گزارش وزارت خارجه از سیر پرونده هواپیمای اوکراینی 

توکلی - 18 دی ماه 98 حادثه تلخ سقوط پرواز  752 هواپیمایی اوکراین همه مردم ایران را در شوکی بزرگ فرو برد و از همان روز به یکی از مباحث جنجالی در فضای  عمومی و رسانه ای بدل شد. حالا و پس از گذشت دوسال از این حادثه غم انگیز، وزارت خارجه  روز گذشته در آستانه سالروز این حادثه  طی بیانیه ای به تشریح اقدامات انجام شده از سوی کشورمان در ابعاد گوناگون هوانوردی، حقوقی و دیپلماتیک درباره این حادثه هوایی پرداخت و نوشت:« متعاقب وقوع سانحه، نهادهای مرتبط در جمهوری اسلامی ایران با اعلام علت اصلی وقوع سانحه، وفق قوانین داخلی و تعهدات بین‌المللی، وظایف و تکالیف خود را با دقت، شفافیت و سرعت انجام دادند.» در ادامه این بیانیه آمده است:« بر این اساس در حوزه هوانوردی، گروه فنی مستقل مسئول بررسی سانحه، گزارش فنی سانحه را در چارچوب کنوانسیون هوانوردی بین‌المللی (کنوانسیون 1944 شیکاگو) و ضمایم آن، با تعامل و همکاری کشورهای ذی ربط و سازمان بین‌المللی هوانوردی بین‌المللی (ایکائو) در موعد مقرر به صورت عمومی منتشر کرد که مورد استقبال حداکثری کشورهای شرکت کننده در فرایند بررسی سانحه قرار گرفت.» در بخش دیگری از این بیانیه، وزارت خارجه  به سراغ اقدامات انجام شده در حوزه کیفری و حقوقی این سانحه رفته و توضیح می دهد:« در زمینه امور کیفری و قضایی سانحه، همان گونه که به اطلاع عموم رسیده است، سازمان قضایی نیروهای مسلح و دادستانی نظامی تهران وفق وظایف ذاتی و قانونی خود، تحقیقات کیفری لازم را با دقت و با تأکید بر تحقق عدالت انجام داده است. تاکنون چندین جلسه از دادگاه رسیدگی به متهمان این سانحه، با حضور خانواده‌های جان باختگان برگزار شده است. شایان ذکر است که جمهوری اسلامی ایران بر اساس اصول مسلم حقوقی از جمله اصل صلاحیت سرزمینی محل وقوع سانحه و تابعیت متهمان و با رعایت قوانین و مقررات مربوطه، فرایند رسیدگی کیفری و قضایی را انجام داده است.» در بخش دیگری از این بیانیه آمده است است:«در خصوص دلجویی از خانواده‌های داغدار این سانحه و کاهش آلام آن ها، هیئت محترم وزیران بر اساس حسن نیت در تاریخ ١۶ دی ماه ١٣٩٩ طی مصوبه‌ای، نسبت به تعیین رقمی برای پرداخت به خانواده های کلیه قربانیان (بدون هیچ گونه تبعیض از قبیل تابعیت آن ها) اقدام کرده است. در راستای اجرای این تصویب نامه، ستادی در وزارت راه و شهرسازی تشکیل شد که اقدامات لازم را برای انجام فرایند پرداخت معمول داشته و تاکنون به تعدادی از خانواده ها، پرداخت هایی را وفق مقررات مربوطه انجام داده است. در این راستا طی یادداشت‌هایی به سفارت‌های دولت های ذی ربط آمادگی پرداخت به بازماندگان 30 تبعه خارجی سانحه اعلام شده است. »   اعلام آمادگی  برای مذاکره با هریک از کشورهای مرتبط  در بخش پایانی  بیانیه  وزارت خارجه ، با اشاره به بعد دیپلماتیک اقدامات انجام شده، آمده است:« جمهوری اسلامی ایران با استقبال از مذاکرات دوجانبه با کشورهای مرتبط و با اعلام حسن نیت خود و ارائه توضیحات لازم درباره ابعاد نظامی، کیفری، فنی و حقوقی مختلف سانحه، در سه دور مذاکرات دوجانبه با دولت اوکراین در شهرهای کی یف و تهران