روزنامه اعتماد
1400/10/20
تكرار مطالبه تهران: تشكيل دولت فراگير
سارا معصوميشامگاه شنبه ۱۸ دي ماه «مولوي اميرخان متقي»، سرپرست وزارت امور خارجه دولت خودخوانده طالبان در افغانستان در راس يك هيات اقتصادي و سياسي وارد تهران شد. خبر اين سفر را ابتدا رسانه‌هاي افغانستان و با اختلافي چندساعته وزارت خارجه ايران اعلام و تاييد كردند. براساس خبر رسمي كه وزارت خارجه ايران صبح روز يكشنبه اعلام كرد در هيات طالبان سرپرستان وزارتخانه‌هاي اقتصاد و صنعت، تجارت و معاونان چندين وزارتخانه اقتصادي حضور داشتند و همكاري‌هاي اقتصادي محور اصلي رايزني‌هاي هيات طالبان با ميزبان ايراني است. در بخشي از بيانيه روابط عمومي وزارت خارجه آمده است: جمهوري اسلامي ايران همواره بر ضرورت حفظ روابط اقتصادي و تجاري دو كشور در راستاي منافع مردم كشور همسايه خصوصا در شرايط كنوني تاكيد دارد. مقرر شده در جريان اين سفر در موضوعات مختلف اقتصادي و تجاري چون همكاري‌هاي بانكي، بازارچه‌هاي مرزي، معدن، تجارت و همكاري‌هاي ورزشي توافقاتي حاصل شود.
به گزارش «اعتماد»، عصر روز شنبه «عبدالقهار بلخي» سخنگوي وزارت خارجه طالبان با اعلام خبر سفر وزير خارجه دولت طالبان به تهران در توييترش نوشت: اميرخان متقي در اين سفر با مقامات ايراني درباره مسائل سياسي، اقتصادي، ترانزيتي و مهاجران افغان در جمهوري اسلامي ايران بحث و تبادل‌نظر خواهد كرد.
طلوع‌نيوز در گزارشي همزمان با رسيدن هيات 26 نفره طالبان به ايران به نقل از سرپرست وزارت صنعت و تجارت اين گروه نوشت كه در جريان اين سفر پيمان‌هايي درباره واردات نفت و گاز از ايران امضا خواهد شد. از سويي هم سخي احمد پيمان، معاون اجرايي اتاق صنايع و معادن افغانستان گفت: «در اين سفر نمايندگان بخش خصوصي هم حضور دارند و قرار است ايران در بخش انرژي و معادن افغانستان سرمايه‌گذاري داشته باشد.»
به گزارش «اعتماد»، اميرخان متقي در حالي براي نخستين‌بار از زمان سقوط دولت پيشين افغانستان و روي كار آمدن طالبان به تهران سفر كرده كه ماه گذشته ديداري كوتاه با حسين اميرعبداللهيان، وزير خارجه در حاشيه هفدهمين نشست اضطراري وزراي خارجه سازمان همكاري اسلامي داشت. درحالي‌كه سوژه اين نشست مسائل افغانستان بود اما اميرخان متقي از حيث نماينده رسمي افغانستان در اين نشست حضور نداشت و صندلي افغانستان خالي مانده بود. ايران 2 آبان ماه نيز ميزبان نشست همسايگان افغانستان با حضور وزراي خارجه پاكستان، تاجيكستان، ازبكستان، تركمنستان به علاوه روسيه بود كه از گروه طالبان براي شركت در اين نشست دعوت نشده بود. در حالي كه ايران از زمان پيشروي شهر به شهر طالبان و سقوط دولت پيشين افغانستان سياست تاكيد بر لزوم تشكيل دولت فراگير و عدم به رسميت شناختن دولت طالبان را در پيش گرفته است، اين گروه تلاش گسترده‌اي را براي برقراري و توسعه رابطه ديپلماتيك با همسايگان به عنوان راهي براي تسريع به رسميت شناخته شدن آغاز كرده و به عنوان نمونه در نيمه شهريور ماه از كشورهاي ايران، روسيه، تركيه، چين، قطر و پاكستان براي شركت در مراسم اعلام ساختار جديد حكومت افغانستان دعوت كرده بود؛ دعوتي كه از سوي ايران اجابت نشد.
