اصلاحات یا براندازی؟!

عقلای اصلاحات تلاش دارند که بین اصلاحات و براندازی فاصله تعریف کنند. از سویی، مواضع و عملکردی از سوی طیف تندروی اصلاحات بروز می‌یابد که نه تنها فاصله‌ای با براندازی ندارد، بلکه تقویت‌کننده آن است و از سویی دیگر بزرگان اصلاحات می‌خواهند در قدرت حضور داشته باشند و بخشی از حاکمیت دست آن‌ها باشد و لازمه این امر هم آن است که حداقل «برانداز» نباشند. این دوگانگی و اختلاف گاه در گفتگو‌های رسانه‌ای یا سخنرانی‌های اصلاح‌طلبان بروز می‌یابد.
محمد عطریانفر، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی یکی از این کسانی است که می‌کوشد تندرو‌های اصلاح‌طلب را به چالش بکشد. او در گفت‌وگویی که اخیراً داشته، درباره دیدگاهی که خواهان «اصلاحات ساختاری» در کشور است، می‌گوید: «من شخصاً با طرح دیدگاه‌های تغییر ساختاری از این دست که مطرح می‌شود، توافق چندانی ندارم. این‌ها شعار‌های ناشدنی و غیرممکن است. وقتی مبتنی بر قانون اساسی موجود انتخابات برگزار می‌کنیم، چگونه می‌توان در انتخاباتی شرکت کرد که پایه‌های حقوقی آن محل اشکال است. واقعیت امر اینکه اگر بخواهیم در نظام سیاسی و انتخاباتی کشور تحولاتی به اقتضای زمان به وجود بیاوریم، باید ابتدا مقدماتش رافراهم کنیم. به صرف گفتگو‌های سیاسی وانتزاعی، آن هم توسط چهره‌های درجه ۳ و ۲ مسئله‌ای حل نمی‌شود.»
او نگران است که نگاه حاکمیت نسبت به اصلاح‌طلبان منفی‌تر شود و آن را پنهان هم نمی‌کند: «اینکه ما بخواهیم برپایه وضعیت موجود، شعار‌های رادیکال بدهیم هیچ مشکلی از مردم حل نمی‌شود. مگر اینکه حساسیت‌های حاکمیت را نسبت به گفتمان اصلاحات منفی‌تر می‌کند.»
عطریانفر سپس در پاسخ به این سؤال که «پس شما مشخصاً آن جریانی را که حرف از اصلاحات ساختاری می‌زند برانداز می‌دانید؟» می‌گوید: «به یک معنا تصویری از براندازی است.»


او از کسانی نام نمی‌برد، ولی در مورد حامیان اصلاحات ساختاری از این عبارات استفاده می‌کند: «در یک کلونی بسته‌ای می‌نشینید و شعار تغییر در ساختار می‌دهید، مگر چنانچه شما در یک اتاق بسته فریاد بکشید، جامعه همراه شما می‌شود؟!»
عطریانفر در ادامه می‌گوید: «اگر شما به تغییر ساختار قائلید، آیا می‌خواهید این تغییر ساختار را با یک تحول انقلابی رقم بزنید یا مبتنی بر یک فرایند اصلاح‌طلبانه. اگر متکی بر رویکردی انقلابی باشید که عین براندازی است. شما می‌خواهید کانون‌های قدرت حقوقی و نهاد‌های رسمی نظام را به رسمیت نشناسید و یک قیامی را هدایت کنید و انقلابی را رقم بزنید تا حکومت سرنگون بشود و بروید به سمت تغییر ساختار؟! اینکه از نظر خود عزیزانی که این شعار را می‌دهند، مردود است. خب اگر این مردود است و انقلابیگری دردرون نظام به رسمیت شناخته نمی‌شود پس باید بروید به سمت اینکه اهداف موردنظر که تغییر ساختار است را با تمهید مقدمات دنبال کنید. تمهید مقدمات چیست؟ برویم به لحاظ قانون ببینیم آیا قوانین موضوعه موجود کشور برای تغییر ساختار‌ها و تحول در بنیان‌های حقوقی نظام راهی را پیش‌بینی کرده؟ می‌بینیم کرده است. خب بروید زمینه‌هایش را فراهم کنید و گفتگو و اثبات کنید و درست مشابه آنچه که در سال ۶۷ و ۶۸ اتفاق افتاد.» عطریانفر البته در پایان این بخش سخنانش تأکید می‌کند که «الان زمان تغییر در حوزه ساختار‌ها نیست.»
سعید حجاریان تئوریسین اصلاح‌طلبان رادیکال در آخرین تز سیاسی بحث «براندازی حقوقی با مدد از اصلاحات ساختاری» را ارائه داده است.