دولت سراغ حوزه‌ها رفت

برای حل مشکلات اقتصادی دولت سراغ حوزه‌ها رفت ‌وزیر اقتصاد در ماه اخیر دو نشست جدی با حوزه‌های علمیه داشته است. رئیسی هم چند روز قبل در دیدار با مراجع در قم از حوزه‌های علمیه خواست تا برای مسائل کشور راهکار ارائه دهند. پشت‌بند همه اینها بود که آیت‌الله اعرافی، رئیس حوزه‌های علمیه، بلافاصله با نمایندگان جلسه گذاشت و گفت که حوزه‌های علمیه ورود به اقتصاد را وظیفه خود می‌دانند. رئیس انجمن اقتصاد حوزه علمیه هم پیش‌تر از ارتباط خوب معاون دولت احمدی‌نژاد با این نهاد خبر داده و از اینکه در برخی دولت‌ها این ارتباط کم‌رنگ شده بود، گلایه کرده بود. ‌آیت‌الله اعرافی در دیدار با نمایندگان گفته بود: «از منظر کسی که ۴۰ سال با خارج از کشور ارتباط داشته و به صد کشور دنیا رفت‌و‌آمد داشته‌ام، می‌گویم مباحث علمی ما در دنیا خریدار زیادی دارد؛ ولی باید عملکرد منسجم‌تری داشته باشیم. او خاطرنشان کرد: باید در اصلاح قانون انتخابات تجربه‌های دنیا را ملاحظه کنیم و معایب کنونی را به حداقل رسانده و محاسن قانون انتخابات را در قالب قانون جدید انتخابات، به حداکثر برسانیم.
شهریور‌ماه بود که سلسله نشست‌های راهبردی «روحانیت و حکمرانی» به مناسبت روز بانکداری اسلامی با موضوع: «اقتصاد ایران و حوزه‌های علمیه» آشنایی با ارکان فقهی اقتصاد کلان ایران و جایگاه حوزه علمیه و نقش حوزه علمیه در حل چالش‌های امروزین اقتصاد ایران برگزار شد.
9 دی خاندوزی، وزیر اقتصاد، میهمان حجت‌الاسلام محقق‌نیا، رئیس انجمن اقتصاد حوزه علمیه و تعدادی از روحانیون حوزه در تالار اندیشه دانشگاه قم بود. حجت‌الاسلام میرمعزی در این نشست گفته بود: متأسفانه برداشت ما این است که دولت انقلابی در این مسیر ضعیف حرکت می‌کند و انتظار داشتیم پس از تشکیل دولت جدید نخستین دستور صادر‌شده استفاده از سیاست‌های اقتصاد مقاومتی باشد. حجت‌الاسلام رجایی هم گفته بود که در هشت سال سیاست تعامل با استکبار را تحمل کردیم تا اثبات کنیم این مسیر اشتباه است. استفاده از سیاست‌های خارجی در این مسیر چیزی جز شکست برای ما نداشته است و متأسفانه در این مدت رسانه ملی نیز با دولت همسو شده تا واقعیت را برعکس به جامعه نشان دهد. او گفته بود که در بودجه ۱۴۰۱ انتظار تحول داشتیم، مخصوصا در حوزه نرخ ارز تا بتوانیم عقب‌ماندگی‌های گذشته را رفع  کنیم. حجت‌الاسلام یوسفی هم به ایجاد رشته‌های تحصیلی در حوزه بر مبنای اقتصاد مقاومتی، اشاره کرده و گفته بود تاکنون توانسته‌ایم نسبتا بازنگری کلی را انجام دهیم؛ ولی خلأ نبود قانون مناسب عملیات بانکداری را احساس کردیم. او گفته بود که خلأ را در تیم اقتصادی دولت احساس می‌کنیم و این است که درک کافی و لازم نسبت به اقتصاد مقاومتی از نگاه مقام معظم رهبری وجود ندارد. حجت‌الاسلام صفا هم پیشنهاد ایجاد معاونت اقتصاد اسلامی در وزارت اقتصاد و دارایی را داده بود.
به فاصله دو روز بعد یعنی 11 دی خاندوزی با وبینار در نشست حوزه علمیه خراسان شرکت کرد. هدف از این وبینار هم پیوند اندیشه‌های دینی با حوزه اقتصاد، بیان شده بود. خاندوزی در این نشست گفته بود که یک عطش جدی در عرصه سیاست‌گذاری و تعیین تکلیف مسائل اقتصادی با رویکرد‌های برآمده از اقتصاد اسلامی در کشور وجود دارد.