بحران سفارتخانه‌هاي افغانستان
سفر هيات سياسي و اقتصادي طالبان به تهران مانند تمام اخبار پيرامون رابطه جمهوري اسلامي ايران با اين گروه در يك سال اخير با حاشيه‌هايي روبه‌رو شد. همزمان با اعلام خبر سفر ابراهيم خان متقي در رسانه‌هاي افغانستان برخي منابع خبري مدعي شدند كه دولت ايران سفارت افغانستان در تهران را تحويل نيروهاي طالبان مي‌دهد و سفير دولت سابق افغانستان در تهران نيز ايران را به مقصد كشور اروپايي ترك كرده است. صبح روز يكشنبه، «سعيد خطيب‌زاده» سخنگوي وزارت امور خارجه با رد اين ادعا اعلام كرد: فعاليت‌هاي ديپلماتيك سفارت افغانستان در تهران همانند تمامي سفارتخانه‌هاي خارجي در چارچوب اصول و قواعد تعريف شده كنوانسيون ۱۹۶۱ وين درخصوص روابط ديپلماتيك قرار دارد و هيچ‌گونه تغيير و تحولي خارج از آن ممكن نيست.
به گزارش «اعتماد»، پس از سقوط دولت افغانستان و روي كار آمدن طالبان با توجه به عدم به رسميت شناخته شدن اين گروه از سوي ساير كشورها و نهادهاي بين‌المللي چون سازمان ملل متحد، ادامه فعاليت سفارتخانه‌هاي افغانستان در ساير كشورها به سوژه‌اي بحراني تبديل شد. اخيرا نشريه فارين پاليسي با ۱۲ سفير و ديپلمات افغانستان كه بيش از چهار ماه پس از سقوط دولت هنوز كار مي‌كنند، در مورد تجربيات‌شان و نحوه گذار از واقعيت‌هاي افغانستان تحت كنترل طالبان صحبت كرده است. عده‌اي از سفيران به اين نشريه گفته‌اند كه با مشكل تامين هزينه‌هاي سفارت و پرداخت حقوق ديپلمات‌ها و كاركنان روبه‌رو هستند. يك سفير افغانستان در آسيا به فارين پاليسي گفته است وضعيت او «مثل آتش‌نشان بدون آب است. از يك بحران به بحران ديگر فرار مي‌كنيد؛ بعد بدون هيچ منبع و بدون آب، سعي مي‌كنيد آتش‌هايي را كه همه جا شعله مي‌كشند تشخيص دهيد.»
يكي ديگر از ديپلمات‌هاي ارشد افغانستان در اروپا نيز به اين نشريه گفته است: «واقعيت اين است كه بسياري از سفارت‌ها نمي‌توانند از نظر مالي دوام بياورند. طالبان اين را مي‌دانند، من مطمئنم كه آنها پيش‌بيني مي‌كنند كه پول خيلي از سفارت‌ها، شايد در چند ماه آينده تمام شود. در اين صورت آن را رها مي‌كنند يا مي‌بندند.»
انتشار اخبار تایید نشده از گفت و گوهای
بین الافغانی در تهران
خبر حاشيه‌اي ديگري كه در برخي رسانه‌هاي فارسي‌زبان انعكاس يافت، برنامه‌ريزي ايران براي ديدار امير خان متقي با احمد مسعود، رهبر جبهه مقاومت ملي و اسماعيل خان، والي پيشين هرات كه در ايران به‌سر مي‌برد، بود. ساعتي پس از انتشار اين خبر، جبهه مقاومت ملي گزارش‌هاي منتشرشده مبني بر ديدار احمد مسعود، رهبر اين جبهه با امير خان متقي، سرپرست وزارت خارجه طالبان را تكذيب كرد. صبغت‌الله احمدي، سخنگوي جبهه مقاومت ملي در صحبت با چند رسانه افغانستان از جمله 8 صبح گفت: قرار نيست مذاكره‌‌اي ميان احمد مسعود و رهبري طالبان انجام شود.
با اين وجود تا لحظه تنظيم اين خبر، ادعاي برخي رسانه‌ها مبني بر ديدار اميرخان متقي با اسماعيل خان با ميانجي‌گري ايران نه تاييد و نه تكذيب شد.
