روزنامه شرق
1400/10/21
لحظه تاریخی پکن در خلیج فارس
چين با عربستان، كويت، عمان و بحرين مذاکرات را کلید زد لحظه تاریخی پکن در خلیج فارس وزرای خارجه عربستان سعودی، کویت، عمان و بحرین به همراه «نایف بن فلاح الحجره» دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس در اولین سفر مشترك خود به چین، روز گذشته برای سفری پنجروزه وارد این كشور شدند تا گام بلندی در جهت افزایش نفوذ پكن در خاورمیانه برداشته شود.بحث بر سر نفت و گاز و نیز توافق تجارت آزاد چین و شورای همكاری خلیج فارس از جمله مهمترین اهداف این سفر به شمار میآید. ورود وزرای خارجه این چهار كشور عربی به چین به دنبال فعالیتهای دیپلماتیک «وانگ یی»، وزیر خارجه چین انجام میشود. وزیر خارجه چین در هفتههای گذشته در سفر به خاورمیانه، كشورهای آفریقایی و سریلانكا و مالدیو، مقدمات توسعه روابط چین با این كشورها را فراهم كرده بود. علاوه بر نشست مشترك اقتصادی و تجاری با چین، قرار است اوضاع سوخت در جهان و وضعیت بحرانی قزاقستان هم در این دیدارها مورد بحث قرار گیرد.
از زمان رویكارآمدن «شی جینپینگ» در چین توسعه روابط پكن با كشورهای عربی حوزه خلیج فارس در دستور كار قرار گرفته و رئیسجمهوری چین اعلام كرد كه میخواهد حجم تجارت با این منطقه را تا سال 2023 بیش از دوبرابر کند. روزنامه چینی گلوبالتایمز گفته است که در این مذاكرات پنجروزه توافقهای مهمی درباره توافقنامه تجارت آزاد چین و شورای همکاری خلیج فارس حاصل خواهد شد.
زمزمههای این توافق برای اولین بار در سال 2004 مطرح شد اما مذاكرات متوقف ماند تا اینكه در مارس 2021 دو طرف درباره احتمال ازسرگیری مذاکرات گفتوگو کردند. اعضای شورای همکاری خلیج فارس از طریق بحث و گفتوگو در مورد توافقهای تجارت آزاد و سایر همکاریهای دوجانبه، به دنبال سودمندترین مسیر برای تعامل نزدیكتر با قدرتهای بزرگ از جمله چین، ایالات متحده و روسیه هستند.
به گفته تحلیلگران، روابط سنتی ایالات متحده با این كشورها در حوزه انرژی درحال تغییر است، زیرا واشنگتن درحال كاهش وابستگی به واردات انرژی خلیج فارس است؛ بنابراین تقویت و بهبود روابط با چین برای اعضای شورای همکاری خلیج فارس به امری ضروریتر تبدیل شده است.
كارشناسان این سفر مشترک را «از لحاظ تاریخی بیسابقه» توصیف کردند و میگویند از آنجا که این رویداد دیپلماتیک در بحبوحه همهگیری کووید19 در برخی شهرها و مناطق چین و همچنین در آستانه بازیهای المپیک زمستانی 2022 پکن انجام میشود، دارای اهمیت تاریخی و استراتژیک است.
«لی شائوسیان» مدیر مؤسسه مطالعات عربی چین به گلوبالتایمز میگوید: «این دیدار بسیار مهم است. كافی است نگاهی به دیدارهای معدود مقامهای چینی در دو سال اخیر و پس از همهگیری بیندازیم. هیچ دیداری به این گستردگی انجام نشده است. این مذاكرات میتواند نتایج مثبتی برای چین و شورای همکاری خلیج فارس به همراه داشته باشد. مذاكرات در سال 2004 آغاز شده اما تاكنون نتایج قابلتوجهی نداشته و اكنون فرصت مناسبی برای توافق ایجاد شده است».
از طرف دیگر، تحلیلگران گفتهاند مقامات نفتی شورای همکاری خلیج فارس ممکن است درباره راههای غلبه بر اتکای خود به بازارهای آمریکا و ایجاد تعادل در بازارهای جهانی گفتوگو کنند. چین بهشدت نگران کاهش عرضه نفت در پی ناآرامیهای چند روز اخیر در قزاقستان است. همچنین گفته میشود اعضای شورای همکاری خلیج فارس به دنبال ایجاد تعادل در بازارهای نفتی و کاهش وابستگی خود به بازارهای آمریکا هستند.
