراد همدیگر را متهم می‌کنند و می‌گویند دیگران در این بی‌اعتمادی سهیم هستند درحالی که به اعتقاد من تمامی افرادی که چه از قبل و چه در حال حاضر مسئولیت داشتند، از صدر تا ذیل در این بی‌اعتمادی هرکدام نقش مختص به خودمان را داشته‌ایم و برای جبران این بی‌اعتمادی شایسته است که نهادهای پر قدرت جمهوری اسلامی اقدام کنند. مثلا نهادهای نظامی باید صراحتا به مردم بگویند شما پشتیبان انقلاب و نظام هستید، ما باید در برابر دشمنان خارجی تجهیز و قوی شویم اما آن چیزی که قدرت بزرگ ما است شما ملت هستید.» وی ادامه داد: «باید با مردم ایران به گونه‌ای رفتار کنند که رحمانیت و مهربانی را از آن‌ها مردم ببیند و پشتیبان خودشان بدانند و به گونه‌ای به جامعه القا شود که مردم قدرت اصلی نظام و کشور هستند.» گرامی مقدم تصریح کرد: «مشاهده می‌شود چندین‌گانه صحبت می‌شود و مشخص است که این امر باعث از بین رفتن اعتماد مردم می‌شود.» وی تصریح کرد: «مسئولین تا کاری انجام نداده‌اند و اقدامی نکرده‌اند که برای همه مردم قابل لمس نیست، نباید مطرح کنند، ابتدا اجازه دهند مردم اعلام رضایت داشته باشند بعد تبلیغ‌اش کنند.»