در حالي كه برخي منابع خارج از افغانستان از احتمال ديدار احمد مسعود با اميرخان متقي در ايران خبر داده بودند، طلوع نيوز روز گذشته از نخستين ديدار ميان نمايندگان طالبان و طرفداران احمد مسعود در مركز ولايت پروان در روز شنبه خبر داد. براساس اين گزارش، در اين نشست طالبان در تركيب يك هيات شش نفري به رهبري محمد محسن هاشمي، وزير استخبارات، با يك هيات دوازده نفري طرفداران احمد مسعود به رهبري محمد الماس زاهد گفت‌وگو كردند. محمد علم ايزديار، يك عضو هيات طرفداران احمد مسعود، در صفحه فيس‌بوكش نگاشته است كه در اين گفت‌وگوي سه ساعته با طالبان، افزون بر مسائل ديگر توافق شده است كه دو طرف از حمله بر مواضع يكديگر خودداري كنند. ايزديار در صفحه فيس‌بوكش چنين نگاشته است: «بعد از سه ساعت بحث قرار شد كه هيات دوطرف پيام طرفين را با رهبري‌شان در ميان بگذارند و مذاكرات براي دستيابي به يك صلح و ثبات دايمي در كشور از سر گرفته شود و تا برگزاري دور دوم مذاكرات طرفين هيچ‌گونه حمله نظامي عليه همديگر نداشته باشند.»
طالبان مي‌گويند كه در گفت‌وگوي با هيات جبهه مقاومت خواهان حل مساله پنجشير شدند، اما نيروهاي مخالف مي‌خواهند درباره ساختار نظام آينده با طالبان گفت‌وگو كنند. انعام‌الله سمنگاني، عضو كميسيون فرهنگي طالبان كه برگزاري اين نشست را تاييد كرده، مي‌گويد كه طالبان مي‌خواستند درباره حل مساله پنجشير با آنان گفت‌وگو كنند، اما نيروهاي طرفدار احمد مسعود خواهان گفت‌وگو درباره ساختار دولت آينده بودند، از همين رو اين مذاكرات پيشرفت چنداني نداشته است. سمنگاني گفت: «هياتي كه از پنجشير آمده بود بيشتر بر ساختار كل نظام يا دولت تمركز داشتند اما چون بين خواسته‌ها تفاوت زيادي بود قرار بر اين شد كه هيات امارت اسلامي پيامي كه از هيات پنجشير آمده را به مقام رهبري امارت اسلامي منتقل كرده و همچنان هياتي كه از پنجشير آمده پيام هيات امارت اسلامي را به خود احمد مسعود و كلان‌هاي ديگري كه در پنجشير هستند، برساند.
احمد مسعود اخيرا در گفت‌وگويي با بي‌بي‌سي گفته بود كه اگر حكومت همه‌شمول و پذيرفتني براي همه طرف‌ها ايجاد نشود، افغانستان منزوي اقتصادي و سياسي خواهد شد. مسعود گفت: ما در حال صحبت و مذاكره با تحريك طالبان هستيم. اما بسياري از كشورها مانند كانادا اعلام كردند كه در صورت آمدن يك دولت يك‌طرفه و به اصطلاح امارت آن را به رسميت نمي‌شناسند و خداي ناخواسته تمام اينها باعث اين مي‌شود كه مردم مظلوم افغانستان آسيب ببينند.»
برخورد دوگانه طالبان با مطالبه تشكيل
دولت فراگير
نخستين سفر هيات عاليرتبه سياسي و اقتصادي طالبان به تهران پس از سقوط دولت در افغانستان در حالي صورت گرفت كه مقام‌هاي وزارت خارجه ايران از وزير خارجه تا سفير ايران در افغانستان و البته سخنگوي وزارت خارجه از نخستين روز تغيير اوضاع سياسي در افغانستان بر ضرورت تشكيل دولت فراگير در افغانستان با حضور تمام گروه‌هاي قومي و سياسي تاكيد داشتند. هرچند كه ايران زودتر از ساير كشورهاي همسايه افغانستان و البته روسيه مساله ضرورت تشكيل دولت فراگير در افغانستان را مطرح و در تمام ديدارها و نشست‌ها پيرامون افغانستان آن را پيگيري كرد اما به نظر مي‌رسد كه اين عبارت به مطالبه‌اي عمومي از سوي ساير كشورها و نهادهاي بين‌المللي هم تبديل شده است. بر همين اساس شاهد هستيم كه سازمان ملل متحد از واگذاري كرسي افغانستان در اين سازمان به گروه طالبان سر باز زده و تاكيد دارد كه طالبان بايد دست به تقسيم قدرت زده و به حقوق ساير گروه‌هاي سياسي و قومي و زنان در اين كشور احترام بگذارد. هرچند كه برخي كشورها مانند پاكستان به دليل رابطه تنگاتنگ و تاريخي كه با طالبان دارند به رايزني با ديگر همسايگان براي تسريع روند به رسميت شناخته شدن طالبان پرداخته‌اند اما موضع ايران در اين باره فعلا تغييري نكرده است.