«یین گانگ» محقق مؤسسه مطالعات غرب آسیا و آفریقا در آکادمی علوم اجتماعی چین هم مذاكرات كشورهای عربی و چین را فراتر از مذاكراتی عادی میداند. «این دیدار جمعی بیسابقه از سوی کشورهای شورای همکاری خلیج فارس فراتر از مذاکرات عادی محسوب میشود. بیانیه نهایی همکاری دوجانبه با پیشرفت بزرگی در مذاکرات توافق تجارت آزاد همراه خواهد بود. با توجه به تأثیرات همهگیری کووید 19 و بدترشدن شرایط اقتصاد جهانی که فاصله زیادی با وضعیت عادی دارد، نیاز به تقویت تجارت آزاد و افزودن انتخابهای قطعی بیشتر به بازار جهانی آرزوی بسیاری از کشورهاست، بهویژه اگر بحث بر سر رابطه با چین در میان باشد؛ کشوری با بزرگترین بازار با بیشترین اطمینان».
جدا از مذاکره بر سر توافق تجارت آزاد با چین كه بیش از گذشته پای پكن را به خاورمیانه باز میكند، اعضای شورای همکاری خلیج فارس نیاز فوری به تقویت و تحکیم روابط با چین را درک کردهاند، زیرا به خوبی میدانند كه روابط این كشورها با ایالات متحده درحال تغییر است و دیگر مانند دهههای گذشته نخواهد شد.
نگرانی مشترك
یکی از دلایل اصلی که تعدادی از کشورهای عرب حوزه خلیج فارس، شورای همکاری خلیج فارس را تأسیس کردند، رویارویی ایران و ایالات متحده پس از انقلاب سال 1979 است. یین كانگ میگوید: «از آنجا که تنش بین ایالات متحده و ایران پس از رویکارآمدن جو بایدن در آمریكا تا حدی کاهش یافته است، اعضای شورای همکاری خلیج فارس متوجه شدهاند که سیاست تقابل در منطقه دیگر در دستور كار واشنگتن نیست و آنها هم باید وابستگی به ایالات متحده را نیز کاهش دهند».
او ادامه میدهد که بسیاری از کشورهای جهان از جمله کشورهای خاورمیانه، بهتدریج متوجه میشوند که وابستگی یا اتکای بیش از حد به ایالات متحده خطرناک است، زیرا دیگر نمیتوان مانند دهههای گذشته نسبت به سیاست و رویكرد واشنگتن اطمینان خاطر داشت. سیاستهای كاخ سفید به دلیل جو سیاسی داخلی آن بهشدت در نوسان است؛ بنابراین تقویت روابط با چین، بهعنوان یک قدرت بزرگ، با اطمینان و اعتبار بسیار مهمی همراه خواهد بود و كشورهای عرب خلیج فارس نمیخواهند فرصت همكاری با چین را از دست بدهند.
مذاكرات شورای همكاری خلیج فارس با چین در زمانی انجام میشود كه پكن بهتازگی قرارداد همكاری همهجانبه 25ساله با ایران را امضا كرده است. انتظار میرود كه همکاری بین چین و شورای همکاری خلیج فارس همكاری برد-برد و دوجانبه باشد، زیرا چین نیز خواهان توسعه حضور خود در خلیج فارس است.
یین میگوید: «كشورهای حوزه خلیج فارس دارای ذخایر ارزی عظیمی هستند و این امری حیاتی برای سرمایهگذاری بیشتر این كشورها در چین و تقویت صنایعی است که چین به توسعه آنها نیاز دارد. اما این دیدار در درجه اول بر روابط و همکاری چین و شورای همکاری خلیج فارس در چارچوب طرح کمربند و جاده پیشنهادی چین متمرکز خواهد شد».
سایر موضوعات مربوط به امنیت و ثبات منطقه از جمله موضوع هستهای ایران و افغانستان نیز قرار است در این مذاكرات مورد بحث قرار گیرد اما اعضای شورای همکاری خلیج فارس همه نگرانیهای مشترکی دارند و چین نیز نقشی کلیدی در حل این نگرانیها ایفا میکند.
سایر اخبار این روزنامه
شطرنج ایران و تاجیکستان در افغانستان
نمایندگان سالآینده حقوق نمیگیرند؟
باید دل به سیل و دریا زد و گذشت!
لحظه تاریخی پکن در خلیج فارس
هاشمی خارج از کادر
روایت سردار شریف از دیدار فرمانده سپاه با خانواده شهیدان اسدیلاری
خاتمی مدعی لیدری اصلاحات نبوده است
گمانهزنی درباره اولین خروجی کابینه سیزدهم
افزایش تقاضا برای سنگ قبر قسطی یا دست دوم!
کاتب شاهنامه و آثار گرانسنگ ادب ما
سفارشیساز نیستم!
هاشمی، سیاستمدار عملگرا
برنامه هفتم توسعه راه ۶ بار رفته را نرویم!
قضا در افق خیر عمومی
ناگهانيهاي غافلگيركننده!