یک قرن انتظار برای خانه‌دار شدن
تجارت- گروه زیربنایی: ماجرای افزایش قیمت مسکن و خانه‌دار شدن مردم به مانند کلاف سردرگمی است در دست مسولان که راه چاره‌ای نزدیکی برای آن نمی‌توان متصور بود. اگرچه دولت با طرح‌های نهضت ملی مسکن و ساخت سالانه یک میلیون مسکن به دنبال حل این بحران است اما با وضعیت درآمدی بخش قابل توجهی از مردم حالا مدت زمان انتظار برای خانه‌دار شدن در تهران به یک قرن رسیده است!یعنی خانوار‌ها برای خانه‌دار شدن با نرخ فعلی پس‌انداز بیش از یک عمر برای دسترسی به مسکن ملکی باید منتظر بمانند. این روند در اروپا 11 سال و در کشورهای حاشیه خلیج فارس 6 سال پیش بینی شده است.
برآورد‌ها با استناد به آمار‌های رسمی مربوط به متوسط هزینه و درآمد سالانه خانوار، نرخ تورم عمومی و نوسانات قیمت مسکن و اجاره‌بها نشان می‌دهد که هم‌اکنون نه تنها طول دوره انتظار برای خرید مسکن در تهران با نرخ فعلی پس‌انداز به ۱۰۹ سال رسیده بلکه این میزان در کشور به‌طور قابل‌توجهی همچنان در حال افزایش است. برآورد‌ها همچنین نشان می‌دهد سهم اجاره‌بها به‌عنوان یک مولفه دائمی، ثابت و بدون قابلیت حذف از سبد خانوار، در تهران و سایر کلانشهرها و حتی شهرهای کوچک نیر در حال افزایش و به‌طور کلی بازار مسکن در بخش خرید و اجاره در شرایط نامطلوبی قرار دارد.
به طور کلی،«خانه» یکی از نیازهای اصلی و اساسی انسان محسوب می شد و تامین آن به مثابه پوشاک و خوراک ضروری و لازم بوده و هست. با گذر زمان و تبدیل زندگی از شرایط اولیه به شهر نشینی و مدرن شیوه زندگی انسان نیز تغییر کرد. دغدغه تهیه مسکن به تدریج گوی سبقت را نسبت به سایر اولویت ها ربود و با گذر زمان به دغدغه ای چالش برانگیز تبدیل شد.
در این خصوص، خلیل محبت‌خواه مدیرکل سابق راه و شهرسازی استان تهران می گوید:88 درصد از درآمد خانوارهای ایرانی مربوط به املاک و مستغلات است در حالی که معیارهای جهانی 25 درصد است و این مسأله می بایست در سیاستگذاری‌ها به عنوان "مسکن بزرگترین مسأله رفاه خانوار ایرانی" نگاه شود. طبق سند چشم انداز ۱۴۰۴ قرار است قدرت خرید مسکن و شاخص توان پذیری مسکن به کمتر از ۱۰درصد کاهش یابد.این اتفاق در صورتی رخ می دهد که شاهد تداوم رشد اقتصادی ۵% و توقف رشد قیمتی مسکن و افزایش میزان تسهیلات اعطایی و افزایش زمان بازپرداخت تسهیلات برای خرید مسکن باشیم واگر قرار باشد قیمت مسکن همگام با تورم رشد کند قدرت خرید مردم تغییری نخواهد کرد.
در این خصوص، مهدی سلطان محمدی کارشناس مسکن می گوید:ساخت مسکن یک سرمایه گذاری مهم و اساسی محسوب می شود که می تواند به عنوان یک بخش مولد میزان قابل توجهی شغل ایجاد کند، چرا که با مشاغل بسیاری به صورت مستقیم و غیر مستقیم در ارتباط است و در عین حال بسیاری از صنایع را به تحرک وادارد. یعنی همه سرمایه گذاری ها همین گونه هستند اما محدودیت ها و تنگناهایی در سرمایه گذاری وجود دارد که موانعی را ایجاد می کند و اگر این موانع برطرف شود،بخش مسکن می تواند سبب رونق اقتصادی شود، چرا که ما هم از نظر نیروی متخصص و هم تولید مصالح ساختمانی زیر ساخت های مورد نیاز را داریم.
مهدی سلطان محمدی در تشریح شرایط مسکن سازی در ایران افزود: یکی از مسائل موجود در بخش ساخت و ساز مسکن در کشور کمبود و گرانی زمین است.زمین حتی از قبل از انقلاب نیز یک کالای گران و کم بود. یکی از خواسته های مردم در دوران انقلاب مسکن مناسب بود و در ابتدای انقلاب اسلامی، تصمیم بر این شد تا برای پاسخ به این خواست مردم بسیاری از زمین های افراد حقیقی و حقوقی و حتی زمین های بایر با یک متراژ مشخص به نفع دولت مصادره و به تدریج در اختیار مردم براس ساخت مسکن مناسب قرار بگیرد. وی در ادامه بیان کرد: در نهایت همین مساله سبب شد تا ظرفیت شهر تهران به تدریج به سه برابر رسید. هر کس خانه نداشت زمین گرفت و خانه ساخت اما در نهایت متولیان به این نتیجه رسیدند که شهر تهران دیگر ظرفیت توسعه بیش از این را ندارد، یعنی از نظر جغرافیایی و شهرسازی قابل توسعه نبود که این روند متوقف شد و اندکی بعد برای حل مشکل مسکن در شهری مانند تهران تصمیم به تراکم فروشی گرفته شد، یعنی واگذاری آسمان شهر!
