افزایش قدرت رقبا در خلاء سرمایهگذاری
تجارت- گروه زیربنایی: تحریم و خلاء سرمایه گذاری دو مانعی که راه صادرات گاز ایران را بسته اند. این موانع به قدری مهم و پیچیده است که باعث شده تا کشورهایی که خط لوله از آن ها ترانزیت میشود به جای ما با رقبای ما همسو می شوند. اگرچه اروپا در حال حاضر با مشکل بزرگ تامین گاز مواجه است اما پیچیدگی صادرات گاز به اروپا و صد البته تحریم های ظالمانه ایران را از این بازار پرسود کنار گذاشته سات.در این خصوص میرقاسم مومنی کارشناس حوزه انرژی در ارزیابی امکان استفاده از مسیر اوکراین برای صدور گاز به اروپا اظهار داشت: صادرات انرژی ایران به بازارهای جهانی یک موضوع بسیار پیچیدهای است از جمله اینکه تداخل منافع و رقابت قدرتهای صادرکننده انرژی، مسیرهای امن ترانزیت، حفظ امنیت و معادلات سیاسی خیلی مهم است، در حال حاضر اروپا از بزرگترین مصرفکنندگان گاز است که به دلیل نبود گاز به شدت به صادرکنندگان آسیایی و روسیه وابسته است، تاکنون شاهد بودیم گازی که از مسیر اوکراین صادر میشد و 50 درصد نیاز اروپا را تامین میکرد به دلیل اختلافات و جنگ همیشه چالش داشت و به همین دلیل روسیه همواره بدنبال مسیر جدیدی برای دور زدن اوکراین بوده است.
وی ادامه داد: از سوی دیگر قطر نیز به عنوان تولیدکننده و صادرکننده گاز در نظر داشت خط لولهای از طریق کشور سوریه به اروپا داشته باشد، اما مسئله مهم سیاستهای صادرات گاز و بحث وابستگی است، ایران با دو کشور قطر و روسیه رقیب است، بهرحال روسیه از قدیم صادکننده گاز به اروپا بوده و قطر هم جدیدا هم در حال سرمایهگذاری کلان است و مسئله اساسی ایران رقابت شدید با قطر و روسیه و دیگر تحریم است، ما به خاطر اختلافات با امریکا و اروپا تحریم انرژی هستیم یعنی نمیتوانیم گاز صادر کنیم.
این کارشناس حوزه انرژی و قفقاز با طرح این سوال که آیا میتوانیم از قفقاز به اوکراین و سپس دریای سیاه و اروپا برویم؟ گفت: پاسخ این است که روسیه در این منطقه حضور دارد و رقیب ماست و علاوه بر اوکراین در مسیر آذربایجان، ارمنستان، گرجستان و ترکیه که گاز ایران میتواند به اروپا برود هم روسیه حضور دارد.
وی تاکید کرد: در هر حال اولین مسئله ما برای هرگونه معامله و صادرات محصولات انرژی، رفع موانع قانونی و بینالمللی است، باید ابتدا تحریمها را حل کنیم و دوم اینکه مشتریهای بلندمدت پیدا کنیم چون هزینه احداث و حفظ امنیت خط لوله بسیار بالا است، کشوری که در نظر دارد خط لوله برای صادرات گاز داشته باشد باید حداقل بیش از 20 سال قرارداد تضمینشده داشته باشد که طی مدت صادرات هزینه انجام صدور با خط لوله را توجیه کند.
مومنی بیان کرد: مسئله دیگر در رابطه با صادرات گاز از مسیر کشور ثالث این است که آیا کشورهایی که خط لوله از آنها عبور میکند امنیت و ثبات سیاسی دارند؟ آیا به بهانههای مختلف جلوی کار را نمیگیرند؟ مانند آنچه اوکراین در قبال روسیه انجام داد و مانع صادرات گاز به اروپا شد و در واقع از گاز به عنوان اهرم استفاده کرد. وی در ادامه با بیان اینکه اقداماتی نظیر سواپ گاز در صورت توقف به هر دلیلی هزینه چندانی را متوجه کشورها نمیکند، خاطرنشان کرد: اکنون ما گاز ترکمنستان را سواپ میکنیم و این به نفع سه کشور است و هر زمان تعطیل شود، هیچ کشوری دچار زیان چندانی نمیشود اما خط لوله هزینه گزافی دارد.
ترکها به دنبال حذف ایران از معادلات انرژی خود هستند
این کارشناس حوزه بینالملل انرژی گفت: ایران مسیر سوقالجیشی کریدور شمال-جنوب و خلیجفارس و دریای عمان است، همانگونه که ترکیه با سرمایهگذاری بیپی با 5 درصد حق ترانزیت مسیر خط باکو-تفلیس-جیحان است، اما مسئله اصلی ما سیاسی و تحریمها است، سپس همکاری با کشورهای مسیر ترانزیت و سوم مشتریان و بازار هدف است که باید دائم و ثابت باشند، اگر این مسائل حل شوند ما میتوانیم بیش از نفت از صادرات گاز سود حاصل کنیم. وی درباره بهرهبرداریهای ترکیه از موقعیت استراتژیک و ترانزیتی گفت: این کشور خود تولیدکننده محصولات انرژی نیست و محل ترانزیت است، مثلا در جنگ قرهباغ یکی از مباحث مهم ترانزیت انرژی بوده ترکیه توانست مناطقی از قرهباغ را آزاد کند و قصد داشت دالان زنگزور را ایجاد کند که نخجوان را به آذربایجان وصل کند تا خط لولههای گاز آذربایجان به جای گرجستان از طریق لوله جنوب به ترکیه برود و ترکیه بخش زیادی از گاز مناطق جنوب کشور خود را تامین و هم اینکه صادر کند.