سال 97، محقق‌نیا، رئیس انجمن اقتصاد اسلامی حوزه علمیه، گفته بود: «ما تابلویی هستیم برای سایر نهاد‌های مرتبط اعم از حکومتی و غیر‌حکومتی که در صورت نیاز تولیدات‌مان را در اختیار آنها بگذاریم و به آنها کمک کنیم. به‌عنوان مثال در زمانی که آقای داودی معاون اول رئیس‌جمهور بودند، به سمت ما آمدند و انجمن در همان زمان در تدوین برنامه پنجم توسعه نقش مهمی داشت. ایشان به همه نهاد‌های مرتبط با بحث اقتصاد توصیه کرده بودند که از این انجمن استفاده کنند و دوستان هم استفاده می‏‌کردند و در برخی از دولت‌‏ها هم این ارتباط کم‏‌رنگ شده است». او گفته بود که یکی دیگر از فعالیت‏‌های ما ارتباط با حجت‌الاسلام‌والمسلمین رئیسی، تولیت آستان قدس بود که این ارتباط نیز بر‌اساس ارتباطات فردی شکل گرفت، نه بر پایه ارتباطات سیستماتیک.
همان سال حجت‌الاسلام علی‌اکبر نوایی هم در نخستین گردهمایی ویژه معرفی دوره پودمانی «اقتصادنا»، گفته بود: اگر حوزه علمیه بخواهد به رسالت پاسخ‌گویی خود عمل کند، باید در عرصه اقتصاد اجتهادی وارد شود. او با اشاره به اینکه درباره راهبردهای اقتصادی فقه غفلت شده است، گفته بود: لازم است گروهی در اقتصاد اسلامی ممحض شده و مناطق تطبیق و تجویز را تولید کنند و به وجود آورند.
 
کار حوزه علمیه اقتصاد نیست
حجت‌الاسلام حسین انصاری‌راد، رئیس کمیسیون اصل 90 مجلس ششم، دیروز در واکنش به صحبت‌های اخیر رئیسی گفته است: کار حوزه علمیه، نه اقتصاد است، نه فیزیک و شیمی، جامعه‌شناسی و علومی از این دست. گرچه طلاب به اقتضای حال و وضع خودشان و همچنین اوضاع و شرایطی که در آن فعالیت می‌کنند، ممکن است مطالعاتی در اقتصاد یا دیگر علوم تجربی و طبیعی داشته باشند؛ اما آنچه در حوزه‌های علمیه می‌خوانند و تدریس می‌کنند، به این موارد نمی‌پردازد. ادبیات عرب، فهم متون مقدس دینی از جمله قرآن مجید و روایات و همچنین استنباط از مجموع این متون برای فهم احکام اسلام و البته در درجات عالی، استنباط از احکام اسلام برای فتوادادن و اظهارنظر درباره مسائل مختلف اسلام، مجموعه مطالب و مسائلی است که روحانیون در حوزه‌های علمیه با آن سر‌و‌کار دارند. هرگز، هرگز، هرگز یک متخصص اقتصاد به معنای حرفی کلمه در حوزه‌های علمیه وجود نداشته و پرورش نمی‌یابد. حوزه‌های علمیه اساسا به‌منظور پرورش علمای اقتصاد و دیگر علوم تجربی تشکیل و تأسیس نمی‌شوند و قرار نیست به این امور ورود داشته باشند». او گفته است: «گمانم این است که آقای رئیسی با توجه به اینکه فردی روحانی است و در‌عین‌حال انسانی محترم و مؤدب است، از جهت احترام به علما و روحانیون این موضع را بیان کرده و احتمالا از حیث تعارف در این زمینه صحبت کرده؛ وگرنه فکر نمی‌کنم که در مقام رئیس دولت منتظر این باشد که حوزه‌های علمیه مثلا برای حل مشکلات اقتصادی کشور به دولت راهکار بدهند».