مشارکت کرد. در این مذاکرات ، کلیه جوانب موضوع با جزئیات کامل از سوی کارشناسان دو طرف مورد بررسی و مداقه قرار گرفت.» این بیانیه همچنین از اعلام آمادگی وزارت خارجه برای مذاکره با هر یک از کشورهای مرتبط با این حادثه خبر می دهد و اظهار می کند :« جمهوری اسلامی ایران به رغم اقدامات خلاف قانون برخی کشورهای خاص که در حال تلاش برای سوءاستفاده از این واقعه دردناک و آلام بازماندگان در راستای اغراض سیاسی خود هستند، بار دیگر تاکید می کند همچنان آمادگی دارد با هر یک از کشورهای مرتبط به صورت دوجانبه در خصوص اقدامات صورت گرفته بر اساس حسن نیت، احترام به حاکمیت کشورها و قوانین داخلی و تعهدات بین‌المللی دولت ها، بر اساس دستور کار موافقت شده، مذاکره کند.» انتقاد کاربران از سکوت سیمای ملی  و کندی روند حقوقی  در همین حال و در دومین سالگرد شهدای حادثه هواپیمای اوکراینی اظهارنظرها درباره این واقعه تلخ در فضای مجازی با هشتگ های مختلف افزایش یافته و در این بین آن چه  کم توجهی صدا وسیما به این حادثه تلخ  اعلام شده، با انتقادهای زیادی همراه شده است. به عنوان نمونه سید عباس صالحی وزیرسابق فرهنگ و ارشاد در صفحه توئیتر خود نوشت :« همدردی با سوگ قربانیان هواپیمای اوکراینی وظیفه انسانی است. صدا و سیما با کم‌بها دادن به این سوگ، بر غم و اندوه آن می‌افزاید و مصیبت‌زدگان را مکدرتر می‌سازد. مگر نه این که قرار بود صدای بی‌صدایان باشند.»  کاربر دیگری نیز نوشت : « من تلویزیون نگاه نمی کنم ، زیاد هم بیرون نرفتم این چند روزه کسی که در جریانه، بگه صدا و سیما و شهرداری و این همه سازمان جهادی و... محتوایی هم برای قربانیان هواپیمای اوکراینی تولید کردن؟ تشییع کرمان چی؟»  در کنار انتقادها به صدا وسیما، تعداد دیگری از کاربران با اشاره به این که دوسال از حادثه تلخ هواپیمای اوکراینی می گذرد ، از کند بودن روند قضایی انتقاد و با بیان این که  تنها دو جلسه دادگاه درباره قربانیان این حادثه شکل گرفته،  تاکید کردند که این پرونده باید هرچه سریع تر به نتیجه برسد. پرواضح است که بعداز گذشت دو سال از این حادثه تلخ و در حالی که این پرونده ابعاد بین المللی نیز پیدا کرده، روند حقوقی آن باید خیلی سریع تر و به صورت شفاف به نتیجه می رسید تا جلوی برخی تحرکات را که البته می تواند در آینده تبعاتی  ناخوشایند  برای کشورمان داشته باشد ، بگیرد . قاضی زاده: ۷۳ پرونده شهید برای قربانیان حادثه سقوط هواپیمای اوکراینی تشکیل شده است همزمان  روز گذشته مراسم عطرافشانی و گلباران مزار شهدا و گرامی داشت دومین سالگرد شهدای سقوط هواپیمای اوکراینی در قطعه ۵۰ گلزار شهدای بهشت زهرا (س) برگزار شد و امیرحسین قاضی زاده هاشمی رئیس بنیاد شهید که در این مراسم حضور یافته بود از تشکیل پرونده شهادت برای مسافران هواپیمای اوکراینی خبرداد و گفت:« عزیزان حاضر در این هواپیما در زمره شهدا محسوب شده اند و تمهیداتی در خدمت‌رسانی به بازماندگان شهدای سانحه هواپیمای اوکراینی در نظر گرفته شده است. تاکنون از ۱۳۳ خانواده ایرانی این واقعه، پرونده ۷۳ خانواده معزز تشکیل شده و درباره سایر خانواده‌های معظم نیز آمادگی برای تشکیل پرونده و ارائه خدمات وجود دارد.»