برخورد طالبان با اين مطالبه با ادعاي وجود نمايندگاني از ساير گروه‌هاي قومي در تركيب دولت خودخوانده آغاز شد اما هفته گذشته برخي موضع‌گيري‌ها از سوي مقام‌هاي سياسي اين گروه رنگ و بوي مخالفت صريح با اين ايده را داشت. ملا عبدالغني برادر، معاون نخست رييس‌الوزرا هفته گذشته در جريان يك مصاحبه بر برجا ندادن به مقام‌هاي نظام پيشين در كابينه امارت اسلامي تاكيد كرد. به گزارش طلوع‌نيوز، ملا عبدالغني برادر اعضاي دولت پيشين را متهم به فساد كرده و گفت: امارت اسلامي نمي‌خواهد با سهم دادن به آنان حكومت تازه افغانستان را آلوده به فساد بسازد. امريكا در جريان مذاكرات دوحه نام‌هاي برخي از افراد حكومت پيشين را براي تشكيل حكومت همه شمول به آنان داده بود، اما اعضاي حكومت پيشين مفسد هستند.
عبدالسلام حنفي، معاون دوم رييس‌الوزراي طالبان نيز هفته گذشته با انتشار تصويري از رهبران ساير گروه‌هاي سياسي افغانستان ايده تشكيل دولت فراگير را تلويحا رد كرده و نوشته بود: «به هيچ صورت و تحت هيچ شرايط امارت اسلامي با اين گروهِ بدنام، خود فروخته، بي‌دين و مزدور سرسازش نداشته و قرار نداريم كه با تعامل با اينها حكومت محبوب امارت اسلامي را بدنام بسازيم، خواهش ملت افغانستان نيز دوري و بيزاري از اين جماعت است.»
به گزارش «اعتماد» در قريب به شش ماه گذشته از روي كار آمدن طالبان در افغانستان بسياري از كارشناسان و تحليلگران مساله افغانستان تاكيد داشتند كه اين گروه حاضر به برگزاري انتخابات سراسري در افغانستان و تقسيم قدرت نخواهد بود و با استفاده از تاكتيك‌هاي رسانه‌اي و تلاش براي عادي‌سازي رابطه اقتصادي و تجاري با همسايگان پروژه به رسميت شناخته شدن را دنبال مي‌كند. روز گذشته نيز رسانه‌هاي افغانستان در خبري كوتاه و اوليه از ديدار اميرخان متقي با وزير خارجه ايران تاكيد كردند كه اميرعبداللهيان مطالبه ايران درباره لزوم تشكيل دولت فراگير در افغانستان را تكرار كرده است.
يكي از تبعات عدم به رسميت شناخته شدن طالبان از سوي ساير كشورها و نهادهاي بين‌المللي، بلوكه شدن اموال اين كشور و گسترش فقر و قحطي در سراسر افغانستان است. طالبان با دستاويز قرار دادن وضعيت نابسامان اقتصادي در اين كشور از جامعه جهاني خواسته كه با آزادسازي اموال افغانستان مانع از وقوع يك فاجعه انساني شود. ادامه دارد ....
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) جنگ رسانه‌ای در فضای موشکی (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
مذاكره و تعامل با دشمن به معناي تسليم نيست
تكرار مطالبه تهران: تشكيل دولت فراگير
پارلمان پنجم عراق با تنش آغاز شد
يادداشت‌هاي امروز
رييسي : ارز ترجيحي تا چند ماه آينده حذف نمي‌شود
سياست‌مرد اعتدال راوي انقلاب
آيا خط فقر 4 ميليون تومان است؟
چه موضعي بايد گرفت؟
نقش زنان در نشاط شهري و سرزندگي محلي
حمايت از شليك بدون هشدار!
پابندهاي آهني يك شاعر
مديريت ريسك سوانح كار سازمان مديريت بحران
معلمان و دوگانه تجمع و تعامل
